سازوکار تسلی بخشیدن به بازماندگان جان‌باختگان کرونا

به گزارش جهان صنعت نیوز:  به راستی در این شرایط وظیفه نزدیکان و اطرافیان متوفی در قبال بازماندگان آنها که عزیز خود را به علت  بیماری کرونا از دست داده‌اند و از طرفی دفن متوفی نیز با شرایط معمول متفاوت است، چیست و آنها در این شرایط خاص و گذرا چگونه باید بازماندگان متوفی را تسلی خاطر بخشند.

در همین راستا محمدرضا ایمانی روانشناس اجتماعی، درباره قدم اول برای تسلی بخشیدن به بازماندگان جان‌باختگان کرونا به «جهان‌صنعت» گفت: این روزها ما در جامعه با پدیده‌ای بسیار تلخ و ناگوار به نام کووید۱۹ مواجه هستیم. البته این بیماری مختص کشور ما نیست. مردم تمام جهان با این ویروس دست و پنجه نرم می‌کنند. حال مرگ افراد به واسطه کرونا بسیار سخت و دلخراش و توام با نگرانی‌های فراوان است زیرا مرگ افراد تحت تاثیر بیماری ناشناخته فراگیر قرار گرفته است که اختلالات جدی در زندگی بشر ایجاد کرده است. حال به ناگاه بسیاری از افراد وجود دارند که مراقبت‌ها و موضوعات مختلفی را پیگیری می‌کنند تا به این ویروس دچار نشوند. بنابراین وقتی به کرونا مبتلا می‌شوند در مرحله اول غافلگیر می‌شوند یعنی آمادگی پذیرش این بیماری را نداشتند اما متاسفانه مبتلا می‌شوند. بحث دیگری که به جز اصل غافلگیری وجود دارد، افراد و خانواده‌های آنها دچار استرس توام با فشار روانی می‌شوند.

وی افزود: در این قضیه چند مساله وجود دارد؛ یکی اینکه ظرفیت و خصوصیات روحی و روانی افراد قابل شناخت نیست زیرا پدیده ترس یک رویکرد درونی است. تا وقتی یک فرد دچار مشکل نشود نمی‌توان فهمید فرد روحیه قوی دارد یا خیر. بنابراین این بحث کاملا ناشناخته است. دومین قضیه بیماری‌های زمینه‌ای است که در افراد وجود دارد. با این حال برخی از کسانی که مشکل قلبی داشتند به خوبی از پس این بیماری برآمدند و بهبود یافتند. مساله دیگری که وجود دارد، این است که برخی افراد به این بیماری مبتلا می‌شوند، اما به دلیل ترس از ابتلای خانواده فشار روانی بسیاری بر آنها تحمیل می‌شود. حال وقتی فرد دچار فشار روانی و اقتصادی شود در مواجهه با این بیماری با ضعف مقابله می‌کند. وقتی فرد در مقابله با این ویروس با ضعف رفتار می‌کند، از درون قالب تهی خواهد کرد و در مقابل ویروسی که به شدت تهاجمی است و به سلول‌های بدن آسیب می‌رساند، کم می‌آورد و گاه افراد ورزشکار و با قوای جسمی و روحی بالا در مواجهه با این بیماری مغلوب می‌شوند.

پذیرش اولین قدم برای تسلی

ایمانی با تاکید بر تسلی بازماندگان با پذیرش این بیماری بیان کرد: پدیده مرگ برای بازماندگان چند رویکرد دارد؛ اولین رویکرد پذیرش است. بنده معتقدم برای گذر از این دوران سیاه بازماندگان با مشاوره خانواده در تماس باشند تا زخم‌ها کهنه نشود زیرا پذیرش مرگ عزیزان بر اثر این بیماری بسیار طاقت‌فرساست. تا قبل از شیوع کرونا اگر فردی فوت می‌کرد، همگان کنار بازماندگان بودند و به وی تسلی خاطر می‌دادند اما حالا خانواده‌ها در غربت عزاداری می‌کنند و کسی هم نیست با آنها صحبت کند. این رفتار اطرافیان به فرد کمک می‌کرد تا هر چه سریع‌تر قدرت پذیرش را بازیابد. همچنین در اثر همدلی کردن غصه‌های بازماندگان کمتر می‌شد و فضای سرد را زودتر فراموش می‌کردند. حالا با پدیده‌ای مواجه هستیم که عزیزان نمی‌توانند مراسم عزاداری برگزار کنند و در پی آن خانواده‌ها برای همدلی کنار آنها نمی‌روند و واکنش‌های انفعالی اطرافیان باعث تشدید فشار روحی و روانی به بازماندگان  می‌شود.

وی افزود: بازماندگان در کنار رنج فوت عزیز از دست رفته خویش دارای استرس، ناراحتی و درگیری مضاعف می‌شوند. گاه بسیاری از اطرافیان با بازخوردهای گزنده و تلخ با آنها برخورد می‌کنند. به‌طور کل مردمی که درگیر این بیماری‌اند با فشارهای روانی و مالی شدیدی مواجه هستند. اگر یکی از اعضای خانواده به کرونا مبتلا شود، هزینه گزاف این بیماری سرسام‌آور است. امروزه خانواده‌ها هر لحظه دچار تنش و آسیب روانی هستند. البته ترس و اضطرابی که درون مردم نهادینه می‌شود تنها با جلسات مشاوره قابل درمان است ولی برگشت به شرایط عادی بسیار سخت و تلخ است.

این مدرس دانشگاه در خصوص گذر از این بحران اظهار کرد: طی کردن بحران دو رویکرد اساسی را شامل می‌شود؛ یک اینکه می‌توان مصیبت و مشکل کرونا را بزرگ کرد، اخبار و جریان‌های منفی را دنبال کرد و تحت‌الشعاع آن زندگی و رفت و آمدها را تعطیل کرد که این رویکرد بسیار آسیب‌زاست چون ما را از جریان زندگی خارج می‌کند. پیامد این رویکرد هم افسردگی، اضطراب، ناراحتی، به‌هم‌ریختگی، آشفتگی و تضاد درون خانواده است که اثرات منفی بر فرد و اطرافیان او می‌گذارد. رویکرد دیگری هم وجود دارد که می‌گوید در همین شرایطی که کرونا در دنیا ایجاد کرده و هفت میلیارد انسان به زندگی مشغولند، فرد باید بر اساس پروتکل‌های بهداشتی و درمانی مراقبت‌های لازم را انجام دهد و به زندگی ادامه دهد. وقتی به این موضوع از نگاه حل مساله بنگریم، ابزار توانمندی است که کمک می‌کند فرد راحت‌تر و دقیق‌تر زندگی را ادامه دهد و با چالش‌ها و مشکلاتی که وجود دارد از تکاپوی زندگی نیفتد. زندگی را نمی‌توان تعطیل کرد و نمی‌توان تحت تاثیر کرونا قرار داد. بنابراین ما هستیم که می‌توانیم انتخاب کنیم که کدام شرایط را در خود و خانواده‌مان ایجاد و چه مسیری را در زندگی طی کنیم.

ایمانی با تاکید بر شوخی‌های بیجای مردم نسبت به این بیماری گفت: مردم تصور می‌کنند با شوخی درباره این بیماری اطرافیان احساس خوبی پیدا می‌کنند در صورتی که رنج شوخی‌ها برای فردی که عزیزی را از دست داده بسیار ناگوار است.  انسان‌ها در این برهه نیاز به حمایت اطرافیان دارند نه تحقیر شدن. نوع واکنش‌های تحت تاثیر این ویروس بسیار مخرب و ویرانگر است. این بیماری نباید امنیت روانی و غذایی مردم را تحت‌تاثیر قرار دهد. متاسفانه ترس از ابتلا به این ویروس موضوعات زناشویی و عاطفی را تحت‌تاثیر قرار داده است. همچنین مشکلات درون‌خانواده‌ای افزایش پیدا کرده است.

خودمراقبتی

این روانشناس درباره خودمراقبتی گفت: در مرحله نخست، پذیرش است. باید مردم بپذیرند که چنین بیماری‌ای وجود دارد و در آینده نزدیک هم واکسنی برای درمان نخواهد داشت. پس باید به زندگی با کرونا ویروس عادت کنیم. با آرامش کامل هر روز ورزش کنند و وعده‌های مغذی مصرف کنند. مردم نباید غذای روح و روانشان را فراموش کنند. باید آگاهانه پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند. اگر فردی به این بیماری دچار شد حتما باید با قوت قلب و آمادگی روانی جهت درمان خود تلاش می‌کند. اصل پذیرش در ابتدا کمک می‌کند آگاهانه به زندگی ادامه دهیم.

ایمانی گفت:  ما می‌دانیم که برخی از مشکلات جامعه براثر بحران کرونا ایجاد شده و برخی شغل و منبع درآمد خود را از دست داده‌اند و برخی امکانات آموزشی یا تفریح خود را از دست داده‌‌اند. بسیاری از امکانات تفریحی و زیارتی تعطیل شده است، بسیاری از رستوران‌ها و باشگاه‌ها و زنجیره گسترده‌ای از انسان‌ها که جزو خانواده ما محسوب می‌شوند درگیر مشکلات جدید یا مشکلات شدت یافته قبلی هستند. جامعه زنده اجتماعی است که نسبت به هم بی‌تفاوت عمل نمی‌کند و روحیه‌ای منفعت‌طلبانه پیدا نمی‌کند؛ در این صورت است که در شرایط سخت احساس تنهایی به فرد دست نمی‌دهد و فکر نمی‌کند که ما تنها هستیم و یاریگری نداریم. عدم داشتن حامی و درونی شدن این احساس می‌تواند شوک بزرگی برای انسان‌ها باشد. این شوک به راحتی قابل حل نیست و خواب و سلامت و نظام زندگی ما را درگیر می‌کند. ما به عنوان یک موجود زنده فقط در قبال خود مسوولیت نداریم ما عزیزانی داریم که در قبال آنها مسوولیت داریم. وقتی سلامت روانی من مشکل پیدا کند من از پس نیاز‌های خود بر نمی‌آیم چه برسد که به نیاز‌های جامعه و محیط پیرامونی و خانواده‌ام پوشش بدهم. بنابراین ما باید فرآیندی را به شکل بدبینانه‌ای ببینیم. در بحران کرونا پیک اولیه با موفقیت طی شد ولی خوشبینی باعث شد جامعه دچار بحران شود و عوارض سنگینی را برای طولانی‌مدت ایجاد کند. بنابراین برای رفع این قضیه ما باید مسوولیت اجتماعی را در نظر بگیریم. ما در قبال سلامت و نیاز‌های هم مسوولیت داریم. صبر و بردباری باعث می‌شود ما از پس نیازها و مشکلات بربیاییم و تحمل کنیم.

وی افزود: طبق گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی کووید۱۹ تا سه سال مهمان خانه‌های ما است. بنابراین ما نباید زندگی کردن را به تعویق بیندازیم. ایران در موضوع کرونا مانند سایر کشورهای دنیاست و تا کی می‌خواهیم همه چیز را به تاخیر بیندازیم و این تاخیر چه نتیجه‌ای دارد؟ ما در جریان زندگی با مراحلی مواجه هستیم که باید آن را طی کنیم و این در اختیار ما است که با موفقیت طی کنیم یا با شکست. البته افراد بسیاری شغلشان را از دست دادند اما تمام افراد جامعه باید با همدلی و صمیمیت کمک کنیم تا بحران رفع شود. نه اینکه به نگرانی‌های مردم دامن بزنند. البته این روزها حوزه اقتصادی فشار روانی و معیشتی بر مردم را تشدید کرده است.

 

اخبار برگزیده