نظر گردشگران در ارزیابی شهرهای گردشگری لحاظ می‌شود
به گزارش جهان صنعت نیوز: جهت اطلاع دقیق‌تر از جزئیات این طرح و متر و معیار ارزیابی شهرها و مزایای آن با زاهد شفیعی مدیرکل دفتر مطالعات و آموزش گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت‌وگو کردیم که مشروح آن در پی می‌آید.
– با توجه به اینکه طرح ارزیابی پایلوت شهرهای گردشگری کشور شروع شده است بفرمایید ملاک اعطای ستاره به شهرها که بر اساس این طرح اختصاص می‌یابد چیست و چه شهرهایی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند؟
یک چالش اساسی که همواره وجود داشته این بوده که هیچ متر و معیاری برای سنجش مقاصد گردشگری کشور وجود نداشته است. همان‌طور که مستحضر هستید یک شهر برای آنکه به یک مقصد گردشگری تبدیل شود نیاز به یکسری اقدامات، الزامات و پیش‌زمینه‌هایی دارد. پروژه شهر گردشگر شهرها را براساس ظرفیت‌ها، صلاحیت‌های مقصد و همچنین به لحاظ رویکرد گردشگران ارزیابی کرده و بر همین اساس امتیازی به آنها اختصاص می‌دهد که این امتیاز تکاملی است و یک شهر می‌تواند در پنج دسته از شهر مستعد در زمینه گردشگری تا شهر گردشگر قرار گیرد.
این دسته‌بندی چند مزیت ایجاد می‌کند که یک مزیت برای سازمان مدیریت مقصد و ذی‌نفعان ارائه‌دهنده خدمات گردشگری یعنی در سمت عرضه است. همچنین در سمت تقاضا این کمک را به گردشگر می‌کند که متوجه شود هر مقصدی چه ویژگی‌هایی داشته و چه مزیت‌های رقابتی دارد و چرا آن شهر باید به عنوان یک مقصد انتخاب شود.
– ملاک اعطای ستاره به شهرها چیست و هر شهر باید چه ویژگی‌ای داشته باشد که از یک تا پنج ستاره به آن اختصاص یابد؟
چند بحث در این زمینه وجود دارد. یکی از نکات مطرح «فرامعیارها» است که در واقع رویکردهایی است که برای یک شهر در نظر داریم. در گام‌های بعدی «معیارها» و «سنجه‌ها» نیز در بررسی‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد. بر این اساس مطالعات میدانی انجام شده و یک ارزیابی دقیق از صلاحیت‌های مقصد انجام می‌شود و موازی با آن نظرات گردشگران در ارتباط با آن شهر سنجیده می‌شود یعنی ما در ارزیابی‌های خود نظر گردشگر را نیز لحاظ کرده‌ایم. نکته‌ای که در خصوص ارزیابی‌های دیگر وجود داشته این بوده که نظر گردشگر در ارزیابی‌ها پرسیده نمی‌شده است و کلا یک ارزیاب رفته و برای مثال یک هتل را براساس شاخص‌های خود می‌سنجید. مزیت روش جدید ما این است که نظر گردشگر به صورت دقیق پرسیده می‌شود و مشخص می‌شود یک مقصد دقیقا به چه صورت سنجیده و قضاوت و با چه کیفیتی مصرف می‌شود. تمام این نکات از منظر گردشگر سنجیده شده و در نهایت حاصل این پیمایش میدانی به علاوه صلاحیت‌های مقصد و نیز تفاوت دارایی‌های شهرها لحاظ شده و ارزیابی در خصوص شهرها صورت می‌گیرد.
– نقدی که در خصوص شیوه ارزیابی مطرح می‌شود آن است که شاخص‌های در نظر گرفته شده خیلی سفت و سخت است و با این وضعیت تعداد بسیار معدودی از شهرها ممکن است چهار یا پنج ستاره بگیرند و مثلا شهری مثل شیراز که از مقاصد مهم گردشگری کشور است در ارزیابی‌های پایلوت این طرح سه ستاره گرفته است. آیا این موضوع صحت دارد؟
توجه داشته باشید که بحث ما بیشتر کیفی‌سازی است. مزیت طرح این نیست که یک سیر تکوینی و تکاملی برای شهر طراحی می‌کند بلکه شهرها می‌توانند نقش غالب یا برتر داشته باشند. هر شهری یک ماموریتی دارد، یک شهر اصولا برای گردشگری ساخته شده و شهر دیگر بیشتر در حوزه ارائه خدمت فعال است. نقش و ماموریت غالب شهر باید گردشگری باشد. به همین دلیل برای آنکه امتیازات بالا به شهری اختصاص یابد چاره‌ای نیست که کیفیت خدمات‌شان از نظر گردشگران در رده بالایی قرار داشته باشد. بر همین مبنا شهری مثل شیراز شاید به لحاظ ظرفیت‌ها، پتانسیل‌ها و صلاحیت‌ها رتبه بالایی داشته باشد اما موازی با آن باید به رویکرد گردشگران و نظر مصرف‌کنندگان نیز توجه اساسی شود. بنابراین یک مقدار کیفی‌سازی دشوار است اما معیارهای ما براساس استانداردهای جهانی است. ممکن است امسال رتبه شیراز سه ستاره باشد اما در سال آینده گزارشی که ارائه خواهیم داد نقاط ضعف شیراز را اعلام می‌کنیم. برای مثال ممکن است تصویر محصول، کیفیت خدمات و یا موارد دیگر در ارتباط با این شهر مطلوب نباشد که با انتشار گزارش مسوولان شهر می‌توانند در زمینه ارتقای خدمات خود اقدام کنند و شهر توسعه پیدا کند.
– گویا آقای مونسان وزیر میراث فرهنگی این طرح را به رییس‌جمهور نیز ابلاغ کرده است. آیا نظر رییس‌جمهور در خصوص طرح مساعد بوده است؟
بله. گزارش این طرح مستمرا به نهادهای بالادستی جهت سیاستگذاری انعکاس پیدا می‌کند. این می‌تواند معیاری باشد که ما بدانیم یک مقصد از منظر «سازمان مدیریت مقصد» و همچنین از منظر مدیران شهری و استانی وضعیتش چگونه است. به هر روی مدیران شهری و استانی عموما اعتقاد دارند که به مناطق‌شان به لحاظ گردشگری توجه می‌کنند. این ارزیابی می‌تواند به ما بگوید که عملا چقدر به مساله گردشگری در حوزه مدیریت شهری توجه و چه میزان منابع به سمت جریان گردشگری هدایت شده است. در رده‌بندی صورت گرفته ما به شاخص‌های مختلفی از جمله منابع انسانی، جاذبه‌ها، محصول گردشگری و نیز به طراحی شاخص‌های شهری و در نظر گرفته شدن گردشگری در آنها توجه می‌کنیم. بر همین اساس گزارش می‌دهیم که یک طرح به لحاظ رقابت‌پذیری در حوزه گردشگری چه امتیازی کسب کرده است. برای مثال اگر سیاست‌های تشویقی با نگاه برنامه و بودجه برای شهرها طراحی شود در قالب خروجی‌ای که ما ارائه می‌دهیم می‌تواند ارزیابی شود. به نظرم این رتبه‌بندی می‌تواند معیار مناسبی در زمینه مدیریت شهری در حوزه گردشگری باشد.
– بازتاب این رتبه‌بندی کجا منتشر می‌شود و گردشگران داخلی و خارجی از چه طریقی می‌توانند بفهمند که هر مقصد گردشگری چه رتبه‌ای داشته و چند ستاره گرفته است؟
فعلا در فاز اول در حال مشخص کردن استانداردها هستیم و خروجی آن باید مشخص شود چراکه آنچه پیش از این اعلام شده به صورت آزمایشی بوده است. هدف ما این است که ظرف دو، سه ماه آینده بررسی‌هایمان را در خصوص تمامی شهرها انجام دهیم و نتایج سنجش تمامی شهرها مشخص شود و براساس آن به سمت برند‌سازی و تصویرسازی مقاصد با توجه به مزیت‌ها و اصلاحاتی که باید در تصویرشان انجام دهند می‌رویم. بنابراین تلاش‌مان این است که ابتدا استانداردسازی به طور کامل انجام شود و بعد روی بحث ترویج و جریان‌سازی تصویر برای گردشگران داخلی و خارجی تمرکز کنیم.
– فکر می‌کنید مزیت طرح بیشتر برای شهرها، گردشگران و یا برای دولت است چون به هر روی دولت می‌تواند با استناد به نتایج طرح، پیش‌بینی‌ها و اقدامات لازم را در حوزه مدیریت شهری در نظر بگیرد؟
به درستی اشاره کردید چون این طرح واقعا چند مزیت دارد. در خصوص بخش اول آن باید بگویم پیش از این استانداردسازی در خصوص آنچه باید در زمینه عرضه صورت گیرد انجام می‌شده است و مثلا ارزیاب‌ها یک هتل را براساس معیارهای خود می‌سنجیدند اما در شیوه سنجش ما گردشگر غالب است و نقش گردشگر در ارزیابی و ارزشگذاری یک مقصد مورد توجه ویژه قرار می‌گیرد. پس رویکردهای عرضه و تقاضا همزمان لحاظ می‌شود. اولین منفعت این شیوه ارزیابی برای گردشگر است و گردشگر می‌تواند یک ارزیابی متریک از یک مقصد داشته باشد.
مزیت دوم برای مدیران شهری و «سازمان مدیریت مقصد» است و آنها می‌توانند به کمک نتایج سنجش ما شیوه مدیریت شهری خود در حوزه گردشگری را به نوعی بسنجند و ببینند که اصولا در چه وضعیتی قرار دارند و وضعیت‌شان را به صورت متریک و با سنجه‌های دقیق بسنجند.
مزیت سوم برای نهادهای سیاستگذار مثل سازمان برنامه و بودجه، وزارت گردشگری، وزارت کشور و استانداری‌هاست. به این طریق این نهادها می‌توانند متوجه شوند که یک شهر تا چه میزان به معیارهای گردشگری توجه کرده است و مدیران شهری چقدر برای ارتقای رتبه‌های رقابت‌پذیری مقصد اقدام عملی داشته‌اند.
در نهایت این شیوه سنجش و ارزیابی می‌تواند در زمینه سیاستگذاری‌ها، تشویق‌ها، تخصیص‌ها و سیاستگذاری‌های بودجه‌ای کمک‌کننده باشد.
اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهخواندنی
لینک کوتاه :