الکاظمی در دوراهی ایران و آمریکا
به گزارش جهان صنعت نیوز: این‌طور که به نظر می‌رسد اما طرف آمریکایی نیز بیکار ننشسته و درصدد است با کشیدن الکاظمی به سوی خود از نفوذ ایران در عراق و به عبارتی از عمق نفوذ استراتژیک ایران در منطقه بکاهد. روشن است که بهبود روابط الکاظمی و آمریکا به منزله افول روابط ایران و عراق خواهد بود و این امر تبعات اقتصادی، سیاسی و امنیتی قابل توجهی برای جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت.
از همین رو است که وقتی خبر می‌رسد فرماندهان حشد الشعبی دستگیر شده یا اینکه الکاظمی دستوری مبنی بر جمع‌آوری تصاویر رهبران ایرانی از خیابان‌های عراق داده است، همه حساس می‌شوند. اینکه فرماندهان یادشده با واکنش جانشین مهندس آزاد شده یا خبر جمع‌آوری تصاویر تکذیب شود هم در اصل ماجرا تغییری ایجاد نمی‌کند. تحلیلگران مسائل منطقه خاصه در ایران از اهمیت موضوع غافل نشده و می‌دانند که هر گونه تعمیق روابط بین الکاظمی و ایالات متحده به زیان ماست.
البته ایران نیز طی روز‌های اخیر برخی محل‌های تجمع گروه‌های کرد مخالف کشورمان را گلوله‌باران کرد که مورد اعتراض دولت عراق واقع شد. در واقع ایران از طریق هدف قرار دادن پایگاه‌های مخالفان کشورمان در کردستان عراق به دولت بغداد پیام داده است که تهران می‌تواند برای هشدار به مقامات عراقی تا کجا پیش برود. با این حال عربستان، کویت و ایالات متحده آمریکا حاضر هستند برای خارج ساختن عراق از اتحاد با ایران، هزینه به مراتب سنگین‌تری را هم متحمل شوند چرا که در صورت خروج عراق از اتحاد با ایران، نه فقط ۱۵ تا ۲۰ درصد از درآمد‌های صادراتی ایران متوقف می‌شود بلکه راه‌های زمینی دسترسی به سوریه نیز برای کشورمان محدود یا مسدود می‌شود.
همان‌طور که حسن هانی‌زاده می‌‌گوید «الکاظمی با فشار آمریکا یک نوع آزمون جدیدی را برای تقابل با این جریان‌ها آغاز کرده است». این تحلیلگر مسائل منطقه البته معتقد است که «با هوشیاری مردم عراق و فراکسیون‌های پارلمان این کشور و همچنین نهادهای نظامی مردمی این توطئه مشترک آمریکا شکست خورد به طوری که بلافاصله بعد از دستگیری تعدادی از فرماندهان از حشدالشعبی و حزب‌الله عراق به دلیل احتمال شورش خیابانی مردم و حمله به مراکز دولتی، این افراد آزاد شدند. این نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها قصد داشتند یک نوع آزمون را در سطح جامعه عراق تست و ایجاد کنند که آیا ایران همچنان نفوذ خود در عراق را حفظ کرده است یا نه».
او تاکید می‌کند: «این حرکت اشتباه دولت عراق به ویژه رییس سازمان مبارزه با تروریسم یک نوع شکست را برای سیاست‌های آمریکا و دولت الکاظمی به دنبال داشت و اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، قطعا دولت الکاظمی بر اثر فشار مردمی و همچنین نهادهای دولتی با مشکل مواجه خواهد شد.»
رقابت دیرین
سیدجلال ساداتیان، دیگر کارشناس مسائل منطقه اما معتقد است که کار به اینجاها نخواهد رسید زیرا الکاظمی متوجه موقعیت خود و رقابت‌های ایران و آمریکاست. او با تاکید بر اینکه الکاظمی درصدد ایجاد نوعی تعادل بین نقش‌آفرینی ایران و آمریکا در این کشور است، به شرح دلایلی که نخست‌وزیر عراق را ناگزیر به این رویه می‌کند، پرداخت. وی در گفت‌وگو با «جهان صنعت نیوز» گفت: «واقعیت این است که بین ایران و ایالات متحده آمریکا و مردمی که در آنجا طرفدار هر دو کشور هستند، یک رقابت جدی وجود دارد. جمهوری اسلامی از ابتدا به خاطر سابقه فرهنگی و رفت‌و‌آمدهایی که مردم داشته‌اند در آنجا یک نفوذ طبیعی داشته است. سال‌های طولانی علمایی از ایران که در نجف و کربلا درس داده و درس خوانده‌اند با این کشور ارتباطاتی داشته‌اند و حتی امروزه از نام آیت‌الله سیستانی که مرجع مورد وثوق مردم عراق است مشخص است که از ایران رفته است بنابراین این رابطه عمیق و طولانی بین ایران و عراق برقرار بوده است.»
وی با اشاره به اینکه همیشه افرادی مخالف نفوذ ایران در عراق بوده‌اند، گفت: «مثلا بعثی‌هایی در عراق بودند یا حتی کسانی که تحت عنوان ملی گرایی در عراق زندگی می‌کنند و حرف دارند. منتها بعد از نفوذ صدام قدرت بیشتر در دست شیعیان قرار گرفت. ناگفته نماند که در این دوره نیز مخالفت‌هایی بود مثلا در دوره مالکی نارضایتی بین اهل سنت و تا حدی بین کردها دیده شد. مثلا آقای بارزانی می‌خواست اعلام استقلال کند و هر قدر آقای سلیمانی مخالفت کرد، گوش نداد. صحبت این بود که اگر آنجا مستقل شود، پایگاه اسراییل می‌شود و به همین دلیل ایران مخالف بود و به همین دلیل بارزانی مجبور شد کنار برود.»
ساداتیان تاکید کرد: «اگر این روابط را لحاظ کنیم خواهیم دید که این رقابت‌ها کم و بیش در همه حوزه‌های بین ایران و عراق وجود دارد و آمریکایی‌ها نیز تلاش می‌کنند از این رقابت‌ها حداکثر استفاده را ببرند. کمااینکه وقتی بحث ترور شهید سلیمانی پیش آمد و ایران پایگاه الاسد را زد، با وجود اینکه خود آمریکایی‌ها و ترامپ به صورت تلویحی این مقدار واکنش را پذیرفت، دیدیم که عده‌ای در داخل عراق گفتند که ایران حوزه اقتدار و حاکمیتی عراق را نقض کرده است. البته عینا همین سوال مطرح بود که چطور اعتراض خود را به آمریکایی‌ها که این ترور را انجام دادند، مطرح نکردید.»
این کارشناس مسائل منطقه در ادامه گفت: «منظور از بیان این نکات اقامه شواهدی است برای نشان دادن اینکه طرفداران دو طرف یا خود آنها از همه عرصه‌ها برای اعتراض به نفوذ طرف مقابل استفاده می‌کنند. آمریکایی‌ها در همین راستا سعی می‌کنند با نفوذ ایران در عراق مقابله کنند و بعضا هم مشکلاتی ایجاد کرده‌اند. مثلا وقتی عادل المهدی روی کار بود نارضایتی آمریکایی‌ها خیلی بیشتر بود و برای همین کار را به جایی رساندند که او کنار برود. بعد از آن هم افراد مختلفی برای نخست‌وزیری مطرح شدند. مثلا الزرفی که گرایشات بیشتری به طرف آمریکایی داشت و با توجه به مخالفت‌ها نتوانست در راس قرار بگیرد. نهایتا با این آقای الکاظمی موافقت شد.»
وی افزود: «به نظر می‌رسد که الکاظمی متعادل‌تر از گذشتگان است. ضمن اینکه دولت او موقت است و بناست تا حدود یک سال دیگر که انتخابات عراق برگزار می‌شود در مصدر امور باشد و باید دید که در این مدت آنقدر عملکرد خوب دارد که دوباره انتخاب شود یا خیر.»
