چشم‌انداز بازگشایی «آتی سکه»
به گزارش جهان صنعت نیوز: شاهین چراغی با بیان اینکه خوشبختانه رییس کل بانک مرکزی نگاه مثبتی به بازار سرمایه دارد و در ماه‌های اخیر نیز به طور جدی از بازار سرمایه حمایت کرده، ابراز امیدواری کرده است که نشست‌های مشترک میان کارشناسان و مدیران بازار سرمایه و بانک مرکزی به نقطه مطلوبی برسد. وی پیش‌بینی کرده است که در این صورت، معاملات آتی سکه نیز مجددا در بورس کالای ایران فعال شود. البته این بار اولی نیست که پس از تعطیلی ناگهانی بازار آتی سکه چنین گمانه‌زنی‌هایی درباره گشایش مجدد آن بیان شده است، اما با این حال با توجه به حال وخیم بازار طلا و سکه و توجه بی‌سابقه ارکان اقتصادی دولت به بازار سرمایه به نظر می‌رسد این بار چنین خبری احتمالا به واقعیت بپیوندد. به ویژه اینکه این بازار از حمایت فعالان هر دو بازار طلا و سرمایه نیز برخوردار است.
قرارداد آتی به معنای آن است که کالایی را (در اینجا سکه طلا) خریداری می‌کنیم اما اکنون تصمیمی برای تحویل گرفتن آن نداریم. بنابراین تحویل و پرداخت مبلغ سکه در آینده صورت می‌گیرد و از همین رو به آن معاملات آتی می‌گویند که با سررسید‌های خاصی صورت می‌پذیرد. مانند آنچه در بازار نفت رخ می‌دهد و معامله‌گران اقدام به خرید و فروش مقادیر خاصی نفت و فرآورده برای تحویل در یک زمان مشخص در آینده می‌کنند. این نوع از قرارداد نیازمند یک تضمین محکم برای معامله از سوی طرفین است که در مورد قرارداد آتی سکه خریدار و فروشنده هر کدام مبلغی را نزد بورس کالا قرار می‌دادند.
اگرچه این نوع از قرارداد در معامله محصولات کشاورزی که در بازه‌های زمانی متفاوت دستخوش تغییرات قیمتی می‌شوند بسیار مناسب است اما به دلیل ریسک‌های موجود در بازر طلا، این بازار آتی می‌تواند نرخ سکه را نیز تا حد زیادی کنترل کرده و از زیان معامله‌گران آن بکاهد. فعالان بازار آتی را می‌توان به سه دسته خریداران (سکه را پیش‌خرید می‌کنند)، فروشندگان (سکه را به قیمت دلخواه برای ماه دلخواه خود، پیش‌فروش می‌کنند) و نوسانگیران (که بدون خرید و فروش فیزیکی سکه و تنها با دنبال کردن روند بازار از طریق داد و ستدها سود می‌برند) تقسیم کرد.
این نوع قراردادها در جهان مورد استقبال عموم سرمایه‌گذاران است زیرا در این معاملات، حتی از افت قیمت نیز می‌توان کسب سود کرد بدین صورت که افراد در قیمت پایین خرید خود را انجام داده‌اند و زمانی که نرخ بالا می‌رود، می‌توانند آن را با قیمت بالاتری بفروشند و از این مابه‌التفاوت سود ببرند. همچنین فروشندگان با پیش‌بینی بازار و در صورتی که احساس کنند نرخ‌ها در آینده کاهش خواهد یافت می‌توانند در قیمت بالا اقدام به پیش‌فروش کنند که مجددا سود خواهند برد. در این میان نوسانگیران نیز از قبل معاملات اینچنینی بهره خود را می‌برند.
در واقع یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های بازار آتی امکان مطالعه بازار و کاهش ریسک از طریق معاملات زودهنگام است. همچنین این معاملات از مزایایی همچون معافیت‌‌های مالیاتی، تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب در اختیار مشتری موجود است، امکان برداشت یک روزه موجودی از حساب، کارمزدهای بسیار پایین، امکان خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی، واریز روزانه سود و زیان به حساب مشتری و مواردی از این دست نیز در بازار آتی سکه ایران برخوردار بود که در صورت بازگشت این گونه داد و ستدها این مزیت‌ها نیز به معاملات بازخواهند گشت.
