بازی شورای حکام در زمین واشنگتن
دکتر صلاح‌الدین هرسنی * در این ارتباط تصویب قطعنامه ضدایرانی شورای حکام حاوی چند پیام مهم است؛ اول آنکه این اقدام شورا بیانگر آن است که راهبرد یکجانبه‌گرایی واشنگتن بر راهبرد چند‌جانبه‌گرایی این شورا غلبه کرده است. دوم آنکه این اقدام به معنای تردید‌ها به نقش‌آفرینی دیپلماسی چینی و روسی در همراه شدن با ایران در شورای حکام است. سوم آنکه این اقدام شورا مساله میان آژانس اتمی با ایران را به چرخه نامطلوب اعمال فشار و تقابل بازگشت داده است. و چهارم آنکه تصویب قطعنامه ضدایرانی شورای حکام نشان می‌دهد این شورا با وجود استقلال در ماهیت و عملکرد زیر نفوذ واشنگتن قرار دارد بنابراین طبیعی است که آژانس بخواهد در زمین واشنگتن بازی کند.
حال در شرایطی که حفظ و اجرای برجام تنها راه صحیح برای حل مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای و برجامی ایران است، بنابراین بدیهی است که ایران بخواهد با تعریف فاز جدیدی از راهبرد‌های حفاظتی، هم بتواند برجام را حفظ کند و هم آنکه بتواند با برقراری توازن میان تعهدات و اختیارات برجامی برای بزرگ‌ترین مساله خود یعنی منافع اقتصادی تلاش کند. در این ارتباط اتکا به ظرفیت‌های دیپلماسی تعاملی مهم‌ترین ابزاری است که ایران می‌تواند از آن به نفع حیات اقتصادی خود استفاده کند چراکه دیپلماسی تعاملی ضمن مدیریت بحران و حل آن، می‌تواند ایران را از نقش‌آفرینی پکن و مسکو در قضایای هسته‌ای و در نتیجه برجام بی‌نیاز کند. در واقع تجربه رفتار‌های پاندولی و مقطعی پکن و مسکو نشان داد که نمی‌توان به نقش‌آفرینی‌های آنها در حفظ برجام امیدوار بود چراکه هم پکن و هم مسکو در قبال تهران، منافع خود را در نظر می‌گیرند بنابراین با توجه به مناسبات موجود نمی‌توان انتظار داشت که آنها بخواهند پیوسته در کنار ایران باقی بمانند. به همین خاطر تصویب اخیر قطعنامه را باید حاصل خوش‌بینی بیش از حد تهران در قبال پکن و مسکو دانست. در شرایط حاضر نیز واکنش و ابراز تاسف پکن و مسکو در قبال تصویب قطعنامه ضدایرانی شورای حکام نه‌تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه هزینه ایران در حل مناسبات هسته‌ای و برجامی را افزایش می‌دهد و همین مساله باید موجب تغییر از دیپلماسی چینی و روسی به سوی دیپلماسی تعاملی باشد. در غیر این صورت بدیهی است که مساله ایران با آژانس به چرخه نامطلوب اعمال فشار و تقابل بدل شود.
* کارشناس مسائل بین‌الملل
لینک کوتاه :