سایه سنگین دولتی ها بر بازار سرمایه

به گزارش جهان صنعت نیوز:  واعظی اظهار کرد که بر اساس گفته ها، اصلاح بازار در کانال های ۷/۱ تا ۶/۱ میلیون واحدی متوقف می شود و پس از آن شاخص مجددا روند پیشین خود را از سر خواهد گرفت. از سوی دیگر، روز گذشته حسین سلاح ورزی- عضو شورای عالی بورس- نیز از حمایت های هوشمند دولت از بازار سرمایه خبر داده بود اما با این حال، کسی گمان نمی کرد رئیس دفتر رئیس جمهوری به صورت مستقیم تکلیف میزان تعدیل بازار سهام را هم روشن کند! ناظران بازار این روند را بیش از آنکه به عنوان حمایت دولت در نظر بگیرند، نوعی دخالت مستقیم در روند معاملات بازار سرمایه ارزیابی می کنند.

اگرچه حمایت های دولت از بازار سرمایه در ابتدا با هدف جذب نقدینگی سرگردان از بازارهای موازی و کاهش التهاب این بازارها صورت می گرفت اما به تدریج کسری بودجه بالا و عدم توانایی در پوشش آن از طرق معمول، دولت را به فکر فروش اموال، دارایی ها و باقیمانده سهام خود در شرکت ها از طریق بازار سرمایه انداخت. عرضه اولیه سهام دولت در شرکت هایی نظیر شستا با اقبال زیادی از سوی سهامداران تازه وارد مواجه شد و بدین ترتیب دولت ترغیب شد تا سرعت فروش سهام خود در بازار سرمایه را شدت بخشد. افزایش عرضه های اولیه شرکت های دولتی و غیردولتی، صندوق دارایکم و به دنبال آن انتشار اخباری مبنی بر عرضه صندوق های دولتی دوم، سوم و چهارم سبب رشد ورود نقدینگی به بازار سرمایه و بالارفتن شارپی شاخص در یک مدت زمان محدود شد. روند ورود نقدینگی به بازار سرمایه به دست کم ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلیارد تومان در روز رسید که در نهایت سبب عبور شاخص کل از مرز دو میلیون واحد در روز های ابتدایی مردادماه شد. این در حالی بود که شاخص  کل در آغاز سال جاری در کانال ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار واحدی در نوسان بود. در همین حال برخی قوانین داخلی بازار سرمایه از یک سو و تغییر مقررات بانک مرکزی در کاهش نرخ سود سپرده های بانکی نیز به شتاب بورس در این مسیر کمک کرد. بازار سرمایه به دلیل پیچیدگی های معاملاتی، بازیگران پرتعداد در دو سوی عرضه و تقاضا، شفافیت بالای معاملات و اطلاعات شرکت ها به عنوان یکی از تخصصی ترین بازارهای جهان شناخته می شود. با این حال به نظر می رسد در این سوی کره خاکی، برای ورود به بازار سرمایه و همچنین تحلیل آن نیازی به تخصص نیست. دولت از سال گذشته مردم را برای ورود به بورس و سرمایه گذاری در این بازار ترغیب کرده است تا آنجا که اکنون دست کم شش تا ۱۰ میلیون کد فعال در بازار سرمایه به معامله مشغولند. در همین حال، آزادسازی سهام عدالت در سال جاری نیز عدد سهامداران بازار سرمایه را دست کم به ۵۰ میلیون نفر افزایش داده است. این در حالی ست که در تمام این مدت خبری از آموزش شیوه معاملات در بازار سرمایه نبوده و افراد به راحتی کد معاملاتی خود را دریافت وو به بازار ورود کرده اند. این روند بارها سبب ایجاد صف های خرید و فروش هیجانی، بالاگرفتن عمل مجرمانه سیگنال فروشی و خط دهی افراد و جریان های نامعلوم به بازار سرمایه شده است. در تمام این مدت تحلیلگران بازار سرمایه نسبت به یک اصلاح عمیق و نیاز به آموزش و آگاهی بخشی به مردم درباره نوسانات بازار سرمایه هشدار می دادند. صدایی که هرگز شنیده نشد و اکنون سهامداران خرد و تازه کار بازار سرمایه را دچار زیان های مالی بزرگی کرده است.

چالش دولت و فرار سرمایه ها از بورس

زیان سهامداران خرد که با توجه به تبلیغات دولت و بدون آگاهی از ذات بازار سرمایه و نوسانات آن در دوران طلایی رونق به بازار ورود کرده بودند، دولت را با چالش جدیدی مواجه کرده است. اگر پیش از این، تیم رسمی اقتصادی دولت درباره روند بازار ایده هایی را مطرح می کرد اکنون این ایده پردازی ها به سیگنال دهی آن هم توسط مقامات غیرمسئول بدل شده است. در واقع، این فقط سازمان بورس و اوراق بهادار بود که با ایجاد تغییرات موقت در بازه نوسان نمادها، ساعات معاملاتی، کاهش و افزایش سقف اعتبارات کارگزاری ها و به طور کلی قوانین داخلی بورس به مدیریت بازار می پرداخت اما اکنون به نظر می رسد بازار سرمایه به حوزه تخصصی همگان بدل شده است. تحلیلگران بازار سرمایه و اقتصاددانان ورود دولت به این بازار را همچون سمی برای ادامه حیات بازار سهام مخاطره آمیز می دانند. اقتصاددانان همواره هشدار داده اند که ورود دولت، قیمت گذاری های دستوری، جهت دهی های اجباری و سعی در دستکاری بازارها، روند معاملاتی را مختل کرده و در نهایت منجر به نابودی آنها خواهد شد. اما با این حال، به نظر می رسد پس از بازارهای طلا، ارز، مسکن و خودرو بازار سرمایه به بازیچه جدید دولتی ها بدل شده است تا هر طور که شده سرمایه های وحشت زده از ریزش شاخص بورس را در این بازار حفظ کنند. این در حالی ست که کارشناسان بازار سرمایه همواره درباره ورود بدون چارچوب و ناآگاهانه کدهای حقیقی هشدار داده بودند. در حالی که دولت می توانست مردم را به سرمایه گذاری از طریق سبدگردان ها یا صندوق های سرمایه گذاری ترغیب کند یا دست کم به آنها برای ورود به این بازار متفاوت آموزش و آگاهی دهد، اکنون به دنبال راه چاره برای حفظ سرمایه های گریزان از بازاری است که حجم آن دست کم سه برابر نقدینگی کشور شده است. هر گونه دستکاری، خط دهی، سیگنال دهی یا تعیین بازه تعدیل برای بازار سرمایه در هر جای جهان مورد پیگرد قرار می گیرد اما نگاهی به مصاحبه های اصحاب دولت و مجلس در روزهای گذشته نشان می دهد که در این سوی جهان خبری از رعایت ملزومات کاری بازار سرمایه و حفظ کارایی آن وجود ندارد.