سیگنال ارزی به بازار سرمایه

علیرضا کدیور * این در حالی است که هزینه‌های آنها به همین نسبت افزایش ندارد! چنین روندی باعث می‌شود افزایش نرخ ارز یک اثر سود و زیانی برای این دسته از شرکت‌ها داشته باشد. از طرف دیگر هم وقتی نرخ ارز بالا می‌رود معمولا ارزش همه دارایی‌های شرکت مانند زمین، ساختمان، مستغلات و ماشین‌آلات افزایش می‌یابد و به ویژه ماشین‌آلات و تجهیزات با توجه به اینکه عمدتا وارداتی هستند با افزایش ارزش بیشتری مواجه‌اند. در نتیجه گفته می‌شود اصطلاحا ارزش جایگزینی شرکت‌ها افزایش پیدا می‌کند. برای مثال اگر بخواهید یک کارخانه را با مبلغ یک میلیارد تومان ایجاد کنید وقتی دلار ۱۰ هزار تومان است هزینه شما ۱۰ هزار دلار می‌شود اما وقتی دلار ۲۰ هزار تومان شود همان کارخانه را باید با ۲۰ هزار دلار ایجاد کنید. بنابراین ارزش جایگزینی شرکت‌ها هم بالا می‌رود.

این روند باعث می‌شود به واسطه این دو اثر یک اثر ثانویه‌ای در بازار سرمایه ایجاد شود به این نحو که یکسری از سرمایه‌گذارها به لحاظ رشد سودآوری یا به لحاظ رشد ارزش جایگزینی شرکت‌ها برای خریدن سهام آنها هجوم آورند. از سوی دیگر چون همان‌طور که گفته شد بیش از ۶۰ درصد از بورس ما در اختیار شرکت‌های صادرات‌محور است وقتی قیمت سهام این شرکت‌ها رشد می‌کند جو مثبتی در بازار ایجاد می‌شود که در نتیجه آن بقیه سهم‌ها هم رشد می‌کنند. در واقع این روند باعث می‌شود رشد شرکت‌های بزرگ در چنین فضایی یک اثر غیرمستقیم هم روی بقیه شرکت‌ها داشته باشد.

اکنون با توجه به رشدی که نرخ ارز پیدا کرده یا شاید انتظاری که از ادامه رشد نرخ ارز وجود دارد در واقع سرمایه‌گذارها برای خریدن سهام در بورس هجوم آورده‌اند؛ روندی که ما در این چند روز شاهد آن بوده‌ایم. اما به همان نسبت هم اگر نرخ ارز کاهش یابد به دلیل آثاری که در بازار سرمایه داشته می‌تواند کلیت آن را منفی کند. اما اگر نرخ ارز ثابت شود و تحلیل سرمایه‌گذاران در بازار سهام هم این باشد که نرخ ثابت می‌ماند و شرایط به نحوی پیش خواهد رفت که بالا نمی‌رود، باعث می‌شود بازار سهام در کوتاه‌مدت یا شاید حتی ظرف یکی دو روز اصطلاحا به تعادل برسد یا حتی ریزش جزئی داشته باشد.

از سوی دیگر گفته می‌شود که بانک مرکزی در افزایش نرخ ارز نقش داشته است که البته من امروز اعتقادی به آن ندارم. به نظر من اکنون ما در شرایطی هستیم که تقاضای ارز برای هر موردی به ویژه واردات بیش از عرضه آن است و این مازاد تقاضا باعث شده نرخ ارز افزایش یابد. بر همین اساس است که معتقد نیستم بانک مرکزی تمایلی به افزایش نرخ ارز داشته باشد. اگرچه می‌توانیم بگوییم که دولت از محل افزایش نرخ ارز می‌تواند منتفع شود و این حرف درستی است اما از سوی دیگر در شرایط کنونی نتایج منفی رشد نرخ ارز برای دولت – که می‌تواند لزوما هم فقط مالی نباشد- بیش از نتایج مثبت آن است. در نتیجه شاید در حال حاضر دولت بیشتر تمایل داشته باشد که اتفاقا نرخ ارز کاهش یابد یا دست‌کم افزایش نداشته باشد.

* کارشناس بازار سرمایه