حسن روحانی: بنای ما همکاری با آژانس است
به گزارش جهان صنعت نیوز: بنابراین وقت، وقت تصمیم‌گیری است و مقامات مسوول در ایران باید هرچه سریع‌تر انتخاب خود را انجام دهند. اختلاف‌نظرها در داخل اما کم نیست و این طور که به نظر می‌رسد موضع دولت و مجلس همخوانی ندارد. آقای رییس‌جمهور که بعد از قطعنامه شورای حکام علیه ایران حرفی در این رابطه نزده بود دیروز ضمن ابراز نگرانی‌های خود از تحت تاثیر قرار گرفتن آژانس، از اراده ایران برای همکاری با این سازمان بین‌المللی گفت. در مجلس جدید اما آقایان خیلی زودتر و قاطع‌تر تصمیم گرفتند. از اظهارات تند قالیباف در واکنش به ترامپ گرفته تا تلاش‌شان برای خروج از NPT و اظهارات دیروز سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مبنی بر عدم همکاری با آژانس!
نهاد مسوول برای سیاستگذاری و اجرای سیاست خارجی کشور، مجلس نیست و آقایان خودشان هم خوب می‌دانند که در برابر تصمیم شورای‌عالی امنیت ملی چاره‌ای جز تمکین ندارند. با این وجود اما شاهدیم که چطور با برخی اظهارنظرها فضای داخلی و بین‌المللی را ملتهب می‌کنند و افکار عمومی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. هدف طیف تندرو و مخالف دولت تحت تاثیر قرار دادن جامعه و افزایش هزینه برای دولت است اما آنچه در عمل اتفاق می‌افتد افزایش هزینه برای مجموعه حاکمیت و افزایش فشارهای بین‌المللی بر کشور و به تبع آن تنگ‌تر شدن عرصه بر مردم است.
همکاری با آژانس؛ بیم‌ها و امیدها
همین حساسیت مقطع کنونی است که سبب شده شاهد باشیم برخی از فرماندهان ارشد سپاه مثل سردار علایی نیز کمی کوتاه آمده و حداقل مذاکره به خاطر گرفتن بهانه از دشمن را بپذیرند. تسری این دیدگاه قطعا دست دولت را برای اتخاذ تصمیمات منطقی‌تر و کمترهیجان‌زده باز می‌کند.
نکته اینجاست که فشار بین‌المللی کار را به جایی رسانده که دولت حتی اگر دستش بسته باشد و دلواپسان داخلی یکه‌تاز باشند هم راهی غیر از پذیرش همکاری با آژانس ندارد. اظهارات یکی به نعل و یکی به میخ آقای رییس‌جمهور در جلسه دیروز هیات دولت شاهد این مدعاست.
او دیروز از یک سو به کشورهای اروپایی و آژانس انرژی اتمی هشدار داد و از سوی دیگر ابراز نگرانی کرد که «من می‌ترسم این شیادان آژانس انرژی اتمی را آلوده کنند». روحانی معتقد است «آنها آژانس را وادار کردند که نبش قبر کند» و اصرار هم دارد که «پاسخ قاطع دادن برای ما آسان است» اما در عین حال می‌داند گره از این مشکل چطور باز می‌شود. برای همین هم تاکید کرد: «بنای ما همکاری با آژانس است و این مبنا را همچنان حفظ می‌کنیم اما آژانس هم باید توجه کند که از مسیر قانونی خود منحرف نشود.»
رییس شورای‌عالی امنیت ملی حتی به عذرخواهی پنهانی و تلفنی اروپایی‌ها هم دلخوش نشده و مثل محمدباقر قالیباف مذاکره با آمریکا را مطلقا مضر و ممنوع نمی‌داند. او دیروز گفت: «آنها می‌گویند چرا ایران معطل انتخابات آمریکاست در حالی که ما معطل هیچ چیزی نیستیم. ما همیشه آماده‌ایم، هر لحظه که آمریکا اعلام کند به مقررات سازمان ملل بازمی‌گردد، تعهدات خود در برجام را اجرایی می‌کند و کنگره و کاخ سفید از مسیر اشتباه خود بازمی‌گردند ما همان لحظه آماده مذاکره‌ایم. آنها باید تسلیم قانون شوند، عذرخواهی کرده و ضرری که به ملت ایران وارد کردند جبران کنند و غرامت بپردازند زیرا آنها میز مذاکره را شکاندند. البته ما می‌دانیم این تعارفات بی‌اساس، حرافی است برای انتخابات و گرفتاری‌هایی که دارند. اگر آنها دروغ نمی‌گویند، راه مذاکره آسان است. آنها باید عذرخواهی کنند و به برجام بازگردند.»
مواضع مشکل‌ساز
همزمان با این سخنان روحانی که نویدبخش همراهی با آژانس و حل مشکل قبل از رسیدن کار به شورای امنیت است، ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت و سیاست خارجی مجلسی یازدهم اما تاکید می‌کند که «جمهوری اسلامی فعلا بنایی برای اجرای این قطعنامه ندارد!»
این در حالی است که کارشناسان روابط بین‌الملل بارها نسبت به هزینه‌زا بودن این‌گونه اظهارنظرها هشدار داده‌اند و معتقدند که دولت برای تامین منافع ملی باید هرچه سریع‌تر یک تصمیم صحیح گرفته و مشکل را از مسیر تعاملات بین‌المللی حل کند. علی بیگدلی یکی از همین کارشناسان است. او در گفت‌وگو با «جهان صنعت» در پاسخ به اینکه مواضع و اظهارات نمایندگان مجلس یازدهم در حوزه سیاست خارجی که به نظر می‌رسد با مواضع دولت تعارض یا تفاوت دارد، چه تاثیری بر عملکرد ایران در این زمینه خواهد داشت گفت: «قبلا هم گفته‌ام که این موضع‌گیری‌های غیرمنطقی و سیاسی برای ما مشکل‌ساز خواهد شد. فقط مجلس نیست. آقای روحانی هم قبل از تشکیل نشست آژانس گفت خودشان می‌دانند ما چه واکنش سختی خواهیم داشت. من همان وقت هم گفتم که ایران نمی‌تواند هیچ کاری انجام دهد. بنابراین این‌گونه اظهارات روحانی یا مجلسی‌ها که خیلی‌هاشان اصلا نمی‌دانند برجام چه بود، برای خودنمایی در فضای داخلی است.»
وی درباره اظهارات دیروز روحانی نیز گفت: «گویا به این نتیجه رسیده‌اند که اگر این راه ادامه یابد، پرونده ما به شورای امنیت خواهد رفت و در شورای امنیت هم غیر از اجرایی شدن مکانیسم ماشه، احتمال بازگشت به ذیل فصل هفتم منشور را هم داریم. بنابراین آقای رییس‌جمهور که رییس شورای‌عالی امنیت ملی هم هست، با درک و دریافت این موضوع دیروز خیال همه را راحت کرد و گفت ما آماده همکاری با آژانس هستیم.»
فرصت محدود
این کارشناس مسائل بین‌الملل با تاکید بر اینکه «سه، چهار روز بیشتر فرصت نداریم» گفت: «برای همکاری با آژانس باید اجازه دهد کارشناسان آژانس از دو مرکزی که مدعی هستند ایران در آن پنهانکاری کرده است، بازدید کنند.»
وی اذعان کرد: «این اقدام ممکن است برای وجهه ما تضعیف‌کننده باشد اما این به خاطر نادانی در اظهارنظرهای سیاسی است. همه مشکل ما این است که مسوولان ارشد ما فهم سیاسی ندارند. من یک سال و نیم قبل در مصاحبه با دیپلماسی ایرانی گفتم که راهی غیر از مذاکره نیست، الان هم همین را می‌گویم بنابراین اظهارنظرهایی مثل آنچه اکنون در مجلس می‌بینیم نتیجه‌ای ندارد غیر از اینکه هزینه ما را در فضای بین‌المللی بیشتر می‌کند.»
بیگدلی افزود: «با توجه به اظهار نظر دیروز آقای روحانی معلوم می‌شود که ایران آمادگی دارد که کارشناسان آژانس را در آن دو مرکز بپذیرد تا پرونده به شورای امنیت نرود. البته این هم خیلی مشخص نیست زیرا بر اساس اظهارات آشکار و پنهان مقامات آمریکایی پیش‌نویس قطعنامه از سوی آمریکا به شورای امنیت داده شده تا هم مانع فروش تسلیحات به ایران شود و قطعنامه ۲۲۳۱ به اجرا درآید و هم مکانیسم ماشه فعال شود.» وی تاکید کرد: «به هیچ وجه آمریکا، چین و روسیه و حتی سه کشور اروپایی تحت تاثیر مانورهای غیرعاقلانه ایران قرار نمی‌گیرند و به رویه خود ادامه می‌دهند تا ایران از آن پنج مرحله کاهش تعهدات برگردد. اظهارنظر دیروز آقای روحانی بعد از آن همه اصرار به برداشتن گام‌های پنج‌گانه نشان داد که بنیان‌های اندیشه سیاسی ما ضعیف است و تصمیمات ناصحیحی می‌گیریم.»
نگرانی از رفتن به شورای امنیت
بیگدلی در پاسخ به اینکه آیا مواضع جریان تندرو در مجلس و بیرون از آن می‌تواند روحانی و دولت را تحت تاثیر قرار داده و برای همکاری با آژانس به دردسر اندازد یا خیر؟ گفت: «روحانی رییس شورای‌عالی امنیت ملی است اما در این باره قطعا بدون نظر رهبری سخنی نگفته و کاری نخواهد کرد. بنابراین حتما این پیام به مجلس برده می‌شود که در این باره خیلی صحبت نکنند. در واقع آنچه که روحانی می‌گوید نظر شخصی او نیست و در راس هرم قدرت اتخاذ شده است؛ تصمیمی که نشان می‌دهد ما نگران رفتن پرونده به شورای امنیت هستیم و می‌دانیم در این صورت کار چقدر برایمان سخت می‌شود.»
وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه فرآیند رسیدن پرونده ایران به شورای امنیت و بعد هم فصل هفتم در صورت عدم همراهی ایران با آژانس چقدر زمان‌بر است؟ گفت: «از زمانی که پرونده ما به شورای امنیت برسد تا وقتی که ذیل فصل هفتم قرار بگیرد، چیزی حدود سه ماه طول می‌کشد. برای جلوگیری از رسیدن به شورای امنیت هم که آژانس به ما یک فرصت ۱۰روزه داده است. ما تا آخر ژوئن فرصت داریم همکاری کرده و کارشناسان آژانس را برای بازدید دو مرکز آباده و تورقوزآباد بپذیریم. اگر بیایند و گزارش بدهند، شورا این گزارش‌ها را بررسی خواهد کرد و تصمیم می‌گیرد.» این کارشناس مسائل بین‌الملل موضع دیروز روحانی را حاکی از اراده برای همراهی با آژانس دانست و گفت: «همین عقب‌نشینی کافی است که پرونده ما به شورای امنیت نرود، به شرط اینکه در قطعنامه ۲۲۳۱ هم عقب‌نشینی کنیم.»
دلبستگی بی‌مورد
بیگدلی در پاسخ به اینکه موضع اروپا و چین و روسیه در قبال این وضعیت پرونده ایران چه خواهد بود؟ گفت: «اتحادیه اروپا گفته که حداقل برای یک سال ممنوعیت خرید اسلحه را به اجرا می‌گذارد زیرا نمی‌خواهد از برجام خارج شود. روسیه و چین هم در رای‌گیری اول آژانس رای ندادند و این ممتنع حساب می‌شود اما نباید فراموش کنیم که هر کشوری به دنبال حفظ منافع خودش است و روسیه و چین تاکنون چهار مرتبه علیه ما قطعنامه امضا کرده‌اند.»
وی با تاکید بر اینکه دلبستگی به روسیه چین مدام ما را عقب انداخته است، گفت: «آنها مسیر خود را می‌روند همان‌طور که در سوریه ما را کنار زدند. این در نتیجه ندانم‌کاری و اظهارنظرهای بی‌اساس و خارج از قواعد بین‌المللی در ایران است. مساله مهم در شرایط فعلی این است که مانع از رفتن پرونده به شورای امنیت شویم و به احتمال زیاد ما را مجبور می‌کنند که از آن پنج گام برداشته شده، برگردیم. این کار قطعا ضرر و زیانی دارد که نتیجه همین اظهارنظرهای غیرعالمانه است.» وی سخنان دیروز روحانی را مایه خوش‌بینی نسبت به همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دانست و گفت: «راهی غیر از این نداریم. دقت داشته باشید که وقتی اظهارنظرهای آنچنانی می‌کنند هم همه می‌دانند که مصرف داخلی دارد اما وقتی مثل دیروز ناگزیر به تصمیم‌گیری می‌شوند پرستیژ جهانی ما افت می‌کند. نکته اینجاست که اکنون به خاطر منافع ملی مجبور به پذیرش این افت پرستیژ هستیم.»
خلاصه کلام
بیگدلی برای باز کردن گره از پرونده هسته‌ای ایران چاره‌ای غیر از همکاری با آژانس سراغ ندارد و سخنان دیروز روحانی را نوعی عقب‌نشینی بهنگام تلقی می‌کند. برخی از تحلیلگران مسائل بین‌المللی به اندازه بیگدلی نسبت به سرنوشت پرونده ایران در شورای امنیت بدبین نیستند و تصور می‌کنند که ایران تا رسیدن به آن مرحله به قدر کافی فرصت دارد و آنجا هم با وتوی چین و روسیه خطر را از سر می‌گذراند. این گروه شانس آمریکا برای رسیدن به هدفش را چندان جدی نمی‌دانند اما اینطور که از شواهد امر برمی‌آید، نظر روحانی و مسوولان در راس هرم قدرت به نظر بیگدلی نزدیک‌تر بوده و این وضعیت را خطیرتر از آن می‌دانند که با اظهارنظرهایی از جنس سخنان اخیر قالیباف و عمویی اتلاف وقت کنند. موضع دیروز روحانی و تاکید وی بر بنای همکاری داشتن با آژانس شاهد این مدعاست.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسی
لینک کوتاه :