واکنش علنی یا واکنش غیرعلنی
به گزارش جهان صنعت نیوز: مقامات رسمی کشورمان همچنین اشاراتی نیز به پاسخ ایران به این موضوع داشته‌اند. مثلا علی ربیعی سخنگوی دولت در نشست خبری خود با خبرنگاران تاکید کرده بود که اگر روشن شود دست عامل خارجی در کار است، حتما پاسخ می‌دهند. بحث درباره پاسخ احتمالی ایران اما وقتی بیشتر مورد توجه قرار گرفت که شاهد حوادثی مثل آتش‌سوزی در ناو آمریکایی بودیم و برخی افراد همچون سردار قاآنی، فرمانده نیروهای قدس سپاه پاسداران آن را نوعی مجازات خدایی برای آنان خواندند. سردار قاآنی گفته بود: «آنچه امروز در آمریکا اتفاق افتاده به‌ویژه حادثه ناو نتیجه عمل و رفتار و جنایت دولت آمریکاست.»
برخی حوادث در آمریکا و شادمانی کانال‌های تلگرامی آتش به اختیار در تهران نیز بحث اقدام متقابل ایران را داغ‌تر کرد.
سوال اما اینجاست که پاسخ و اقدام متقابل ایران چه می‌تواند باشد و چه تبعاتی را به دنبال خواهد داشت. خاصه آنکه بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران در این رابطه از ضرورت واکنش هوشمندانه گفته است. او اخیرا در یادداشتی نوشته بود: «در حالی که رسانه‌های غربی- صهیونیستی علت این حادثه را خرابکاری یا حمله اعلام کرده‌اند، لحنی که از آن تقبیح و محکومیت برداشت شود، مشاهده نمی‌شود. این‌گونه موضع‌گیری رسانه‌ها و مقامات غربی رفتاری دوگانه و غیرقابل قبول است. تردیدی نیست که ایران سرافراز اقدامات خود را براساس مصالح کشور انجام خواهد داد. سیاست راهبردی و تخلف‌ناپذیر نظام اسلامی در موارد و مواضع گوناگون، واکنش هوشمندانه و داهیانه براساس سه اصل عزت، حکمت و مصلحت است.
خرابکاری یا سهل‌انگاری
برای اتخاذ تصمیم مناسب و پیدا کردن پاسخ به قول کمالوندی هوشمندانه و داهیانه اما راهی نیست غیر از بررسی و سبک و سنگین کردن همه گزینه‌ها. این کار را در گفت‌وگو با فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین انجام داده‌ایم.
مجلسی در گفت‌وگو با «جهان صنعت نیوز» ضمن تاکید بر اینکه «تصور یک عملیات نظامی در نطنز خیلی مشکل است» گفت: «عملیات نظامی دو، سه حالت بیشتر ندارد؛ یک گزینه راکت و بمبی است که از هواپیما شلیک شده باشد. گزینه دیگر موشکی است که به نحو رادارگریز به آن محل اصابت کرده باشد و گزینه سوم نیز پهپادی است که می‌تواند منبع تخریب باشد.»
وی افزود: «به نظر من احتمال خرابکاری خیلی بیشتر است. خرابکاری توسط نفوذ در فروش برخی قطعات که تحت کنترل پنهانی نیروهایی باشد که این قطعات را به صورت طعمه در اختیار گذشته، فروخته و بعد هم منفجر کرده‌اند یا خرابکاری توسط عوامل نفوذی که در آنجا زمینه را برای این انفجار مهیا کرده باشند.»
مجلسی با اشاره به اینکه «همه اینها در صورتی است که توطئه‌ای در کار بوده باشد» گفت: «به هر حال امکان مهم دیگر این است که در آنجا یک بی‌احتیاطی صورت گرفته باشد یا یک عامل انسانی داخلی، تصادف یا اتصال برق و امثال آن مطرح باشد. البته معمولا در چنین مرکز ارزشمندی، باید سیستم‌های کنترل‌کننده به قدری مکرر و زیاد باشد که امکان بروز حادثه تصادفی را با کنترل‌های متعددی مثل فیوزهایی که باید به نوبت از کار بیفتند، بکاهد.»