تلاش برای برقرار تعادل
ساداتیان تاکید کرد: «تلاش الکاظمی بر این است که یک تعادلی بین ایران و طرف آمریکایی برقرار کند. گاهی این طرفی‌ها می‌کشند و گاهی هم آنطرفی‌ها. اقدام اخیر یعنی دستگیری تعدادی از فرماندهان حشدالشعبی نیز از این جهت بود که قرار شده بود حشدالشعبی خلع‌سلاح شده و در ارتش ادغام شود. برخی از اینها را دستگیر کردند چون هنوز سلاح‌های خود را تحویل نداده‌اند. البته با اقدام جانشین آقای مهندس، آزاد شدند اما اصل ماجرا نشان داد که تعرضات به سمت ایرانی هنوز وجود دارد و آنها در هر فرصتی می‌خواهند قدرت‌نمایی کرده و نفوذ حشد الشعبی که آن را ساخته و پرداخته جمهوری اسلامی می‌دانند، کاهش دهند.»
این کارشناس مسائل سیاسی گفت: «این وضعیت نهایتا تا انتخابات آتی ادامه می‌یابد و باید دید که جناح‌های داخلی عراق هر کدام به چه سمت و سویی می‌روند. این امر تعیین‌کننده یک دوره نسبتا بلندتری برای آینده عراق خواهد بود.»
وی در پاسخ به اینکه آیا الکاظمی در نتیجه این رقابت‌ها به سوی آمریکا کشیده خواهد شد؟ گفت: « خیر، او می‌داند که نمی‌تواند به یک سمتی گرایش پیدا کند. آمریکایی‌ها پول دارند و عراق به آن نیاز دارد. خود اقلیم الان ارتباطات گسترده‌ای با ترکیه، سوریه و … دارد ، واردات و صادرات دارد و … عراقی‌ها نمی‌خواهند اینها را از دست بدهند. از طرف دیگر نفوذ امنیتی ایران سبب می‌شود که به سوی ایران هم گرایش داشته باشند. برای همین هم در تحریم آمریکا شرکت نمی‌کنند و با ایران مراوده دارند. الان عراق کالاهای نفتی و غیرنفتی ایران را می‌خرد و مراودات برقرار است بنابراین در این مدت کوتاهی که الکاظمی راس کار است، جای نگرانی نیست.»
وی همچنین درباره اینکه فضاسازی‌ها- مثل انتشار خبر مبنی بر دستور الکاظمی درباره جمع‌آوری تصاویر رهبران حشدالشعبی و ایران- چقدر در تعاملات الکاظمی و ایران اثر دارد؟ گفت: «به هرحال این مساله هر روز یک طور جلوه پیدا می‌کند. یعنی می‌خواهند این بدبینی نسبت به دولت الکاظمی در ایران ایجاد شود و اجازه ندهند که ایران و عراق مراودت خود را داشته باشد. به نظر من تصمیم‌گیرندگان نسبت به این قضایا تحت تاثیر قرار نگرفته و خود را بازیچه این اخبار نمی‌کنند. به نظر من هوشیاری وجود دارد و بر اساس تصمیمات درست، اقدام خواهند کرد. این‌طور نیست که خیلی هیجانی و تحت تاثیر جوسازی‌های دیگران تصمیم بگیرند.
خوشبینی ساداتیان و دیگران به اراده الکاظمی برای ایجاد تعادل بین ایران و آمریکا آنجایی جدی گرفته می‌شود که در خبرها می‌خوانیم این مقام عراقی تنها دو ماه پس از انتخاب خود مهیای نخستین سفرهای خارجی می‌شود و گویا تهران، ریاض و واشنگتن را به عنوان نخستین مقاصد خود برگزیده است. درست که زمان این سفر و محور گفت‌وگوها هنوز معلوم نیست اما یک منبع آگاه به ایرنا گفته است «انتظار می‌رود الکاظمی با توجه به سه چالش مالی، کرونا و موضوع خروج نیروهای آمریکایی بعد از سفر به واشنگتن برای انجام دور دوم گفت‌و‌گوهای راهبردی عراق- آمریکا، به کشورهای منطقه ازجمله جمهوری اسلامی ایران سفر کند.»
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :