جای خالی نظام بازتوزیع درآمد

به گزارش جهان صنعت نیوز:   چنین رشدی نشان می دهد که افزایش قیمتها و فشار ناشی از تورم سبد معیشتی دهک های کم درآمد را نشانه رفته و قدرت خرید آنها را دستخوش افزایش قیمتها کرده است. به گفته یک اقتصاددان، هرچقدر تورم بالاتر باشد، دهک های کم درآمد متضرر و دهک های بالای درآمدی ثروتمندتر می شوند و به این ترتیب فاصله دهک های درآمدی بیشتر می شود. به همین دلیل در تمام دنیا تلاش می کنند تا نظام بازتوزیع درآمد را پایه ریزی کنند.

وحید شقاقی شهری، اقتصاددان و رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی به «جهان صنعت نیوز» گفت: در اقتصادی همچون اقتصاد ایران که همواره تورم های بالایی را تجربه می کند، نظام های بازتوزیع ثروت حتما باید تقویت و با جدیت فعالیت کنند، اما متاسفانه نظام بازتوزیع درآمد در ایران بسیار منفعل بوده و به درستی کار نمی کند.

وی اظهار کرد: نظام یارانه ای، بانکی و مالیاتی سه نظام مهمی هستند که می توانند به بازتوزیع درآمد کمک کنند. در نظام یارانه ای تلاش می شود که یارانه برای دهک های کم درآمد و در حمایت از آنها تخصیص داده شود. در چینش نظام مالیاتی نیز مالیات بر ثروت، مالیات بر درآمد خانوار و مالیات بر عایدی سرمایه می توانند به کاهش شکاف طبقاتی و بازتوزیع ثروت کمک کنند. در نظام های بانکی نیز اعطای تسهیلات خرد به دهکهای کم درآمد و همچنین کسب و کارهای کوچک و متوسط می تواند به کاهش شکاف طبقاتی منجر شود.

شقاقی تصریح کرد: در اقتصاد ایران که تورم بالایی دارد، سه نظام کلیدی بازتوزیع درآمد فعالیت نمی کنند و قادر نیستند به وظیفه خود در بازتوزیع ثروت بپردازند. نظام مالیاتی و اجزای آن از جمله مالیات بر ثروت، مالیات بر مجموع درآمد خانوار و مالیات بر عایدی سرمایه هنوز تصویب نشده و شفافیت لازم بر نظام مالیاتی حکمفرما نشده است. در نظام یارانه ای نیز به دلیل ضعف ساختار آن، دهک های پردرآمد بیشتر از یارانه های پرداختی برخوردار می شوند.

به گفته وی، آمارهای اعلامی نشان می دهند که دهک های پردرآمد ۲۰ برابر دهک های کم درآمد از یارانه ها برخوردار می شوند که این خلاف روح حاکم بر سیاست های یارانه ای است. ضمن آنکه به دلیل فساد و رابطه و رانت در اقتصاد کشور، بیشتر تسهیلات کلان در نظام بانکی نیز به پردرآمدها و ثروتمندان تعلق می گیرد. این مسائل موجب شده که در شرایط تورمی شاهد گسترش فاصله طبقاتی  بین دهک های درآمدی باشیم، به طوری که در این شرایط تورم بیشتر به دهکهای کم درآمد اصابت می کند.

استاد دانشگاه خوارزمی افزود: هرچقدر تورم بالاتر باشد، دهک های کم درآمد متضرر و دهک های بالای درآمدی ثروتمندتر می شوند و به این ترتیب فاصله دهک های درآمدی بیشتر می شود. به همین دلیل در تمام دنیا تلاش می کنند تا نظام بازتوزیع درآمد را پایه ریزی کنند.

شقاقی گفت: در شرایط تورمی ثروت دهکهای پردرآمد به دلیل تورم افزایش پیدا می کند و مالیات بر ثروت به آنها تعلق نمی گیرد. در دیگر کشورها و در شرایط تورمی که ثروت دهک های پردرآمد بیشتر می شود، به دلیل اینکه مالیات بر ثروت تصاعدی است این اقشار متضرر می شوند، اما در ایران این قضیه برعکس است و ثروتمندان در چنین شرایطی منتفع می شوند.

وی در ادامه به سیاست های ضدتورمی دولت نیز اشاره کرد و گفت: دولت در کنترل رشد نقدینگی و خاموش کردن موتور رشد نقدینگی موفق عمل نکرده است تا جایی که در خرداد امسال نسبت به سال گذشته رشد نقدینگی به ۳۴ درصد رسیده است. چون رشد نقدینگی اقتصاد ایران در مقایسه با رشد اقتصادی آن رقم بالایی است، باید به تنهایی ۳۴ درصد تورم را برای سال بعد و سالهای پس از آن شاهد باشیم. ضمن آنکه عوامل دیگری نیز ممکن است دست به دست هم دهند و این اعداد را بالاتر ببرند.  

این اقتصاددان خاطرنشان کرد: مهمترین سیاست ضدتورمی کنترل رشد نقدینگی است که دولت به دلایلی همچون عدم موفقیت در کنترل خلق پول از سوی سیستم بانکی، ناتوانی در کنترل کسری بودجه و همچنین کنترل و کاهش بدهی دولت به سیستم بانکی نتوانسته است موفق عمل کند. این موجب شده که بانکها دست به خلق پول بزنند و ناترازی بانکها تشدید شود که این ناترازی باعث شده بانکها به خلق پول خود سرعت بدهند که به رشد نقدینگی منجر شده است. نرخ سود بانکی نیز بالا بوده و همه این عوامل دست به دست هم داده اند تا موتور خلق نقدینگی با شتاب کار کند و نقدینگی را افزایش دهد. رشد بالای نقدینگی یعنی تورم بالا و تورم بالا بدون نظام های بازتوزیع ثروت یعنی افزایش شکاف طبقاتی بین دهک های درآمدی که درنتیجه آن تورم بیشتر به دهک های کم درآمد برخورد می کند.   

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژه