جایگاه ایران در پلتفرم جدید حزب دموکرات آمریکا
دکتر صلاح‌الدین هرسنی*در این پلتفرم جدید برای ایران و نحوه مواجهه با آن، دستور کار جدیدی در نظر گرفته شده است. در این پلتفرم که در مقایسه با پلتفرم حزب دموکرات در سال ۲۰۱۶ لحن آشتی‌جویانه‌تری نسبت به ایران دارد، درباره مواجهه با ایران این‌گونه آمده است که: حزب دموکرات آمریکا در صورت پیروزی در انتخابات پیش‌روی آمریکا به برجام بازخواهد گشت و هدف تغییر رژیم جمهوری اسلامی در ایران را دنبال نخواهد کرد. همچنین در این پلتفرم جدید آمده است که دموکرات‌ها ضمن برداشتن تحریم‌های اقتصادی علیه تهران، حرکت پرشتاب دولت ترامپ به سمت جنگ با ایران را متوقف خواهند کرد و دیپلماسی اتمی، کاهش تنش و گفت‌و‌گوهای منطقه‌ای را در اولویت خود قرار خواهند داد. در نگاه و باور مقامات حزب دموکرات، این پلتفرم جدید می‌تواند موجب چرخش واشنگتن از دخالت نظامی به سوی دیپلماسی عمل‌گرایانه با هدف رسیدن به منطقه‌ای آزاد و مبتنی بر صلح و ثبات شود. افزون بر این، این پلتفرم تاکید می‌کند که بازگشت به برجام می‌تواند درها را برای تلاش‌های دیپلماتیک سازنده باز کند تا سایر مشکلات با ایران از جمله رفتار‌های منطقه‌ای و برنامه‌های موشکی نیز حل شود.
با توجه به انتشار برنامه حزب دموکرات و با توجه به نحوه مواجهه حزب دموکرات آمریکا در صورت پیروزی در انتخابات ماه نوامبر، پای این پرسش‌ها به میان می‌آید که هدف از اعلام چنین برنامه‌ای در قبال تهران چیست و تا چه میزان ادعاها و برنامه‌های اعلامی حزب دموکرات در این پلتفرم جدید در قبال تهران قابل راستی‌آزمایی است؟
درباره اعلام برنامه حزب دموکرات در مواجهه با تهران، هدف اساسی و اصلی حزب دموکرات بیشتر تلاش برای حفظ میراث اوباما است، چراکه برجام و توافق هسته‌ای را باید حاصل ابتکارات باراک اوباما در مواجهه با ایران دانست. هر چند که ترامپ تلاش کرد از میراث اوباما اعتبارزدایی کند. حال اگر آنگونه که مقامات حزب دموکرات ادعا کرده‌اند، واشنگتن بتواند با پیروزی جو بایدن در انتخابات ماه نوامبر به برجام بازگردد، این خبر و رخداد خوبی هم برای تهران و هم برای واشنگتن و هم برای تروئیکای اروپای برجام و حتی برای دو عضو غیراروپایی برجام یعنی مسکو و پکن خواهد بود. اما واقعیت آن است که با وجود تمایل زائدالوصف دو مبتکر اصلی ایده حفظ برجام و بازگشت واشنگتن به آن یعنی (جیک سولیوان و ویلیام برنز)، هم‌اینک نگرش آنها نسبت به بازگشت واشنگتن به برجام دستخوش تغییر شده و متفقا بر این نکته تاکید می‌کنند که پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات به این معنی نیست که تحریم‌ها علیه ایران کاهش خواهد یافت، مگر اینکه ایران بی‌درنگ تضمین دهد آماده است برای تجدیدنظر در مفاد توافق هسته‌ای از جمله تمدید زمان محدودیت‌های آن، موشک‌های بالستیک و راستی‌آزمایی با آمریکا وارد مذاکره شود. ضمن آنکه انتظار می‌رود در صورت پیروزی جو بایدن در انتخابات ماه نوامبر، سولیوان که اکنون مشاور سیاست خارجی وی است در همین سمت باقی بماند.
درباره ایده دنبال نکردن طرح تغییر رژیم در ایران، وضعیت کمی پیچیده‌تر و غامض‌تر به نظر می‌رسد. به نظر می‌رسد رد ایده تغییر رژیم بیشتر در مقابل طرح مایکل دی‌آندریا (مسوول بخش عملیات‌های سازمان سیا در دوران ترامپ) طراحی شده و وضعیت اعلامی پیدا کرده است. اگرچه ایده طرح تغییر رژیم در اساس و بیشتر در راستای احساسات ناسیونالیستی و خود‌آگاهی‌های ملی ایرانیان محکوم به شکست است و حتی سوزان ملونی مشاور اسبق وزارت خارجه آمریکا آن را بسیار نابخردانه، مضرانه، ناآگاهانه و ناشیانه و سیاستی محتوم به شکست دانسته، اما به نظر نمی‌رسد که ایده طرح تغییر رژیم، گزینه‌ای از گزینه‌های روی میز دموکرات‌ها در مواجهه با ایران نباشد. رد ایده طرح تغییر رژیم از سوی حزب دموکرات در شرایط حاضر و در جولان و تکرر نظم آنارشیک ترامپ، قبل از آنکه بیان یک واقعیت باشد، بیشتر مصرف تبلیغاتی و انتخاباتی دارد. حزب دموکرات نیز همانند حزب جمهوریخواه ایده طرح تغییر رژیم را در صورت ضرورت از طریق پشتیبانی از نیروهای داخلی ناراضی، استفاده از ابزار‌های امنیتی نظیر انقلاب‌های مخملی، گزینه حمایت از اقلیت‌ها و گروه‌های اپوزیسیون، گزینه سازماندهی گروه‌های شورشی به انجام می‌رساند. سوابق رفتاری دو حزب آمریکا طی چهار دهه مواجهه با ایران نشان می‌دهد که آنها، آنچه گویند نه آن است که در فعل آرند.
* کارشناس مسائل بین‌الملل
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :