معامله‌ای به سود ترامپ
به گزارش جهان صنعت نیوز: وزیر امور خارجه ایران افزود: «گروگان‌های ایرانی که در دست ایالات متحده یا به نیابت از ایالات متحده اسیر شده‌اند باید به خانه خود بازگردند.»بازگشت این زندانیان به کشور و خانواده‌هایشان در شرایطی صورت گرفته است که ایران اصرار دارد در هیچ مورد و در هیچ سطحی حاضر به مذاکره با طرف آمریکایی نیست. تبادل زندانیان یادشده اما انگار متاثر از مذاکرات غیرمستقیم و از طریق سوییس بوده است. منظور از اشاره به این مذاکرات افزایش احتمالی سطح مذاکرات بین ایران و آمریکا نیست زیرا سیاست کلان ایران در این باره کاملا مشخص است اما صرف انجام این رایزنی‌ها نیز به خودی خود حائزاهمیت است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
اظهارات مقامات آمریکایی در این باره شاهد این مدعاست. مثلا توئیت دونالد ترامپ مبنی بر اینکه «خیلی خوب است که مایکل به خانه‌اش بازگشته است. وی تازه رسیده است. بسیار هیجان‌زده هستم. از ایران متشکرم. تا پس از انتخابات آمریکا برای انعقاد توافقی بزرگ صبر نکنید. شما الان می‌توانید به توافقی بهتر دست یابید!»
اهمیت سیاسی این قضیه آنجا بیشتر می‌شود که شاهدیم ترامپ چطور همه مشکلات داخلی خود از کرونا گرفته تا اعتراضات را نادیده گرفته و سرگرم خودنمایی شده و می‌گوید: «از زمانی که من سر کار آمده‌ام، ما بیش از ۴۰ گروگان و زندانی آمریکایی را به خانه آورده‌ایم. ممنونم ایران! این نشان داد که توافق ممکن است.»
فقط همین نیست و اظهارات مایک پمپئو وزیر خارجه این کشور را هم باید به دقت مورد بررسی قرار داد. او هم ضمن ابراز خرسندی از آزادی مایکل وایت، این اقدام ایران را سازنده دانست.
او با این ادعا که «مایکل وایت، بازنشسته نیروی دریایی آمریکا که به صورت اشتباه در ایران به مدت حدود دو سال بازداشت شده بود، آزاد شده است»، افزود: اکنون او در راه بازگشت به آمریکاست؛ جایی که انتظار می‌رود به خانواده‌اش بپیوندد.
وزیر خارجه آمریکا از برایان هوک نماینده ویژه آمریکا در امور ایران سپاسگزاری کرد که برای آزادی وایت با ایرانی‌ها مذاکره کرده و گفت: «من از دولت سوییس و فعالیت دیپلمات‌هایمان در تسهیل این موفقیت دیپلماتیک قدردانی می‌کنم.»
تایید دیدار با ریچاردسون
اصرار مقامات آمریکایی بر انجام مذاکره در این رابطه در حالی بود که ایران ابتدا زیر بار نمی‌رفت و در نهایت تایید کرد که چند ماه قبل دیداری صورت گرفته است.
سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه که پیشتر با اعلام خبر آزادی مایکل ری وایت گفته بود: «با جلب رضایت مادی و معنوی شاکیان خصوصی توسط آقای وایت، نامبرده در مورد سایر جرائم خود مشمول رافت اسلامی شده و با توجه به گذراندن بخشی از دوره محکومیت خود و با در نظر داشتن ملاحظات حقوق بشری، پنجشنبه ۱۵ خرداد با حکم قاضی پرونده آزاد و از کشور خارج شد. همزمان با آزادی وایت، دکتر مجید طاهری که به دلایل واهی در آمریکا زندانی شده بود، حکم آزادی خود را از دادگاه دریافت کرد و از زندان آزاد شد» دیروز اظهارات «بیل ریچاردسون» که مدعی شده بود با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در این خصوص دیدار کرده را تایید کرد و البته آن را مربوط به چند ماه قبل دانست.
