نان شب و دژپسند و چند سوال
محمدصادق جنان‌صفت * کارشناسان و فعالان اقتصادی و نیز شهروندان انتظار دارند ایشان به جای بیان یک عبارت بدیهی که سرمایه‌گذاری برای ایران از نان شب واجب‌تر است و البته این حرف درستی است جزئی‌تر سخن بگوید. آقای وزیر باید به صورت دقیق، جزئی، کارشناسانه و بدون لکنت زبان برای شهروندان توضیح دهد روزگار سرمایه‌گذاری به مثابه موتور رشد و توسعه اقتصاد اکنون چیست؟ برخی از این پرسش‌ها را یادآور می‌شوم:
یکم- میزان نیاز سرمایه‌گذاری سالانه برای رشد‌های پیش‌بینی شده در سال چقدر است؟ دست‌کم یک رقم برای این عدد در سال‌های پیش و مطابق با پیشبینیهای شاخص‌های دیگر به ویژه در برنامه ششم توسعه وجود دارد و یک رقم نیز در موسسه نیاوران محاسبه شده بود. آیا وزارت اقتصاد به مثابه نهادی که باید برای جذب سرمایه اقدام کند به عدد ۱۰۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است که وزیر برای دومین بار در این یک ماه بر زبان می‌آورد؟ از این میزان سرمایه‌گذاری مورد نیاز چقدر آن نیاز ارزی است و چقدر ریالی؟ براساس پیشبینیهای برنامه ششم توسعه که حالا سه سال آن سپری شده باید سالانه ۳/۱۵ درصد رشد سرمایه‌گذاری اتفاق می‌افتاد. آیا به این عدد رسیده‌ایم؟ در برنامه ششم توسعه تصریح شده برای تجهیز منابع مالی مورد نیاز سرمایه‌گذاری از جمله تامین منابع مالی خارجی، سهم متوسط سالانه از خطوط اعتباری بانک‌های خارجی در قالب فاینانس ۱۵ میلیارد دلار، سرمایه‌گذاری مستقیم به طور متوسط سالانه ۱۰ میلیارد دلار و قراردادهای مشارکتی خارجی نیز سالانه ۱۰ میلیارد دلار خواهد بود. آیا به این اعداد رسیده‌ایم؟
دوم- به نظر می‌رسد وزیر محترم اقتصاد باید از بیان کلیات و ضرورت‌ها دست بردارد و بر نتایج و کارنامه و برنامه درباره سرمایه‌گذاری و وضعیت آن تاکید کند و از این راه تلنگری بر ذهنیت‌ها وارد کند تا معلوم شود اکنون نرخ رشد سرمایه‌گذاری در ایران چقدر است. آقای کردبچه به تازگی سرمایه‌گذاری در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ را به ترتیب منفی ۶/۵ درصد و منفی ۲/۳ درصد و پیش‌بینی عملکرد امسال را منفی ۵/۴ درصد گزارش داده و نوشته است که متاسفانه نرخ سرمایه‌گذاری جدید از نرخ استهلاک عبور کرده است. آقای سجاد ابراهیمی عضو هیات علمی پژوهشکده پولی و بانکی نیز نوشته است «نرخ سرمایه‌گذاری کل که در بازه سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۴ بالای ۳۰ درصد بوده، کاهش خود را به دلیل کاهش در نرخ سرمایه‌گذاری در ماشین‌آلات شروع کرده و این روند کاهشی بعد از سال ۱۳۹۰ تشدید شده به طوری که در سال ۹۷ این نرخ به کمترین میزان خود در ۴۰ سال اخیر یعنی به زیر ۲۰ درصد رسیده است. کاهش نرخ سرمایه‌گذاری روی ماشین‌آلات در سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۰ را می‌توان زاده سیاست‌های ارزی کنترلی و رونق در واردات دانست. اما این روند با تحریم‌های بعد از سال ۹۰ تشدید شد به گونه‌ای که نرخ سرمایه‌گذاری در ماشین‌آلات را که دوره‌ای بالای ۱۵ درصد بود به زیر ۱۰ درصد رساند و در سال ۹۷ به هفت درصد رسید. حالا باید وزیر از مجموعه تحت نظر خود بپرسد که نرخ رشد سرمایه‌گذاری در این دو سال ریاست ایشان چه وضعی داشته است و چرا؟
سوم- آقای وزیر اقتصاد آیا می‌توانند با شفافیت بگویند سازمان کمک‌های فنی و سرمایه‌گذاری که ماموریت و فلسفه وجودی آن جذب سرمایه خارجی است در این ۵۳۴ روز تازه سپری شده از عمرش که تحت نظر آقای دژپسند فعالیت کرده چقدر سرمایه خارجی جذب کرده است؟ این سازمان در این مدت با کدام کشورها و با کدام شرکت‌های بزرگ دست‌کم در حوزه کشورهای دوست با کدام شرایط تعامل داشته است و نتایج آن چه بوده است؟ چرا چندین ماه است گزارشی از میزان جذب سرمایه خارجی ارائه نمی‌شود؟
حرف آخر- وزیر محترم اقتصاد توجه داشته باشند ایشان برای این وزیر نشده‌اند که در هر سخنرانی به بیان بدیهیات بپردازند و باید با جزئیات و آمار و ارقام سخن بگویند. آیا وزیر اقتصاد می‌تواند بگوید در این ۵۳۴ روزی که در این منصب بوده‌اند کدام قدم اجرایی قابل قبول برای تشویق سرمایه‌گذاری داخلی با توجه به اهرم‌ها و سیاست‌های ملی در اختیار برداشته‌اند؟ فرصت نمانده است آقای وزیر. برای تهیه نان شب باید زمین را آماده کاشت گندم کرد، فرآیند داشت و برداشت را با کارآمدی اجرا کرد تا گندم و آرد به دست آید.
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :