موفقیت ولو موقت
به گزارش جهان صنعت نیوز: واپسین تلاش ترامپ اما بی‌ثمر بود و دیدیم که چطور در شورای امنیت تنها ماند. نشست روز سه‌شنبه این سازمان بین‌المللی با محور بررسی اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ برگزار شد و محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان نیز از این فرصت به خوبی بهره برد تا بار دیگر صدای ایران را به گوش دنیا برساند. هیچ‌یک از اعضای عضو شورای امنیت در مذمت برجام حرفی نزد و حتی دبیرکل سازمان ملل هم از ضرورت حفظ برجام گفت.
فعلا کتک‌مان نزدند
جلسه یادشده این امیدواری را ایجاد کرد که تلاش‌های آمریکا برای تنگ‌تر کردن عرصه بر ایران به جایی نخواهد رسید. برخی از تحلیلگران اما معتقدند این نتیجه‌گیری خوشایند همه ماجرا نیست و نباید از واقع‌بینی فاصله گرفت. بر اساس این دیدگاه آمریکا وارد فاز دیگری خواهد شد و از این پس سعی می‌کند از طرق دیگر برای خود همراهانی بیابد. این گروه از تحلیلگران معتقدند ادامه کار به شیوه فعلی و استفاده مداوم ایران از زبان تهدید نیز تاثیر چندانی در فرآیند مقابله با آمریکا نداشته و کاری از پیش نمی‌برد.
فریدون مجلسی، کارشناس مسائل بین‌الملل یکی از همین تحلیلگران است. این دیپلمات پیشین در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: «از این ستون به آن ستون فرج است. آمریکا انتظار داشت تبلیغات در رسانه‌های جهانی- آوردن وزیر مشاور در امور عربستان و مسوول ایران در وزارت خارجه آمریکا و نمایش تکه‌های موشک- در مسائل دیپلماتیکی جهانی هم موثر باشد اما کشورهایی که در شورای امنیت حاضر هستند به منافع خود فکر می‌کنند و می‌دانند که اگر بخواهند به تمایلات آمریکا در یک مورد رای بدهند در آینده این خودخواهی و برتری‌طلبی آمریکا برای خودشان هم مزاحمت ایجاد خواهد کرد بنابراین این رویه آنها فقط به خاطر ایران نیست. آنها یک مساله حقوقی را بررسی کردند و قابل قبول ندانستند و رای دادند. این نشان‌دهنده اهمیت حقوقی و دیپلماتیک به خصوص اروپاست که اگرچه دولت ایران با آنان دشمن است اما در رای خود به غرب‌ستیزی ایران توجه نکرده و مطابق با واقعیت حقوقی رای می‌دهند.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به اینکه آیا جلسه اخیر شورای امنیت باید ما را نسبت به عدم موفقیت آمریکا خوش‌بین کند یا اینکه این کشور می‌تواند از کانال‌های دیگری موجب تغییر نظر اعضای برجام شود و وضعیت را به نفع خود تغییر دهد گفت: «اگر در ادامه وضعیت فعلی، تحریم‌های ایران که از سوی آمریکا وضع شده به همین شکل ادامه یابد، معاملات جهانی با ایران قطع باشد، بانک‌ها کماکان ایران را قبول نداشته باشند و مسائل تهدید‌آمیز علیه ایران وجود داشته باشد، این یک موفقیت نیست. موفقیت این است که در راستای رفع مشکلات ایران تصمیمی اتخاذ شود نه اینکه فریاد برآوریم که امروز ما را کتک نزدند. بله، در جلسه شورای امنیت ایران را کتک نزدند البته هشدارها و اخطارهایی دادند. حتی چین به ایران هشدار داد که در اجرای مقررات برجام دقت کند. معنایش این است که گام‌های پنج‌گانه تهدید‌آمیز را به این سادگی تحمل نمی‌کنند اما در حدی ندانستند که در شورای امنیت سازمان ملل به آن واکنش نشان دهند.» وی افزود: «روسیه به صورت جدی‌تر از ایران حمایت کرد اما توجه داشته باشید که روسیه از تحریم آمریکا علیه ایران نیز حمایت و آن را اجرا کرد. درثانی روسیه چون خودش به خاطر مسائل کریمه توسط آمریکا تحریم شده است، عملا از وضعیت تهدیدی خودش دفاع می‌کند و از این لحاظ با ایران موضع مشترکی دارد.»
موفقیت اروپا و بهره‌برداری ما
مجلسی خاطرنشان کرد: «آنچه در جلسه اخیر شورای امنیت دیدیم این بود که اروپایی‌ها این تصور آمریکا که فکر می‌کند چون یک قدرت جهانی است، حق دارد را رد کردند. در حقیقت این یک موفقیت برای اروپا بود و ایران هم از آن بهره‌مند شد.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به اینکه سخنان دیروز آقای روحانی مبنی بر اینکه ضربه سیاسی آمریکا به برجام را تحمل نمی‌کنیم، به چه معناست و ایران چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد گفت: «من متوجه نشدم که ضربه سیاسی یعنی چه! این فراتر از درک سیاسی من است. برای اینکه آمریکا سال‌هاست به ایران ضربه سیاسی و اقتصادی می‌زند بنابراین نمی‌دانم که تاب نیاوردن یک ضربه سیاسی دیگر به چه معناست. به نظر من اینها صرفا تهدید است و زبان تهدید مربوط به کشورهایی است که توانایی عملی کردن تهدید را هم داشته باشند. اگرنه کسانی که این قدرت را ندارند و دائما تهدید می‌کنند، جز ایجاد التهاب و مساله‌آفرینی نتیجه دیگری نخواهند گرفت.»
وی همچنین در ارزیابی سخنان ظریف در جلسه شورای امنیت گفت: «ظریف هم فکر کرد اگر از دکتر مصدق سخنی بیاورد تاثیر بین‌المللی خواهد داشت. دکتر مصدق در میان اقشاری در ایران به خاطر محبوبیتی که ۷۰ سال پیش کسب کرده بود، احترام و اعتباری دارد اما مساله فعلی ما با آن دعوا اصلا ربطی به هم ندارد. وقتی دعوای انگلیس علیه ایران در شورای امنیت مطرح شد، مصدق گفت که این دعوا یک دعوای حاکمیتی نبوده و در صلاحیت شورای امنیت نیست. شورای امنیت حتی رای به نفع مصدق هم نداد. شورای امنیت گفت که چون دعوا در دادگاه لاهه مطرح است و این دادگاه به دعواهای حاکمیتی رسیدگی می‌کند، باید ببینیم رای دادگاه لاهه چیست و بر مبنای آن رسیدگی را ادامه دهیم. بنابراین شورای امنیت تصمیمی اتخاذ نکرد و چون دادگاه لاهه دعوای انگلیسی را حاکمیتی ندانست و مربوط به مسائل تصدی که در صلاحیت این دادگاه نیست، دانست رای داد که این دعوا به ما مربوط نمی‌شود یعنی نه به نفع ایران و نه به ضرر ایران رای داد ولی معاون دادگاه در کنار رای نوشت که این به معنی حق داشتن یا نداشتن انگلیس نیست و باید دعوای خود را در دادگاه‌های ذی‌صلاح پیگیری کند یعنی دعوای فعلی که کاملا حاکمیتی و کاملا در صلاحیت شورای امنیت است، به هیچ‌وجه ربطی به این موضوع ندارد. شورای امنیت هم خواسته آمریکا را رد کرد. هیچ‌کدام از اینها به مصدق و آن پرونده ربطی نداشت و صرفا یک استفاده ابزاری از نام مصدق برای مصرف داخلی ایران بود.»
تضعیف نفوذ آمریکا
علی بیگدلی، کارشناس مسائل بین‌الملل با تاکید بر اینکه این جلسه اخیر شورای امنیت به نفع ایران بوده است، گفت: «آمریکا با توجه به شرایط فعلی خود نتوانست چین و روسیه را برای پذیرش خواسته غیرقانونی و غیرحقوقی خود متقاعد کند. صحبت‌های نماینده چین در جلسه اخیر ثابت کرد که از نفوذ بین‌المللی آمریکا کاسته شده است.» وی تاکید کرد: «شرایط موجود اما به این معنی نیست که همه چیز تمام شده و دیگر اتفاقی برای ما نخواهد افتاد. آمریکا بعد از این جلسه وارد کانال‌های دیگر دیپلماسی می‌شود. قبلا هم گفته بودم که آمریکا با اروپا به یک توافق پنهانی رسیده که قطعنامه ۲۲۳۱ را برای چند سالی به تعویق اندازد تا اختلافات خود را با چین و روسیه رفع کند یا فشار روی آنان را بیشتر کند.»
بیگدلی توضیح داد: «اروپایی‌ها نمی‌خواهند از همه جهات تحت سلطه آمریکا قرار گیرند و مقابله با او برایشان یک شکل از خودنمایی است. به خصوص با خارج شدن انگلیسی‌ها از اتحادیه اروپا فرانسه و آلمان تلاش می‌کنند پرستیژ خود را با حفظ برجام بالا ببرند. به عبارت دیگر مساله اختلافاتی است که بین خودشان وجود دارد و ما از آن بهره‌برداری می‌کنیم.» وی همچنین تاکید کرد:«فراموش نکنیم که مکانیسم ماشه هنوز باقی است و ممکن است دوباره با همکاری اروپا تحریم‌ها را به شکل دیگری برگرداند.»
به گفته این کارشناس روابط بین‌الملل «ممکن است آمریکا با روسیه وارد مذاکره شود زیرا روس‌ها مایل هستند اسلحه بفروشند و ما در این وضعیت اقتصادی پولی برای خرید اسلحه نداریم. ضمن اینکه روسیه علاقه ندارد کشوری در همسایگی او تبدیل به یک قدرت نظامی شود همان‌طور که در سوریه خود را جلو انداخته و ما را به قدرت شماره دو تبدیل کرد.» بیگدلی در واکنش به اظهارات روحانی در جلسه دیروز هیات دولت نیز گفت: «آقای روحانی درباره ممنوعیت فروش اسلحه و لغو قطعنامه ۲۲۳۱ هم گفته بود دست به کار‌هایی می‌زنیم و هفته بعد از آن گفت که ما اهل مذاکره هستیم! یعنی گفته‌های داخلی ما تاثیری در سرنوشت قطعنامه ۲۲۳۱ ندارد. حتی صحبت‌های آقای ظریف هم همین‌طور است.»
خلاصه کلام
شورای امنیت سازمان ملل در شرایط فعلی مقابل ایران نایستاده و این یک موفقیت است ولو آنکه موقت باشد و در معرض تهدید. تلاش اروپا برای خودنمایی یا مقابله با آمریکا یا اختلافات بین آمریکا و چین و روسیه یا هر چیز دیگری سبب شده که ترامپ در این اوضاع و احوال قادر به به‌کرسی نشاندن حرف خود نشود و به قول فریدون مجلسی از این ستون به آن ستون فرج است. حال باید منتظر ماند و دید که مقامات مسوول در ایران چطور ادامه می‌دهند. همچنان گام‌هایی به عقب برداشته، تهدید می‌کنند و بعضا حرف از خروج از NPT را پیش می‌کشند یا به روش دیگری مثل تعامل بیشتر با آژانس انرژی اتمی اعتماد جهانیان را کسب و آمریکا را منزوی‌تر می‌کنند؟
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسی
لینک کوتاه :