او اعلام کرد: «جمهوری اسلامی ایران به تلاش‌های انساندوستانه که منجر به آزادی گروگان‌های ایرانی در آمریکا و خارج از این کشور شود، پاسخ مثبت داده و از این روند استقبال کرده است.»
منظور از تلاش‌های انساندوستانه قطعا اقدامات سوییس است زیرا وزارت خارجه سوییس در بیانیه‌ای که روز پنجشنبه منتشر شد، اعلام کرد: «سوییس نقش خود در ژست بشردوستانه که منجر به آزادی مایکل وایت و مجید طاهری شده را تایید می‌کند و آماده است تبادلات بیشتری میان دو کشور را تسهیل کند.»
لازم به ذکر است که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان نیز به اظهارات ترامپ در این رابطه واکنش نشان داد و نوشت: «آقای ترامپ، ما با وجود تلاش‌های «زیردستان» شما، به یک تبادل بشردوستانه دست یافتیم. ضمن اینکه ما در زمان بر سر کار آمدن شما یک توافق داشتیم. ایران و دیگر شرکای برجام، هرگز میز گفت‌وگو را ترک نکردند. مشاوران شما که بیشتر آنها را هم برکنار کرده‌اید، دست به قمار احمقانه‌ای زدند. اینکه چه زمانی تصمیم بگیرید این مساله را اصلاح کنید، به خودتان مربوط است.»
برد ترامپ
حال که انجام مذاکره ولو چند ماه قبل یا به صورت غیرمستقیم تایید شده، باید دید که اهمیت این رایزنی‌ها چیست. پرسش دقیق‌تر آنکه آزادی زندانیان در شرایط کنونی بیشتر برای ایران منفعت سیاسی دارد یا ترامپ؟
علی بیگدلی، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» تاکید کرد: مساله مبادله زندانی بین ایران و آمریکا از چند جهت حائز اهمیت است. وی در تشریح جوانب اهمیت این موضوع نیز گفت: «بعد نخست در این مساله آن است که فشارهای سازمان‌های بین‌المللی سبب شده این کار انجام شود. مساله دوم نیز شیوع کروناست. با توجه به شیوع این ویروس در همه دنیا امکان ابتلای زندانیان به کرونا وجود داشت. روشن است که اگر یک آمریکا در زندان‌های ایران به کرونا مبتلا و فوت می‌شد خیلی برای ما بد بود. ضمن اینکه ایرانی مبادله شده با وایت نیز ۱۳ سال در آمریکا گرفتار بود و برگشت او برای ما ارزشمند است.»
بیگدلی اما در پاسخ به اینکه آیا این تبادل زندانی بیشتر به نفع ماست یا ترامپ گفت: «به نظر می‌رسد بیشتر به نفع ترامپ خواهد بود. اگرچه الان در آمریکا به دلیل کرونا و شورش‌های درونی غوغا به پا شده اما به نظر می‌رسد ترامپ بتواند در روزهای تبلیغات انتخاباتی از این موضوع تبادل زندانی استفاده کند.»
وی ادامه داد: «سومین مساله مهم در این قضیه آن است که سفارت سوییس به عنوان حافظ منافع آمریکا در ایران، ایران را تحت فشار قرار داده و تا حد زیادی مجبور کرده این تصمیم را بگیرد. در واقع ایران در این ماجرا نفع چندانی ندارد و این مذاکرات نیز روزنه‌ای برای ارتباط با آمریکا باز نمی‌کند. رایزنی‌های صورت گرفته در مورد تبادل زندانی هیچ تاثیری در روابط فی‌مابین ندارد زیرا استراتژی اصلی ما خصومت با آمریکاست. بنابراین این مسائل کوچک تاثیری در گشایش روابط ما با آمریکا ندارد.»
این استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل بین‌الملل در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه بعد از تبادل زندانی با آمریکا می‌توان منتظر همین رویه در ارتباط با دیگر کشورها مثل فرانسه- که بارها با زبان تهدید خواهان آزادی خانم عادلخواه شده است- بود گفت: «بله، قبلا هم این کار را انجام داده‌ایم و فرانسه نیز نرم‌تر از آمریکا است. به نظر من با فرانسه هم مثل آمریکا برخورد خواهیم کرد و حتی خانم زاغری هم به زودی آزاد خواهد شد. اگرچه ما از انگلستان مطالباتی داریم و قدری از گرفتاری فعلی به خاطر همان مطالبات پرداخت نشده است. الان هم آنها به خاطر اشغال سفارت خود و از بین رفتن آثار هنری آن غرامت سنگینی می‌خواهند و به خاطر این مسائل اختلافاتی در بین است اما قطعا حل خواهد شد.»
بیگدلی تاکید کرد: «در شرایط فعلی ایران تصمیم خوبی گرفته و در حال کاهش نقاط ابهام در سیاست خارجی خود است. امیدواریم این رویه ادامه‌دار باشد زیرا الان مساله نازنین زاغری در روابط ما با انگلستان اهمیت بسیاری دارد. این را نیز در نظر داشته باشید که ما مسوولیت حقوقی داریم و اگر جرم اینها ثابت نشود، باید آزادشان کنیم مثل خانم زاغری که به نظر نمی‌رسد قصد و نیت جاسوسی داشته است. او بیشتر گروگانی بوده که ما از انگلستان گرفتیم. اگرچه این یک رسم در روابط بین کشورهاست اما باید بدانیم که این اقدام یک نوع نقطه آخر است و بدنامی‌هایی را به دنبال دارد. همان‌طور که وقتی کارکنان سفارت آمریکا را گرفتیم بدنام شدیم و هنوز از آن بدنامی رها نشده‌ایم بنابراین این شیوه نادرست است. شاید در مواردی راهی غیر از دست زدن به چنین اقداماتی نباشد اما این به معنای صحت عمل ایران نیست و همیشه مشکل‌ساز بوده است. ما آنقدر بدنامی در دنیا داریم که نباید به این شکل بر آن بیفزاییم بنابراین در مورد اخیر ایران تصمیم بسیار خوبی گرفته است.»
خواسته بعدی آمریکا
به گفته کارشناسان و تحلیلگران مسائل بین‌الملل رایزنی‌های صورت گرفته باب گفت‌وگو درباره موضوعات دیگر با آمریکا را باز نمی‌کند و تغییری در سیاست‌های ایران نمی‌دهد و آن طور که برای ترامپ در آستانه انتخابات منفعت سیاسی دارد برای ما برد به حساب نمی‌آید. در این وضعیت طبیعی است که طرف آمریکایی یک گام به پیش آمده و خواسته‌های دیگر خود را مطرح می‌کند. شاهد این مدعا اظهارات پمپئو است. او تاکید کرده است: «در حالی که ما از اقدام سازنده ایران در این زمینه خرسندیم، کارهای زیاد دیگری باقی است. ایالات متحده تا آوردن همه آمریکایی‌های بازداشت‌شده در ایران و سراسر جهان به خانه‌ای که دوستش دارند، آرام نخواهد گرفت.»
وی در این بیانیه بدون اینکه اشاره‌ای به ایرانیانی که به اتهام دور زدن تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی در ایالات متحده گروگان گرفته شده‌اند، خواستار آزادی سایر بازداشت‌شدگان ایرانی- آمریکایی از ایران شد.
وزیر خارجه آمریکا که در دو سال گذشته نشان داد مسیر دیپلماسی را برنمی‌تابد و تنها مشتاق اعمال سیاست تروریسم اقتصادی، سیاسی و حتی نظامی علیه مردم ایران است، برخلاف اظهارات مکرر مقامات ایران، بار دیگر خواستار پاسخگویی کامل تهران درباره سرنوشت رابرت لوینسون مامور بازنشسته پلیس فدرال آمریکا شد.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژه
لینک کوتاه :