آگاهی ضرورت عدالت اقتصادی/اجتماعی، شرط استحکام نهادها و جوامع

پروفسور مجتبی صدریا * نابرابری‌ها در جامعه و روابط انسانی نه یک پدیده‌ی طبیعی است و نه اجتناب ناپذیر سال‌هاست اگر نابرابری اجتماعی یا حتی فیزیکی بین انسان‌های مختلف شکل میگیرد نهادها و یا جوامع ابتکاراتی را بکار میگیرند که یا این نابرابری‌ها را تخفیف داده، یا از بین ببرند و یا آنها را تحمل‌پذیرتر نمایند، در درون یک جامعه می‌توان شکل‌ گیری سیاست اقدام تاکیدی یا تاییدی   Affirmative Action  را در ایالات متحده ذکر کرد این اقدام که به شدت آقای ترامپ مخالف آن است عبارت است از امتیازاتی را برای کسانیکه شرایط اجتماعی، فرهنگی و یا نژادی دشواری‌تری داشته‌اند قائل می‌شوند که برپایه‌ی این امتیازات فرد “مستضعف” شرایط توانمندسازی بیابد و جایگاه اجتماعی برابرتری را بتواند کسب کند.

آنچه که مربوط است به روابط بین کشورها می‌توان نمونه‌ی تخصص بخش قابل ملاحظه‌ای از بودجه‌ی اتحادیه‌ی اروپا تحت عنوان کمک برای توسعه به جوامع عضو این اتحادیه که دچار شرایط مالی، اقتصادی و اجتماعی دشوارتری هستند ذکر کرد.

از کشورهای اروپای شرقی سابق که به عضویت اتحادیه در آمدند لهستان و مجارستان موارد مهمی بودند که از این نابرابری‌های اقتصادی آزار میدیدند.

برخی از کشورهای جنوب اروپا نیز شامل این قواعد بودجه‌ای اتحادیه اروپا برای تقویت جوامع ضعیف تر بوده و هستند، کلا تعداد کشورهای عضو اتحادیه اروپا از این ضعف اقتصادی و اجتماعی آزار میبینند، امروز به پانزده کشور می‌رسد و به عنوان مثال سال گذشته شصت و سه میلیارد یورو بودجه تخصیص داده شده برای این کشورها بوده است اگرچه امروز کشورهای مرفه عضو اتحادیه اروپا خود دچار محدودیت‌های مالی و اقتصادی هستند که مایلند این هزینه برای برقراری تساوی بیشتر بین کشورهای عضو را کمتر کنند ولی این اندیشه کماکان قدرت و نفوذ خود را دارد و مستقل از هر انگیزه دیگری وجودش ثابت می‌کند که نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی می‌توانند تخفیف یابند و شرایط پیوندهای اجتماعی و ساختاری جدی‌تری فراهم آورند.

فهم این واقعیت که کنش‌ها و ابتکارات ماست که نابرابری می‌آفریند و یا کنش‌ها و رفتارهای دیگری می‌تواند نابرابری‌ها را تخفیف دهد یکی از ضروریات تاریخ معاصر است.