رفت و برگشت‌های بازار آتی سکه
ناظران اقتصادی، بازارهای آتی را یکی از مقومان بازارهای فیزیکی و از لوازم ایجاد ثبات در آنها می‌دانند. بازار آتی سکه نیز یکی از همین انواع بود که در مدت ۱۰ سال فعالیت خود توانسته بود شرایط مطلوبی را در بازار فیزیکی سکه و طلا ایجاد کند. در طی این روند سرمایه‌گذاری خوبی در این معاملات صورت می‌گرفت و معامله‌گران اعم از خریداران و فروشندگان و همچنین نوسانگیران این بازار از حاشیه سود خوبی برخوردار بودند. حتی فعالان بازار فیزیکی طلا و سکه نیز می‌توانستند با فراغ بال و مصونیت از نوسانات ناگهانی بازار طلا، سکه مورد نیاز خود را تامین کنند. با این حال دو سال قبل و در صبح یازدهم شهریورماه به طور ناگهانی و بدون ارائه دلیلی کارشناسانه بازار آتی سکه تعطیل شد. در آن زمان سیگنال‌دهی این بازار به بازار فیزیکی و پدیدآوردن موجبات افزایش قیمت سکه در بازار به عنوان مهم‌ترین دلیل تعطیلی این بازار اعلام شد.
با این حال در همان زمان برخی مسوولان سازمان بورس بیان می‌کردند که این توقف معاملات ممکن است پس از یک دوره کوتاه و همراه با بازگشت ثبات به بازار فیزیکی برداشته شود اما مدیر وقت توسعه بازار مشتقه بورس کالا در توضیح این موضوع اعلام کرد: این تصمیم با توجه به شرایط بازار نقدی سکه طلا و نوسان‌های غیرعادی قیمت‌های نقدی و در حمایت از منافع سرمایه‌گذاران بازار مشتقه اتخاذ شده و اولویت‌های بورس کالا در حوزه بازار مشتقه به سمت محصول‌های کشاورزی تغییر یافته است. اگرچه کمتر از یک سال پس از آن مجددا برخی مسوولان سازمان بورس و بورس کالا از بازگشایی زودهنگام این بازار خبر دادند اما معاملات آتی سکه همچنان در محاق قرار دارد و به عرصه داد و ستدها بازنگشته است.
عدم تاثیر تعطیلی بازار آتی بر قیمت سکه
نکته حائز اهمیت در مورد تعطیلی بازار آتی سکه دلیل ناموجه آن یعنی سیگنال‌دهی به بازار فیزیکی بود که اکنون ثابت شده هیچ‌گونه اثر مستقیمی بر بازار نداشته است. گفتنی است قیمت سکه در بازار نقدی در آن زمان در محدوده چهار میلیون تومان و بالاتر بود و اکنون پس از گذشت یک سال و نیم از تعطیلی بازار آتی، قیمت از هفت میلیون تومان نیز پیشی گرفته است. شاید در آن زمان کمتر به وابستگی بازار طلا و سکه به متغیرهای بین‌المللی نظیر قیمت جهانی طلا توجه شد و اثرگذاری نرخ دلار بر سکه نیز نادیده انگاشته شد. از همین رو عنوان می‌شود که در زمان تعطیلی بازار آتی سکه، مهم‌ترین علت شاید فرار از شفافیت مالی و معاملات جاری در بازار طلا و سکه بوده است. اگرچه هنوز از سوی رییس کل بانک مرکزی در مورد خبر بازگشت معاملات آتی تکذیب یا تاییدی صورت نگرفته است اما با این حال کارشناسان بازار طلا و سکه و نیز صاحب‌نظران بورس تاکید می‌کنند که بازگشت این گونه از معاملات می‌تواند به ایجاد ثبات در بازارها کمک شایانی کند.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :