دلار وارد کانال ۲۱ هزار تومان شد

به گزارش جهان صنعت نیوز:  افزایش قیمت دلار در دو سناریو قابل بررسی است؛ نخست کوتاه شدن دست دولت از دلارهای نفتی و ناتوانی در پاسخگویی به تقاضای موجود و دوم تزریق روزانه دو هزار میلیارد تومان نقدینگی که نقطه اصلی اصابت آن بازارهای موازی و غیرمولد اقتصادی است.

دیروز قیمت‌های تازه‌ای در بازار ارز و طلا کشف شد. معامله‌گران نرخ معاملاتی دلار در بازار را ۲۱ هزار و ۲۰۰ تومان اعلام کردند که نسبت به روز پنجشنبه، ۴۵۰ تومان افزایش داشت. صرافی‌های بانکی نیز دیروز نرخ معاملاتی خود را بالا بردند و هر دلار را با قیمت ۲۰ هزار و ۹۰۰ تومان به فروش رساندند. دلار در حالی به چنین نرخی دست یافته که پیش از این سیاستگذار پولی وعده کاهش قیمت‌ها و برقراری تعادل در بازار را می‌داد. موج‌سواری قیمت‌ها در بازار ارز در حالی ادامه دارد که سال گذشته در چنین روزی دلار با نرخی کمتر از ۱۳ هزار تومان معامله می‌شد.

به این ترتیب دلار از تیر ماه سال گذشته تا تیر ماه سال جاری بازدهی ۶۴ درصدی داشته است. به این ترتیب در طول یک سال گذشته پول ملی نیز ۶۴ درصد از ارزش خود را از دست داده است. در حالی که سکه دیروز با نرخ ۱۰ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان معامله شد اما در تیر ماه سال گذشته با نرخی در حدود ۵/۴ میلیون تومان معامله می‌شد. به این ترتیب از تیر ماه سال گذشته تا امروز سکه نیز بازدهی ۱۲۷ درصدی داشته است. اما با وجود روند رو به رشد قیمت‌ها در بازار ارز و سکه، خرید و فروش واقعی در بازار کم شده است. قیمت‌ها آنقدر بالا رفته‌اند که دلالان نیز نگران ریزش یکباره قیمت‌ها و از دست دادن حجم زیادی از دارایی‌های خود هستند. برای همین است که تقاضای چندان زیادی در بازار به چشم نمی‌خورد. آن‌طور که به نظر می‌رسد حباب سکه در بازار به یک میلیون تومان نیز رسیده است.

حذف سلطان سکه

در سال ۹۷ و در بحبوحه تلاطم‌های ارزی، سیاستگذار دو مسیر اصلی را برای مقابله با رشد سرسام‌آور قیمت‌ها تعریف کرده بود؛ مسیر نخست تزریق دلارهای حاصل از فروش نفت به بازار و پاسخگویی به تقاضاهای ارزی و مسیر دوم نیز پیش‌فروش حجم گسترده‌ای سکه با نرخ‌های ارزان به متقاضیان بود. اما هیچ‌یک از مسیرهای یادشده به بهبود وضعیت بازار منجر نشدند و جولان دلالان به ثبت نرخ‌های بالاتری منجر شد. در حالی که نرخ‌ها به روند رو به رشد خود در بازار ادامه می‌دادند، سیاستگذار دست به شناسایی دلالان بزرگ بازار کرد. سلطان سکه یکی از آن دلالانی بود که در سایه عدم نظارت‌ها توانسته بود سود زیادی از محل خرید و فروش طلا و سکه به جیب بزند. دولت اعلام کرد با کوتاه شدن دست سلطان‌های بازار می‌تواند آرامش را برگرداند و مانع از تداوم افزایش قیمت‌ها شود. هرچند سلطان سکه با اراده و خواست دولت به اعدام محکوم شد اما خبری از ریزش قیمت‌ها پس از آن نبود.

عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی اخیرا اعلام کرده «به اسم ته‌لنجی، لنج‌ها را تا کله پر از کالای خارجی قاچاق می‌کنند، بعد می‌گویند چرا همتی نتوانست قیمت دلار را کنترل کند؟ وقتی این کارها را ادامه می‌دهید، چگونه می‌توانم قیمت دلار را کنترل کنم؟ مدام می‌گویند همتی تقاضا را سرکوب کرده، کدام تقاضا را سرکوب کردم؟ به من می‌گویند اجازه بده بدون انتقال ارز کالا وارد کنیم، مگر می‌شود بدون انتقال ارز کالا وارد کنی؟ تو می‌خواهی از کف بازار دلار بخری و قیمت‌ها را بالا ببری.» صحبت‌های اخیر رییس کل بانک مرکزی نشان می‌دهد که سیاستگذار پولی نیز همچون دیگر مقامات دولتی به جای پرداختن به ریشه اصلی افزایش قیمت ارز، در تلاش است مسوولیت افزایش قیمت‌ها را به دوش دیگری بیندازد.

ریشه افزایش قیمت‌ها

به نظر می‌رسد در خصوص رفت و برگشت قیمت‌ها در بازار ارز مسائل مختلفی مطرح می‌شود. به گفته کارشناسان این موضوع ریشه در بیماری مزمن اقتصاد ایران یعنی افزایش سرسام‌آور نقدینگی دارد. مطابق تئوری‌های اقتصادی، تولید نقدینگی باید با هدف انجام کار تولیدی و گسترش فعالیت‌های مولد انجام شود، اما سیاستگذاران در ایران این معامله اقتصادی را به هم زده و نقدینگی را با هدف توسعه فعالیت‌های غیرمولد به اقتصاد تزریق می‌کنند. به این ترتیب اگر نقدینگی را مجموع تورم و تولید در نظر بگیریم، عبور نقدینگی از تولید ناخالص داخلی موجب شده که پول راه یافته به اقتصاد در نرخ تورم تخلیه شود و مسیر افزایش قیمت‌ها را هموار کند. آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که در سه ماهه نخست نرخ رشد نقدینگی ۳/۷ درصد بوده است.

به این ترتیب در فصل بهار امسال ۱۸۰ هزار تومان به حجم نقدینگی افزوده شده که موید تزریق روزانه دو هزار نقدینگی به اقتصاد است، بدون آنکه نقطه اصابت آن بازارهای مولد تولیدی باشد. کوتاه شدن دست دولت از دلارهای نفتی را هم اگر به این موضوع اضافه کنیم به این نتیجه مشخص می‌رسیم که تا چه اندازه دولت با تنگنای درآمدی دست به گریبان است.  به این ترتیب دیگر بانک مرکزی قادر نیست همچون گذشته دلار به بازار تزریق و به صورت تصنعی و برای مدت کوتاهی هم که شده قیمت‌ها را کنترل کند.

چرخه بازگشت ارز

عوامل دیگری نیز در این بین وجود دارد که نیازمند بررسی بیشتر است. برای مثال چرخه بازگشت ارزهای صادراتی به کشور مختل شده و سیاستگذار ارز لازم برای رفع نیازهایش را در اختیار ندارد. نهادهای دولتی اعلام کرده‌اند که حدود ۲۷ میلیارد دلار ارز صادراتی به چرخه اقتصادی کشور وارد نشده است. با این حال رییس بانک مرکزی امیدوار است که تا پایان تیر ماه صادرکنندگان بتوانند تعهدات ارزی‌شان را برطرف و بانک مرکزی را در به آرامش رساندن بازار یاری کنند. اما محدود شدن مبادلات تجاری با دیگر کشورها موضوعی است که درآمد ارزی صادرکنندگان و فعالان اقتصادی را کاهش داده و مسیر بازگشت ارز به کشور را مسدود کرده است. به این ترتیب صادرکنندگان توان آن را ندارند که ارز لازم برای تامین نیازهای کشور را در اختیار واردکنندگان قرار دهند و از همین روی دسترسی بانک مرکزی به دلارهای صادراتی کم شده است. آمارها نیز حاکی از آن است که دلارهای حاصل از فروش نفت آنقدر محدود شده که قابل چشم‌پوشی است و نمی‌توان حساب ویژه‌ای روی آن باز کرد.

اما ریشه افزایش قیمت‌ها هرچه که باشد، نگرانی‌ها در خصوص کاهش شدید ارزش پول ملی و کاهش قدرت خرید خانوارها را افزایش داده است. گزارش‌های آماری نشان می‌دهد که نرخ تورم در خرداد ماه و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته است. بیشترین رشد قیمتی هم مربوط به آن بخش از گروه‌های کالایی بوده که در سبد مصرفی تمام خانوارها به چشم می‌خورد. بدیهی است به هر میزان که رشد قیمت دلار تداوم یابد، به همان میزان قیمت کالاهای وارداتی نیز بیشتر می‌شود. به این ترتیب نرخ تورم رو به افزایش می‌گذارد و خانوارهای بیشتری به سمت طبقات پایین درآمدی کشیده می‌شوند. در این شرایط تنها باید نگران سقوط طبقات متوسط درآمدی به سمت طبقات پایین‌تر و کاهش شدید قدرت خرید خانوارها باشیم!

سکه یک میلیون تومان حباب دارد

در همین حال آیت محمدولی، رییس اتحادیه طلا و جواهر در خصوص افزایش شدید قیمت سکه در بازار به «جهان‌صنعت» گفت: افزایش قیمت ارز دلیل اصلی افزایش قیمت‌ها در بازار طلا و سکه بوده است.

وی اظهار کرد: علاوه بر بازار ارز و افزایش قیمت دلار، دو عامل اونس جهانی طلا و افزایش تقاضای طلا نیز به افزایش قیمت سکه دامن زده‌اند.

محمدولی افزود: در حالی که هیچ تفاوتی از نظر وزنی و عیاری و شکلی و رنگی بین سکه طرح قدیم و سکه طرح جدید وجود ندارد، اما افزایش تقاضا برای سکه امامی باعث شده که قیمت معاملاتی آن بیشتر از سکه طرح قدیم باشد.

وی ادامه داد: جو به وجود آمده باعث شده که قیمت سکه در بازار افزایش شدیدی را تجربه کند.

محمدولی اعلا کرد: در حال حاضر سکه چیزی بین ۹۰۰ هزار تا یک میلیون تومان حباب قیمتی دارد.

به گفته رییس اتحادیه طلا و جواهر، بر هم خوردن عرضه و تقاضای بازار نیز بر این موضوع تاثیرگذار بوده و باعث شده که نوسانات قیمتی بیشتر شود.

محمدولی اضافه کرد: درصدی از معاملات بازار طلا و سکه در این روزها تصنعی است و خرید و فروشی به صورت واقعی در بازار انجام نمی‌شود.

به گفته وی، در بحث طلاهای خام و سکه خرید و فروش به میزان محدود انجام می‌شود، اما در بحث مصنوعات هیچ‌گونه دادوستدی وجود ندارد.

محمدولی اعلام کرد: کاهش یا افزایش قیمت سکه و طلا بستگی زیادی به تغییرات قیمت ارز و اونس جهانی طلا و همچنین تقاضا برای خرید دارد.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژه