سازمانی ویران
به گزارش جهان صنعت نیوز: آنچه در این میان مهم است خاکستری است از بقایای هر آنچه در دسترس باشد و دودی که از سوختن آنها در آسمان جلوه‌گری می‌کند. البته از ابتدای سال جاری بیش از ۱۱۰۰ فقره آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع کشور به وقوع پیوسته است. گرچه بر اثر آتش‌سوزی‌های چند روز اخیر بیش از ۷۰۰ هکتار از مراتع و جنگل‌های منطقه در آتش سوخته است. منطقه حفاظت‌شده بوزین و مرخیل بیش از ۲۷ هزار هکتار وسعت دارد.
آتش‌سوزی‌ها در ارتفاعات و جنگل‌های پاوه از پنجشنبه هفته گذشته آغاز شد. این مناطق خالی از سکنه، مرزی، صعب‌العبور بوده و دارای پوشش گیاهی مرتعی است. براساس گزارش‌ها آتش‌سوزی در مراتع به وجود آمده و شعله‌های آتش در مرتع بسیار شدیدتر از جنگل‌هاست. البته در این آتش‌سوزی‌ها جنگل‌ها آسیب ندیدند اما دیروز سه نفر از دوستداران محیط‌زیست که از دیگر شهرستان‌ها و خارج از حوزه برای کمک به محل حادثه مراجعه کرده بودند، هنگام اطفای حریق در محاصره آتش قرار گرفتند و به علت وزش شدید باد نتوانستند جان خود را از مهلکه نجات دهند. به همین علت نیمه‌شب دیروز صدها نفر در پاوه به خیابان آمدند تا به پیشواز جنازه مختار خندانی، یاسین کریمی و بلال امینی سه فعال جان‌باخته محیط‌زیست کردستان بروند.
حال گمانه‌زنی‌ها بر این اساس است که این افراد بر اثر مین جان باختند. اما فرماندار پاوه ضمن تکذیب این موضوع گفت: روز گذشته شخصا فرمانده عملیات اطفای حریق در ارتفاعات منطقه حفاظت‌شده «بوزین و مرخیل» بودم و خدای من شاهد است. مین در کار نبود و به علت سرعت باد این عزیزان گرفتار آتش شدند و جان باختند. ایده‌پور تصریح کرد: این منطقه جنگلی، هفته پیش نیز دچار آتش‌سوزی شده بود که با همت نیروهای سپاه و سایر نیروهای امداد و نجات خاموش شد. روز گذشته همین نیروها همراه این سه عزیز که جان خود را از دست دادند با سه دستگاه دمنده مشغول فعالیت در قسمت جنوبی بودند که بادی از غرب وزید و آنها در دود و آتش زیاد گرفتار شدند.
در همین رابطه جلیل بالایی مدیرکل مدیریت بحران استان کرمانشاه گفت: روز شنبه آتش‌سوزی‌ها به طور کامل اطفا شد اما روز گذشته در یک نقطه دیگر به نام بوزین مرخیل در دره ژاله آتش‌سوزی آغاز شد و هنوز ادامه دارد. در شهرستان پاوه همه امکانات محلی برای اطفای حریق فراهم شده است. همچنین سایر امکانات از شهرهای دیگر به پاوه منتقل شده‌اند و امیدواریم حریق مدیریت شود. البته این منطقه صعب‌العبور است و متاسفانه امکان پرواز بالگرد هم وجود ندارد.
امسال آتش‌سوزی جنگل‌ها زودتر از هر سال دیگری آغاز شده است. با آغاز خرداد ماه گرما هم شروع شد، آتش باز هم به جان جنگل‌ها و مراتع زاگرس افتاد و این بار فاجعه از جنوب این منطقه آغاز شد و البرز زارعی کوهنورد فداکار کهگیلویه‌و‌بویراحمدی در آتش‌سوزی‌های جنگل‌های زاگرس در کوه‌های دیل شهرستان گچساران دچار سوختگی شدید شد و سرانجام ۲۹ خردادماه پس از تحمل ۱۸ روز درد ناشی از سوختگی در بیمارستان سوانح سوختگی در اصفهان درگذشت.
هشتم خرداد امسال بار دیگر آتش به جان بوزین و مرخیل افتاد و احسان عزیزی یکی از رزمندگان تیپ تکاور انصارالرسول (ص) جوانرود پایگاه مرخیل هنگام اطفای حریق دچار سوختگی شدید شد که به علت شدت جراحات جان به جان‌آفرین تسلیم کرد.