پاسخ‌های احتمالی
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به اینکه اگر مشخص شد این واقعه در اثر یک خرابکاری خارجی است، ایران چه پاسخی می‌تواند بدهد گفت: «اگر این خرابکاری رنگ نظامی داشته باشد یعنی آنها توانسته‌اند از سدهای مختلف حفاظتی و رادار و … عبور کنند و نشان از پیشرفت فوق‌العاده‌ای در این گونه نظام‌ها دارد. اگرچه این موضوع خیلی بعید است اما حتما واکنش را تحت تاثیر قرار می‌دهد یعنی اگر قرار به واکنش نشان دادن باشد باید امکان اقدام متقابل موجود باشد. به عبارت روشن‌تر باید این امکان موجود باشد که با گریز از صافی‌های نظامی دشمن (دشمنی که باید شناخته شده باشد) بتوانند ضربه مشابه و متقابلی وارد کنند و اگر چنانچه این امکان وجود نداشته باشد، اقدام متقابل امر عبثی خواهد بود. درست است که به هر حال خسارتی پدید می‌آید اما باز هم واکنش متقابل دیگری را پدید می‌آورد و این واکنش متقابل آرزوی کسانی است که چندین سال است درصدد کشاندن ایران به یک جنگ فرسایشی هستند زیرا در صورت بروز چنین جنگی ایران ضعیف شده و دیگر از آن برنمی‌آید که در برابر آنان مقاومت کند.»
مجلسی در ادامه گفت: «همچنین ممکن است اقدام متقابل توسط نیروهای نیابتی صورت گیرد و ضرباتی رد و بدل شود. این نیز مجددا واکنش‌آفرین است. مساله مهم این است که باید کوشید و ریشه این مبادلات خشونت‌آمیز را از بین برد.»
پیش‌بینی تبعات اقدام متقابل
پاسخ هوشمندانه و داهیانه اما بدون در نظر گرفتن تبعات واکنش متقابل ممکن نیست. از همین رو باید دید که هر اقدام احتمالی ایران کار را به کجا رسانده و چه نتایجی به دنبال می‌آورد. مجلسی در این باره با تاکید بر اینکه «واکنش، واکنش‌آفرین است» گفت: «برخی از نیروهای داخلی معتقدند هر عملی را به شدت سرکوب خواهند کرد و قدرت این کار را دارند. الان زمان آن است که قدرت خود را نشان دهند اما این را نیز باید در نظر گرفت که داشتن توان این کار کافی نیست. در حقیقت فکر منافع مردم و حفظ و سلامت جان انسان‌ها مانع از این می‌شود که توان خود را به کار گیرند.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به موضوع آتش‌سوزی در ناو آمریکایی گفت: «این مساله که خسارات زیادی به بار آورد، به صورت نظامی امکان‌پذیر نیست اما فرضیه عملیات خرابکاری از درون همیشه مطرح است. فرضیه‌ای مبنی بر اینکه یک عنصر یا فرد ناراضی به دلایل مختلف خریداری و راضی شود تا در آنجا خرابکاری کند. اگر فراموش نکرده باشید، چندی قبل یکی از افسران اعزامی عربستان برای آموزش خلبانی، افراد نظامی پایگاه آمریکایی را به گلوله بست و باعث شد یک تسویه در آن گروه صورت گیرد. بدیهی است که ممکن است یک فرد آمریکایی هم به همین شکل تحت تاثیر قرار بگیرد. اما اینکه مساله ناشی از اقدامات جمهوری اسلامی باشد و ایران چنین ادعایی را طرح کند، می‌تواند بهانه‌ای برای تخریب باشد. اما می‌توان موضوع را دعای تلافی و مستجاب شدن آن تفسیر کرد.»
وی تاکید کرد: «حتی اگر اقدامی هم صورت گرفته باشد، معمولا مقتضیات ایجاب نمی‌کند که این امر علنی شود. مقتضیات همچنین ایجاب نمی‌کند امری که در آن دست نداشته‌اند را به خود نسبت دهند و بهای گزافی هم به خاطر آن بپردازند.»
خلاصه کلام
ایران بعد از اثبات دخیل بودن یک عامل خارجی در انفجار نطنز چند راه پیش رو دارد. نخست اینکه دست به اقدام متقابل زده و مسوولیت آن را نیز به عهده بگیرد. این گمانه اما با توجه به تبعات آن همانطور که فریدون مجلسی معتقد است، بعید به نظر می‌رسد. گمانه دوم این است که اقداماتی در همان سطح یا کمتر از آن انجام شود و بنا بر اقتضای شرایط علنی نشود. این گمانه منطقی‌تر به نظر می‌رسد اما این ایراد را هم دارد که ممکن است در این بین اتفاقاتی در سطح جهان رخ دهد که ایران در آن دست ندارد و دشمنان بتوانند با یک فضاسازی رسانه‌ای آن را به ایران نسبت دهند. به نظر می‌رسد ماجرای آتش‌سوزی در ناو آمریکایی مصداق خوبی برای این موضوع باشد.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :