خداحافظی با ستاره-مربع‌ها؟

جهان صنعت نیوز: خرداد ماه سال گذشته بانک مرکزی ضوابط جدیدی برای محدودسازی استفاده از کد USSD در عملیات بانکی تصویب و به بانک‌ها ابلاغ کرد تا از هر کارت در هر روز فقط یک بار بتوان در این بستر استفاده کرد. اما بلافاصله ناصر حکیمی، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، چنین ابلاغی را تکذیب کرد و گفت «بانک مرکزی هیچ بخشنامه‌ای در این زمینه صادر نکرده است».

ستاره مربع های پردردسر

کد USSD یا همان Unstructured Supplementary Service Data (بخوانید ستاره مربع ) روشی برای ارسال پیام در شبکه تلفن همراه است که امروزه در ایران کاربرد فراوانی دارد. با این کدهای دستوری می توان عملیات  انتقال وجه، اعلام موجودی، خرید شارژ، پرداخت قبوض و حتی پرداخت کمک‌های خیرخواهانه را انجام داد. بعضی از شرکت‌ها و بانک‌های ارائه دهنده این کدها در مواقعی خاص مثل عید فطر گزینه پرداخت فطریه را نیز فعال می‌کنند.

این سرویس جزء خدمات ارزش افزوده تلفن همراه به‌حساب می‌آید، که بدون هزینه خاصی قابل افزودن به تمام شبکه‌های جی اس ام هستند و همه مدل های گوشی های تلفن همراه امکان استفاده از آن را دارند.

دلیل نگرانی از ستاره مربع ها

نگرانی‌ها از امنیت کد USSD چند سالی است از سوی نهادهای ناظر، تنظیم‌کننده‌ و اپراتورهای تلفن همراه مطرح می شود؛بانک مرکزی در سال ۹۴ در نامه‌ای به‌شدت از امنیت یو‌اس‌اس‌دی ابراز نگرانی کرد و خواستار توقف فعالیت اپراتورها در این حوزه شد. علت این نگرانی چنین عنوان شده بود: چون امنیت بستر و مسیر یو‌اس‌اس‌دی برای تبادل اطلاعات حساس کارت‌های بانکی به هیچ‌وجه امن نیست، اپراتورهای همراه باید تنها از طریق شرکت‌های پرداخت الکترونیک یا بانک‌های دارای مجوز از بانک مرکزی نسبت به ارائه خدمات پرداخت اقدام کنند و فعالیت سایر دستگاه‌ها، شرکت‌ها و امثالهم در این زمینه متوقف شود.

با این وجود تا دو سال بعد هیچ اقدامی در برابر اقدامات اپراتورها صورت نگرفت اگرچه یک‌بار دیگر در سال ۹۶ نیز موضوع توقف فعالیت کدهای دستوری ستاره مربع مطرح شد ولی با مذاکرات مابین بانک مرکزی و وزارت ارتباطات موضوع به فراموشی سپرده شد و اجرای این ممنوعیت ۴ ماه به تعویق افتاد. در آن زمان گفته شد «به‌رغم آن‌که وزارت ارتباطات، نقطه نظرهای بانک مرکزی در خصوص خدمات کدهای دستوری و ضرورت امن‌سازی بسترهای مبادلات مالی را قبول دارد اما برای آن‌که اخلالی در خدمت‌رسانی به مردم ایجاد نشود، پیشنهاد تعویق در اجرای این طرح را به بانک مرکزی داده».

با این وجود بهمن ماه سال گذشته قرار شد بانک مرکزی با انتشار ابلاغیه ای محدودیت هایی برای استفاده از کدهای ستاره مربع اعلام کند ولی یک ماه بعد وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در توئیتی اعلام کرد شرکت ها مجوزی از این وزارتخانه ندارند و فعالیت آن ها مطابق قانون تجارت است.

معنای این پیام محمد جواد آذری جهرمی آن بود که همچنان ارسال کدهای ستاره مربع ادامه خواهد داشت و به اصطلاح زور دو وزارتخانه دولت حسن روحانی به بهره برداران این خدمات که مهمترین آن ها سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی است، نمی رسد.

حالا چه می شود؟

مصوبه امروز کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات حاکی است که در صورتی که افرادی از مقررات این کمیسیون تخطئی کنند با جرایمی از ۵ تا ۳۰ میلیارد تومان روبرو خواهند شد.

در این مصوبه آمده است که ارائه خدمات مبتنی بر کد دستوری به خدمات دهندگان، فقط برای استعلام، اطلاع رسانی و تراکنش های مالی که منع قانونی ندارند باید استفاده شود و ارائه خدمات اختصاصی دارندگان پروانه به مشترکین خود از طریق کد دستوری نیز بلامانع است.همچنین، ارائه خدمات عمومی و دولت الکترونیک از طریق کد دستوری با تایید سازمان تنظیم مقررات مانعی ندارد.

براساس مصوبه کمیسیون دارندگان پروانه موظف هستند نسبت به ثبت و انتشار فهرست کدهای دستوری، نوع و هزینه ارائه خدمت و مشخصات دقیق خدمات دهندگان مربوط در درگاه اطلاع رسانی رسمی خود اقدام کنند.

بر اساس ماده دیگری از این دستورالعمل، استفاده از کد دستوری برای مشترک رایگان و بدون هزینه عنوان شده و در صورتی که ارائه خدمت مبتنی بر این کد برای مشترک هزینه داشته باشد، خدمت دهنده موظف است قبل از ارائه خدمت نسبت به اعلام هزینه به مشترک و اخذ تاییدیه وی اقدام کند.

همچنین اگر دارنده پروانه از هر یک از مصوبات و دستورالعمل های مربوطه ابلاغی توسط سازمان تنظیم مقررات تخلفی داشته باشد در بار نخست تا ۵ میلیارد تومان و برای بار دوم بین ۵ تا ۱۰ میلیارد تومان و در بار سوم نیز از ۱۰ تا ۳۰ میلیارد جریمه در نظر گرفته شده و مدت پروانه آنان نیز کاهش و یا لغو می شود.

گرچه این مصوبه تائیدی است بر توئیت دیگر آذری جهرمی که در آن گفته بود حق مردم را از گلوی متخلفان بیرون خواهد کشید ولی پیش از این وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در مورد پیامک های انبوه تبلیغاتی نیز چنین موضع سفت ومحکمی را اتخاذ کرده بود که همچنان در شبکه تلفن همراه برای مشترکان ارسال می شود. حالا باید منتظر ماند و دید این بار چه اتفاقی خواهد افتاد و آیا نهادهایی مانند صدا و سیما که بیشترین درآمد و استفاده را از این کدهای دستوری می کنند به این قانون عمل خواهند کرد یا خیر؟

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژه