فروغ فرخزاد، میراث دار عواطف بی‌آلایش زنان ایرانی
جهان صنعت نیوز| شعر معاصر از همان آغاز پیدایش پیام آور ارزش ها و نمادهایی بوده و چشم اندازهای تازه ای را در برابر انسان گشوده است. توجه به مسایل والای انسانی و عواطف از جمله مواردی به شمار می رود که بر جنبه زییاشناختی شعر می افزاید. از جمله شاعران این حوزه می توان به فروغ فرخزاد اشاره کرد که مشهورترین شاعر زن در ایران است که در اشعارش به وفورعاطفه ورزی، مردم گرایی و محتوای اجتماعی دیده می شود. اشعار او با لحنی زنانه و بی پروا آغاز شد و بر سر زبان ها افتاد و اینگونه یکی از شاعران جریان ساز معاصر نام گرفت.
فروغ الزمان فرخزاد در هشتم دی ۱۳۱۳ خورشیدی در تهران چشم به جهان گشود. زندگی کوتاه او پر از فراز و نشیب بود. فروغ از همان دوران نوجوانی استعداد زیادی در زمینه شعر و نوشتن داشت. پدرش یکی از افرادی بود که همیشه او را تشویق به نوشتن شعر می کرد و از وی می خواست تا با دنیای ادبیات آشنا شود.
فروغ فرخزاد درباره دوران نوجوانی خود می گوید: «وقتی ۱۳ یا ۱۴ ساله بودم، خیلی غزل می‌ساختم و هیچ وقت آنها را چاپ نکردم… یک وقتی شعر می‌گفتم، همین طور غریزی در من می‌جوشید. همین طور می‌گفتم. چون همین طور دیوان بود که پشت سر دیوان می‌خواندم و پر می‌شدم و به هر حال استعدادکی هم داشتم، ناچار باید یک جوری پس می‌دادم.»
سبک سروده های فروغ فرخزاد
کشف دنیاهای جدید با ابعادی نو از چهره فروغ فرخزاد، انسانی جهانی می سازد و شعر او را به کمال مطلوب می رساند. فرخزاد در طول حیات خود پنج دفتر شعر منتشر کرد. فروغ کم کم به دنیای شعر نیمایی نزدیک شد و شعر خود را در مرحله تکامل قرار داد و او را به طرف شعر انسانی و متفکرانه کشاند و در این هنگام مجموعه هایی به نام های «اسیر، دیوار و عصیان» به سبک شعرنیمایی سرود.
تمامی اشعار فروغ به زبان های انگلیسی، ترکی، عربی، چینی، فرانسوی، اسپانیایی، ژاپنی، آلمانی و عبری ترجمه شده اند. فروغ پس از نیما سراغ شعرهای شاملو رفت و دریافت زبان فارسی دایره بسیار وسیعی دارد و در این زمان به افق های شعر نوی اجتماعی و حماسی رسید. او معتقد بود که کار هنری باید همراه با آگاهی باشد و در این باره گفته است: «نمی شود تنها به غریزه زندگی کرد، یعنی یک هنرمند نمی تواند و نباید فقط با غریزه زندگی کند.»
زندگی شاید آن لحظه مسدودیست
که نگاه من، در نی نی چشمان تو خود را ویران می سازد
فروغ و ورود به دنیای سینما
آشنایی با «ابراهیم گلستان» نویسنده و فیلم ساز مشهور ایرانی، سبب شد تا تحول فکری و ادبی در فروغ به وجود آید و مسیر زندگی او را تغییر کند، چنانچه در ۱۳۳۷ خورشیدی، سینما توجه او را به خود جلب کرد و در ۱۳۴۱ خورشیدی فیلم خانه سیاه را ساخت که برنده جایزه نخست جشنواره «اوبر هاوزن» شد. او در گفت وگویی درباره ورود به دنیای فیلمسازی چنین گفته است: «سینما برای من یک راه بیان است. این که من یک عمر شعر گفتم، دلیل نمی‌شود که شعر تنها وسیله بیان است. من از سینما خوشم می‌آید، در هر زمینه دیگر هم بتوانم کار می‌کنم. اگر شعر نبود، در تئاتر بازی می‌کنم. اگر تئاتر نبود، فیلم می‌سازم. ادامه دادنش بستگی به این دارد که حرف‌های من ادامه داشته باشد، البته اگر حرفی داشته باشم.»
در همین سال ها بود که فروغ مجموعه «تولدی دیگر» شامل ۳۱ قطعه را سرود که در تیراژ بسیاری بالا منتشر کرد که برخی از تهیه کنندگان سوئدی به او پیشنهاد ساخت فیلم هایی با این مضمون را دادند. تحول و عمق فکری فروغ در مجموعه شعرهای او به وضوح قابل درک است، تا جایی که «مهدی اخوان ثالث» درباره آن چنین می‌گوید: «من معتقدم تولدی دیگر نه تنها برای فروغ تولد تازه‌ای بود بلکه مولود همایون شعر زنده و پیشرو امروز ما و تولدی تازه برای شعر پارسی است.» پس از آن فروغ مجموعه «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» را سرود که پس از مرگ او منتشر شد.
سرانجام فروغ فرخزاد در ۲۴ بهمن ۱۳۴۵ خورشیدی بر اثر تصادف دیده از جهان فرو بست.
پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت سالروز درگذشت فروغ فرخزاد شاعر معاصر ایران به گفت وگو با «محمدرضا سلیمی» شاعر و استاد ادبیات و زبان فارسی پرداخت.
تجلی ابعاد مختلف روح و شخصیت انسان در دنیای شاعران معاصر
بسیاری از شاعران معاصر همواره در ترویج احساسات خود و به دست آوردن عواطف مشترک در میان افراد جامعه تلاش داشتند و می خواستند در قالب شعر به کشف زوایای مختلف و ناشناخته دنیای انسانی برسند. در اشعار امروزی فکر، خیال و عاطفه معنای دیگری یافته و در این میان ایده و نقش نیما یوشیج به عنوان پرچمدار شعر نو در توسعه شعر معاصر بی تاثیر نبوده و سبب شده است تا شاعران بزرگی همچون فروغ به سرودن اشعاری روی بیاورند که در نوبه خود بی نظیر است. فرخزاد یکی از برجسته ترین شاعران زن به شمار می رود که با الهام گیری از آموزه های نیما به انسان با دیدی تازه نگریست و تصویری دیگر از او نشان داد. فروغ شعر فارسی را با احساسات و عواطف بی‌سابقه‌ای همراه ساخت و توانست میان عواطف زنانه خود و احساسات زنان دیگر در جامعه پیوندی عمیق ایجاد کند.
نقش فروغ در پدید آمدن شعر زنانه فارسی
او در شعرهایش سعی دارد تا زنان را در راه رسیدن به ذهنیت و نگرش عاطفی یاری رساند و نقش وی در پدیدآوردن شعر زنانه فارسی بی بدیل بوده است. شعر فارسی تا پیش از فروغ هیچگاه نتوانسته بود از عواطف اصیل زنان سخنی بگوید و او نخستین فردی به شمار می رود که در مقام یک زن به دنیای شاعری روی آورد و می توان آمال زنانه را در شعر جست و جو کرد، نقش او در این زمینه بسیار تاریخی و بااهمیت است. زنان با شعر فروع توانستند فاصله عمیق که میان آنها و اصالت زنانه خود را که از میان رفته بود، به دست آورند. البته در آن دوران فروغ به دلیل بی پروایی هایی که در زمینه زدودن آثار مردسالاری از چهره شعر فارسی داشت، بسیار مورد انتقاد و اتهام قرار گرفت اما این باعث نشد تا او از رویه خود دست بردارد و به نوعی رو در روی جریانی تاریخی قرار گرفت.
شعرهای فروغ سرشار از تعهد اجتماعی و نگرشی متعهدانه به انسان
با خواندن بسیاری ازشعرهای فروغ می توان به این نتیجه رسید که همه آنها از یک تعهد اجتماعی و انسانی سرشار است. او برخلاف شاعران معترض مرد آن دوران با بیانی بدون خشونت، بی عدالتی های موجود در جامعه را گوشزد می کرد. فروغ بارها در سخنان خود شعرهایش را مدیون زن بودن خودش عنوان کرد و عاطفه زنانه را گذرگاه اصلی و حرکت موضوعات شعرهای خویش دانست. فروغ عشق، زیبایی و زشتی‌های نادیده زندگی را به انسان نشان داد و این ها همه آموخته های او از فرهنگ و تاریخ بوده است.
مسیر پرفراز و فرود زندگی فروغ
فروغ فرخزاد عمر کوتاهی داشت اما زندگی او مسیری پرفراز و فرود را طی کرد. رسیدن به سطح مطلوب و متعالی از اهداف نخستین وی به شمار می رفت. فروغ در مقطعی از زندگی به تکامل دست زد و در جهت تعالی و اعتلای توسعه خویش پیش رفت. تحول او پس از سه اثر «اسیر، دیوار و عصیان» آغاز شد، تحولی بنیادین که اندیشه و عواطف فروغ شکلی کمال یافته به خود بگیرد. فرخزاد با بهره‌گیری از ظرفیت‌های تازه‌ای که شرایط اجتماعی و تاریخی پدید آورده بود، نام خود را در ردیف شاعران موثر بر جامعه و به عنوان مبتکر ثبت کرد و در میان شاعران معاصر خوش درخشید.
فروغ، میراث دار عواطف پاک و بی‌آلایش زنان ایرانی در طول تاریخ
صداقت و صراحت کم نظیر او نوعی تکرار و تجربه زندگی دوباره انسان است. برخورد واقعی با پدیده ها و جنبه‌های رئالیستی شعر فرخزاد را تقویت کرد و آن را به زندگی واقعی انسان در جامعه امروزی نزدیک ساخت. او شاعری نوآور بود و مخاطب در جامعه کنونی می تواند با دنیای او ارتباط برقرار کند. فروغ را به جِد می توان میراث دار عواطف پاک و بی آلایش زنان ایرانی در طول تاریخ دانست که همه عناصر شعر او با عواطف زنانه پیوند خورده بود. او مسایل مختلف زندگی را با جهان بینی سرشار از عاطفه نگریست و راه گشای تفکر زنان به طرف دریچه ای متفاوت از جهان هستی شد.
اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهلینک کوتاه :