آتش‌سوزی‌ها تمامی ندارد، هر سال بیش از سال قبل، بارندگی‌های زیاد، رویش گیاهان در مراتع و جنگل‌ها، شدت باد و سایر مسائل دیگر از جمله سهل‌انگاری مردم و آتش زدن‌های عمدی و غیرعمدی و سایر موارد همه دست به دست هم می‌دهند تا آتشی دربر گیرد اما نکته مهم در این میان میزان آمادگی دستگاه‌های متولی امر است که هیچ‌گاه آماده نبوده و نیستند.
منطقه حفاظت شده بوزین و مرخیل با هدف حمایت از گونه باارزش شوکا و ارزش‌های رویشگاهی با مساحت ۲۳ هزار و ۷۲۴ هکتار در پاییز ۱۳۷۴ به عنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع و در سال ۱۳۷۸ حفاظت شده اعلام شد.
این منطقه تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط‌زیست است و نام منطقه حفاظت شده بر آن گذاشته شده اما به اندازه اهمیت و ارزش آن، امکانات و تجهیزات برای حفاظت از این منطقه وجود ندارد.
هر گاه آتشی بر جان این منطقه می‌افتد نیروهای مردمی با دست خالی و بدون امکانات و تجهیزات به جنگ آتش می‌روند و هر بار کسی قربانی می‌شود. هر سال با گرم شدن هوا شاهد آتش‌سوزی‌های گسترده‌ای در این منطقه هستیم اما تاکنون تدابیری برای جلوگیری، کنترل و مهار آتش‌سوزی اندیشیده نشده و همه می‌نشینند تا آتش‌سوزی به وقوع بپیوندد.
اگرچه تلاش نیروهای محیط‌زیست، منابع طبیعی، نیروهای نظامی و انتظامی، هلال‌احمر برای اطفای حریق بر کسی پوشیده نیست و همواره همراه و همگام نیروهای مردمی و اعضای گروه‌های محیط‌زیستی برای مهار آتش‌سوزی‌ها دلسوزانه پای کار هستند اما واقعیت این است که دست همه این نیروها برای خاموش کردن آتش خالی است و بدون امکانات و تجهیزات نمی‌توان به جدال با آتش رفت.
زمانی که مجوز تبدیل منطقه‌ای به حفاظت شده صادر می‌شود و از آن به عنوان منطقه‌ای باارزش و مهم نام برده می‌شود انتظار می‌رود به تبع اهمیت آن برای نگهداری و حفاظتش نیز امکانات و تجهیزات اختصاص یابد.
در ابتدا هر سال باید تجهیزات و امکانات موردنیاز برای اطفای حریق در جنگل‌ها و مراتع در نظر گرفته شود، آموزش‌های لازم به مردم محلی داده شود و در صورت وقوع هرگونه آتش‌سوزی فورا کمیته مدیریت بحران برای آن تشکیل و تقسیم کار انجام شود اما متاسفانه باوجود تجارب چندین‌ساله در زمینه آتش‌سوزی مسوولان ما هنوز اهمیت این موضوع را درک نکرده‌اند و هر سال در مدیریت بحران آتش‌سوزی بدتر از سال قبل عمل می‌شود.
متاسفانه ضعف اطلاع‌رسانی مسوولان در این زمینه هم به چشم می‌خورد و باوجود تذکرات هرساله رسانه‌ها این وضع همچنان ادامه دارد. انتظار می‌رود مسوولان صریح و شفاف نبود امکانات و تجهیزات را از طریق رسانه‌ها به مسوولان ملی و استانی گوشزد کنند و از آنها برای اطفای حریق کمک بطلبند نه اینکه واقعیت‌ها را از مردم و رسانه‌ها پنهان کنند و تنها خبر مهار آتش را به آنها اطلاع دهند.
بوزین و مرخیل علاوه بر اینکه منطقه حفاظت شده است یکی از مناطق مرزی و راهبردی در نقطه صفر مرزی ایران و عراق محسوب می‌شود و از این رو هر گونه آتش‌سوزی در منطقه می‌تواند بار امنیتی به دنبال داشته باشد.
ناکارآمدی سازمان محیط‌زیست
در همین رابطه محمد درویش فعال محیط‌زیست به «جهان‌صنعت» می‌گوید: اینکه رییس سازمان محیط‌زیست می‌گوید آتش جزئی از طبیعت است، حرف درستی نیست زیرا طبق مشاهدات عینی مردم محلی ۸۰ درصد آتش‌سوزی‌های هرساله در مناطق مختلف عمدی بوده است. بنابراین آتش جزئی از طبیعت نیست. انسان‌ها ذاتا برای طبیعت مضرر هستند. حال وای به حال زمانی که مسوولان بی‌کفایتی هم روی کار باشند. هر سال که آتش به جان درختان می‌افتد برخی مسوولان شعار‌هایی می‌دهند و باز بعد از مدتی به فراموشی سپرده می‌شود تا سال بعد. سازمان‌های محیط‌زیست و منابع طبیعی باید برخوردار از یگان‌های مجهز و اطفای حریق باشند. اما متاسفانه در کشور ما به این مطالبه بهایی داده نمی‌شود و ما هنوز یگان مجهزی برای اطفای حریق هوایی نداریم. حتی از ابزار لازم برای اطفای حریق زمینی هم برخوردار نیستیم. نه اینکه تلاش کردیم تا حرکت‌های مردمی را برای این جور مواقع ساماندهی کنیم تا در چنین بزنگاه‌هایی وارد میدان شوند. سازمان محیط‌زیست کفش ضدحریق هم به اندازه کافی ندارد. همچنین هواپیمای ویژه اطفای حریق جنگل‌ها برای مناطق صعب‌العبور نداریم. ما حتی هیچ فیلم آموزشی برای مردم تهیه نکردیم تا بدانند در آغاز فصل گرما یعنی خردادماه بیشتر از قبل رعایت کنند. هنوز مردم با بیل و شاخ و برگ‌های همان درخت بی‌گناه آتش را خاموش می‌کنند!
درویش افزود: بنده بارها گفتم با این وضعیت رسیدگی سازمان محیط‌زیست و آتش‌سوزی‌های پی‌در‌پی عملا زاگرس را از دست داده‌ایم زیرا با این شرایط بارندگی‌ها با فشار بیش از حد دام و تخریب قاچاقچیان درخت دیگر بازپروری درختان بلوط و… در آن منطقه بسیار سخت است.
وی افزود: در این مدت کوتاه هزاران هکتار جنگل و مراتع زاگرس و حاشینه آن در آتش جهالت مسوولان سوخت. متاسفانه سازمان محیط‌زیست آخرین نهادی است که نسبت به این موضوعات واکنش نشان می‌دهد. وقتی هم که واکنش نشان می‌دهد، تنها بی‌کفایتی خود را نشان می‌دهد. در کل به عقیده بنده چرا باید سازمان محیط‌زیست و جنگل‌ها و مراتع از هم جدا باشند؟ مگر وظایف این دو با هم تفکیک‌پذیر است؟ حال که هست باید کار هر دو بیشتر شود نه اینکه امور را به هم پاسکاری کنند و مناطق حفاظت‌شده که دارای ارزش‌اند برای این کشور در آتش بی‌مسوولیتی این افراد بسوزد. گرچه این سازمان‌ها به لحاظ بودجه‌ای هم بی‌دفاع‌اند و از پس حقوق نیروهای خودشان هم برنمی‌آیند. انگار هیچ مانور، پیش‌بینی و آموزشی به این افراد داده نشده، حتی طرحی برای چنین مواقعی ندارند.
درویش درباره تنها راهکار مهار آتش‌سوزی‌های اخیر گفت: تنها راهکار مهار این نوع آتش‌سوزی‌ها ارائه یک طرح جامع و کامل است که در آن آموزش، تجهیز نقاط حادثه‌خیز برای پیشگیری از وقوع حوادث و در کنار آن سازوکار مدیریت بحران ویژه‌ای تدوین کند. در آن زمان می‌توان امیدوار بود که شاید بشود کاری پیش برد. البته در حال حاضر مدیران بی‌کفایتی بر سر کار‌ند و در اصل ماشین امضای پروژه‌های ضدمحیط‌زیستی هستند نه مدیران دلسوز و لایق. هنوز تابستان شروع نشده وضعیت این است، احتمال می‌رود طی دو ماه آینده شاهد وقوع آتش‌سوزی‌های بیشتری در سطح کشور باشیم.
منطقه حفاظت شده است
در همین راستا پایگاه اطلاع‌رسانی استانداری کرمانشاه ذکر کرده است، منطقه حفاظت شده بوزین و مرخیل با هدف حمایت از گونه با ارزش شوکا و ارزش‌های رویشگاهی با مساحت ۲۳ هزار و ۷۲۴ هکتار در پاییز ۱۳۷۴ به عنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع و در سال ۱۳۷۸ حفاظت شده اعلام شد. در ۱۲۰ کیلومتری شمال غربی کرمانشاه و در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده است و بیش از ۷۷ هزار هکتار منابع ملی شامل جنگل و مرتع دارد، منطقه حفاظت شده بوزین و مرخیل حدود ۲۳ هزار ۷۲۴ هکتار مساحت بوده و در منطقه صفر مرزی در بخش باینگان قرار دارد. استان کرمانشاه دو میلیون و ۴۹۹ هزار هکتار مساحت دارد که ۷۰ درصد آن را عرصه‌های منابع طبیعی با بیش از ۵۲۷ هزار هکتار جنگل و یک میلیون و ۱۹۲ هزار هکتار مرتع تشکیل داده‌اند.
اخبار برگزیدهلینک کوتاه :