ایران از نظر حقوقی و اغنای بین‌المللی درباره برجام دست بالا را دارد
محمدجواد جمالی نوبندگانی* بیش از دو سال است که آمریکا از این توافقنامه خارج شده است و اروپایی‌ها همان زمان به دکتر ظریف طی ۱۸ بند قول دادند که اگر جمهوری اسلامی ایران از برجام خارج نشود، هم به تعهدات برجامی و هم تعهدات ۱۸بندی عمل خواهند کرد. مردم هم بارها وعده‌های ایجاد کانال مالی و اینستکس را از سوی اروپایی‌ها شنیدند. ولی اروپایی‌ها توان انجام این کار را داشته و تاکید دارند برجام توافق خوبی است و امنیت آنها را تامین کرده است. ایران هم می‌گوید ما برای برجام هزینه داده‌ایم و اروپایی‌ها هم برای امنیت‌شان هزینه بدهند. ولی آنها حاضر به انجام این کار نیستند.
البته اقدام اروپا و آمریکا در قبال برجام این را نشان می‌دهد که انگار تقسیم کاری از طرف آنها انجام شده است. آمریکایی‌ها با خشونت و جنگ سخت‌افزاری و تحریم با ما برخورد می‌کنند و اروپایی‌ها هم با اقدامات نرم‌افزاری این کار را دنبال می‌کنند. ولی وقتی می‌بینیم آنها می‌خواهند مسائل منطقه‌ای و امنیتی و دفاعی ما را هم وارد بازی کنند، از نظر ما قابل قبول نیست چراکه بر ایجاد برجامی دیگر متمرکز شده‌اند.
درباره نامه اخیر وزیر امور خارجه کشورمان به مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ارتباط با نقض برجام از سوی اروپایی‌ها در پی ارائه قطعنامه از سوی آنها به شورای حکام علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران هم باید بگویم این نامه‌نگاری جنبه حقوقی دارد. برخی منکر نامه‌نویسی ایران شده‌اند، در حالی که آقای بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دریافت این نامه را تایید کرده است.
نامه‌نگاری فوق یک بحث فنی است و طبق توافقنامه وقتی جمهوری اسلامی ایران نقض عهد و نقض صریح و شفاف برجام را مشاهده کند، باید آن را اعلام کند. با توجه به نقض برجام از سوی اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها طبق بند ۳۶ بلافاصله موارد نقض را اعلام کرده و خواستار فعال شدن مکانیسم حل‌و‌فصل اختلافات شده است؛. اقدامی که به نفع جمهوری اسلامی ایران است.
یعنی وقتی اروپایی‌ها هم مثل آمریکا که دو سال است از برجام خارج شده، نمی‌خواهند هیچ اقدامی مثل اقدامات دیگرشان در برجام، تعهدات ۱۸گانه یا کانال‌های مالی و اینستکس انجام دهند و فقط به دنبال اتلاف وقت هستند، ما چاره‌ای جز نوشتن نامه و اطلاع و درخواست مکانیسم حل اختلاف نداریم چون آنها از تعهدات‌شان کوتاه آمده‌اند.
البته این نقض تعهدات آمریکا و اروپا به حدی اثبات شده است که همه مردم ایران با هر گرایش و تفکری دیگر درباره برجام به آمریکا و اروپا اطمینان و اعتماد ندارند. به همین دلیل جمهوری اسلامی ایران با نوشتن نامه دنبال پیگیری وجه قانونی و حقوقی کار خود است و به دلیل اینکه متعهدانه عمل کرده‌ایم، آنها نمی‌توانند نه در ۱+۵، نه شورای حکام، نه در شورای امنیت که روزگاری همیشه علیه ما اجماعی شکل می‌گرفت، نمی‌توانند اجماع ایجاد کنند.
البته چین و روسیه هم صراحتا اعلام موضع کرده‌اند که هر گونه اتفاقی در ناکامی برجام بیفتد مسوول آن آمریکایی‌ها هستند که از برجام خارج شده‌اند. همچنین اروپایی‌ها هم در قطعنامه‌هایی که آمریکا می‌خواست در شورای امنیت علیه ایران بگیرد، با او همکاری نکردند چرا که از نظر حقوقی با توجه به مواضع درست ما این کار امکان‌پذیر نبود و ما از نظر حقوقی و اغنای بین‌المللی در این باره دست بالا را داریم.
بنابراین معتقدم همان‌طور که آمریکا نتوانست در تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران و یمن علیه ایران اجماع جهانی ایجاد کند، در این‌باره هم نمی‌تواند در شورای امنیت کاری علیه ما انجام دهد.
* نایب‌رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم
اخبار برگزیدهیادداشت
لینک کوتاه :