اصفهان شهر معماران شاعر
به گزارش جهان صنعت نیوز: حال و هوای اصفهان به سبب معماری‌اش با همه نقاط ایران فرق دارد؛ گویی معماران سرشناس و تاریخی این شهر همگی شاعر بوده‌اند و شعرهای خود را بر کالبد شهر تحریر کرده‌اند. قدم زدن روی سیوسهپل و گوش سپردن به آواز خوانندگان محلی که هنوز هم فارغ از تمام دلمشغولی‌های این روزها زیر پل نشسته و می‌زنند زیر آواز، همچون آرشه‌ای است که بر نت‌های احساس و جان آدمی می‌نشیند.
صدای پتک آهنگرانی که در بازار قیصریه بر ظروف مسی کوبیده می‌شود آدم را به سفری در کوچه پس‌کوچه‌های تاریخ این شهر می‌برد.
اگر از عاشقان تاریخ باشید و اسطوره‌های باستانی شاهنامه را به عنوان نماد ایستادگی ملت ایران بستایید می‌توانید با یک سفر کوتاه به دهستان کاوه آهنگر در بخش مرکزی شهرستان چادگان اصفهان بروید تا آنجا صدای فریادهای کاوه در دل‌تان زنده شود.
جای هیچ خوشی‌ای در سفر به اصفهان خالی نیست؛ اگر روحیه‌ای شاعرانه دارید و دوست دارید به تماشای مرغ‌های آبی بروید کافیست در جوار سیوسهپل و معماری بی‌نظیرش بر حاشیه زاینده‌رود قدم بزنید. مرغ‌های آبی به استقبال شما می‌آیند و اگر تکه نانی همراه‌تان باشد گرداگرد شما نشسته و تصاویری تکرارناشدنی را برایتان رقم می‌زنند.
در این گزارش سعی می‌کنیم گوشه‌هایی از عظمت تاریخی و فرهنگی شهر اصفهان را با شما در میان بگذاریم تا هنگام سفر به این شهر تاریخی که حکم قلب کشور را دارد با نگاهی عمیق‌تر نظاره‌گر شاهکارهای تاریخی این شهر باشید.
نگاهی به جاذبه‌های تمام‌ناشدنی میدان نقش جهان
مذهب، اقتصاد و ملت؛ این سه مثلث تاریخی شاه عباس هستند که در معماری شهر اصفهان نیز نمود داشته‌اند. از فراز عمارت عالی‌قاپو که بنگرید مسجد شیخ لطف‌الله در یک سمت، بازار در سمت دیگر و مردم در وسط میدان حاضرند؛ معماری‌ای که به بهترین شکل گویای فلسفه حکومتداری صفویه است. در واقع از آنجا که شاه عباس در شیوه حکومتداری خود همواره بر مذهب، اقتصاد و قدرت حکومت تاکید داشته، شکل معماری اصفهان را نیز براساس این فلسفه سامان داده است.
عمارت عالی‌قاپو را می‌توان گل سرسبد معماری دوران صفویه دانست. این کاخ که ۴۸ متر ارتفاع دارد معماری‌اش به گونه‌ای است که تعداد طبقات آن بسته به نمایی که رو‌به‌روی آن ایستاده‌اید متفاوت است. عالی‌قاپو از نمای جلو دو طبقه، از نمای پشت پنج طبقه از دو طرف بنا سه طبقه و در زمان بالا رفتن از پله‌ها یعنی از داخل عمارت شش طبقه است.
استفاده از کاشی هفت‌رنگ در نمای بیرونی عمارت عالی‌قاپو در کنار ورودی مرمرین عمارت، شکوه سلطنت دوران صفویه را پیش چشم می‌آورد. تصاویر مینیاتوری و نقوش گل و بته‌ای ترسیم شده بر دیوارهای داخلی عالی‌قاپو نیز هر بیننده‌ای را در بهت و حیرت عمیق فرو می‌برد.
در گوشه دیگر میدان نقش جهان اما مسجد امام که پیش‌تر با نام مسجد شاه شناخته می‌شد وجود دارد. این مسجد به لحاظ کاشی‌های کار شده و نجاری صورت گرفته یکی از شاهکارهای تاریخی اصفهان است. اهمیت معماری آن به حدی است که این مسجد در کنار میدان نقش جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
در واقع هر آنچه در طول هزار سال پیش از ساخت مسجد به لحاظ معماری و کاشی‌کاری آموخته شده، در ساخت بنای مسجد امام به کار گرفته شده است. قوس ۲۷ متری سر گنبد ورودی مسجد و مناره‌های ۴۲ متری آن هر بیننده‌ای را به خود جذب کرده و کاشی‌های هفت‌رنگ به کار رفته در مسجد چشم‌ها را خیره می‌کند.
پل‌های تاریخی اصفهان
اصفهان را بسیاری با پل‌های تاریخی‌اش همچون سی‌و‌سه پل و پل‌خواجو به یاد می‌آورند.
معماری جالب توجه پل‌خواجو که با شیارهایی که در بخش خروجی آب برای آن تعبیه شده، باعث می‌شود آب زاینده‌رود هنگام خروج تصاویر زیبایی را پیش چشم عابران خلق کند. شاید همین امر هم سبب شده بخش‌های زیرین این پل تبدیل به محلی برای تجمع هنرمندانی شود که شب‌ها به نظاره شکوه آن می‌روند. در قسمت میانی پل‌خواجو نیز عمارتی بیگلربیگی بنا شده که در واقع اقامتگاه موقت شاه صفوی بوده است.
شاید بسیاری تصور کنند شهرت سیوسهپل بیش از پل‌خواجو است اما در روزگار قدیم پل خواجو به خاطر معماری و تزئینات کاشی‌کاری آن از دیگر پل‌های اصفهان مشهورتر بوده و در عصر صفوی این پل به عنوان یکی از زیباترین پل‌های جهان شناخته می‌شده است.
سیوسهپل اما قدمت بیشتری نسبت به پل خواجو داشته و بیشتر به سبب بازتاب زیبای نور طاق‌های آن در زاینده‌رود در یاد مردم ثبت شده است. در ایام قدیم جشن آب‌پاشان در زیر این پل برگزار می‌شده و گذشته آن با رسوم و هویت مردم اصفهان پیوندی نزدیک دارد. جالب آنکه حتی ارامنه جلفای اصفهان هم مراسم خاج‌شویان خود را در محدوده همین پل برگزار می‌کرده‌اند.
شکوه و عظمت سیوسهپل اما ممکن است به خاطر خشکی زاینده‌رود و عدم توجه مسوولان به خاطره‌ها بپیوندد چراکه بر اساس نظر کارشناسان زمین‌شناسی و میراث فرهنگی، مصالح پایه این پل به گونه‌ای طراحی شده که استحکام آن تنها در رطوبت است و خشکی ادامه‌دار رودخانه در درازمدت امکان خطر برای سیوسهپل را بسیار فراوان کرده است.
لزوم توجه به یادگاری‌های صفویه در اصفهان
اصفهان در روزگار شاه عباس اول تا مرگ شاه عباس دوم برتر از همه شهرهای مشرق‌زمین بوده است. در آن روزگار، با توجه به اضافه شدن چهار محله به شهر و نیز افتتاح آب‌انبارهای بسیار که با درایت شیخ بهایی بنا نهاده شد، نمای پایتخت صفوی از قسطنطنیه هم بزرگ‌تر شده بود. شهر اصفهان در روزگار اوج شکوه خود ۱۳۷ کاخ، ۱۶۲ مسجد، ۴۸ مدرسه، ۲۷۳ حمام و ۱۲ گورستان داشت که این آمار به خوبی گویای شاهکار صفویه در توسعه این شهر است. برای ساخت بناهای دوران صفوی هم بهترین معماران از سراسر سرزمین ایران به اصفهان آورده شدند.
سلاطین بعدی اما تاب تماشای شاهکار عصر صفوی را نداشتند؛ ظل السلطان که در دوران حکومت ناصرالدین شاه قاجار ۳۴ سال حاکم اصفهان بود دوست نداشت شکوه دوران صفوی پیش چشم مردم باشد و به همین علت دستور داد ۵۰ اثر و بنای تاریخی که از دوره صفویه به یادگار مانده بود را ویران کنند.
البته آنچه باعث شده بسیاری از آثار تاریخی دوره صفویه از این شهر پاک شود صرفا قاجاری‌ها نبوده‌اند بلکه در سال‌های اخیر نیز منفعت‌طلبانی که فقط به فکر کسب سود هستند با بهانه‌های مختلف سعی داشته‌اند عمارت‌های تاریخی این شهر را ویران کنند و آنها را تبدیل به ساختمان‌های نوساز کنند یا کاربری آنها را تغییر دهند. از وزارت میراث فرهنگی انتظار می‌رود با توجه به اهمیت این شهر برای ایران و ایرانی با تمام توان در مقابل دست‌درازی به تاریخ و هویت اصفهان بایستد تا شهر معمارهای شاعر برای همیشه در تاریخ ایران‌زمین ماندگار باشد.
اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهخواندنی
لینک کوتاه :