محمدتقی راشت نیا۲۱:۳۹ | سه شنبه، ۳۱ تیر ۱۳۹۹

آینده تولید صنعت نفت در گرو فناوری

محسن حائری‌نژاد * بیژن زنگنه وزیر نفت در مراسم امضای قراردادهای تکمیل توسعه میدان آزادگان جنوبی به این موضوع اشاره کرد که برای توسعه میادین نفتی و گازی در تعامل با خارجی‌ها بیش از آنکه به سرمایه نیاز داشته باشیم به فناوری نیاز داریم. آنچه مشخص است و همان‌طور که وزیر نفت اعلام کرده آینده صنعت نفت در ایران و جهان وابسته به داشتن تکنولوژی و فناوری است. موضوع فناوری با پایان یافتن تولید از میادین آسان و مخازن بزرگ روز‌به‌روز مهم‌تر می‌شود. امروزه فناوری‌های جدید در حوزه بالادستی و پایین‌دستی وجود داشته و حتی آینده‌پژوهی‌هایی در این خصوص صورت گرفته است که می‌تواند تحول عظیمی در میزان تولید در صنعت نفت ایجاد کند. هر چند تولید‌کنندگان عمده نفت و حتی میان اعضای اوپک توسعه فناوری به طور جدی وجود ندارد اما با برنامه‌های بلندمدت می‌توان در راستای کسب فناوری با همکاری با شرکت‌های صاحب تکنولوژی آن را به دست آورد.

جایگاه و اهمیت انتقال فناوری و تکنولوژی در صنعت نفت کشور موضوع حیاتی است. میادین نفتی آسان ما اغلب سالخورده و از سوی میادین جدید برای توسعه میادین سخت محسوب می‌شوند. در این شرایط استفاده از روش‌های بهبود و ازدیاد برداشت و افزایش ضریب بازیافت اهمیتی مضاعف یافته‌اند. در ایران به علت برخورداری از منابع نفتی فراوان با پتانسیل بالا، استفاده از این روش‌ها تاکنون به صورت موثر انجام نشده است. تقویت برنامه‌های برداشت ثانویه (از روش‌های افزایش ضریب بازیافت کنونی که در کشور در حال اجرا هستند) می‌تواند تاثیر چشمگیری در افزایش درآمد نفتی و صیانت از این منابع برای نسل‌های آتی داشته باشد که وابسته به داشتن فناوری و تکنولوژی است.

تامین‌کنندگان فناوری مورد نیاز در صنعت نفت مجموعه صنعتی توسعه‌یافته‌ای را در جهان تشکیل می‌دهند. در مرکز این گروه شرکت‌های بین‌المللی نفتی، پیمانکاران عمومی که از قابلیت فناوری بالا، توانمندی مدیریت پروژه و امکانات مالی برخوردار هستند حضور دارند. فناوری در این شرکت‌ها پایه رشد و مزیت رقابتی محسوب می‌شود. کشورهای توسعه‌یافته، تامین فناوری صنایع انرژی را با دو هدف سودآوری و تامین عرضه انرژی دنبال می‌کنند. در نتیجه ارتباط با این شرکت‌ها و داشتن نقشه راه کسب فناوری می‌تواند به این امر کمک کند. امید است با اتکا به توان داخلی و تجربه‌های ارزشمند آن در سال‌های اخیر در کنار شرکت‌های بین‌المللی صاحب دانش و تکنولوژی روز شاهد توسعه روزافزون این صنعت تاثیرگذار و مهم کشور باشیم. آنچه مشخص است این است که نباید اجازه داد شکاف تکنولوژی در صنعت نفت ایجاد شود.