بیم و امید از واشنگتن تا پکن

به گزارش جهان صنعت نیوز: شاید زمان آن تصادفی باشد، اما در همان هفته ای که رکود طولانی ترین دوره نخست وزیری به شینزو آبه رسید، او استعفا داد. علت این استعفا همان بیماری کولیت مزمن روده بود که در سال ۲۰۰۷ به نخستین دوره نخست وزیری اش پایان داد. آبه دوباره در سال ۲۰۱۲ به عنوان رئیس دولت انتخاب شد. او باوجود اینکه در رسوایی فروش زمین‌های دولتی در سال ۲۰۱۶ تحت فشار قرار گرفت، اما از آن زمان به بعد متحد سرسختی برای ایالات متحده برای تقریباً یک دهه باقی ماند. از دست دادن این مشارکت درست در حالی که رقابت های ژئوپلیتیکی ایالات متحده و چین در حال افزایش است چشم انداز نگران کننده ای برای واشنگتن خواهد داشت.  چه کسی جانشین آبه خواهد شد، خواه ژاپن به فلج سیاسی و یا بی ثباتی سقوط کند، خواه اینکه رهبر بعدی سیاست خارجی و دفاعی پررنگی داشته باشد، سلف آنها نه تنها خود ژاپن، بلکه متحدان و رقبای آن را با سوالات کلیدی مواجه خواهد کرد.

پس از سه دوره متوالی نخست وزیری و نزدیک به هشت سال در راس سیاست ژاپن بودن، به سختی می توان به یاد آورد که ژاپن در سال ۲۰۱۲ یعنی زمانی که آبه بر اریکه قدرت نشست، چگونه به نظر می رسید. اولین استعفای آبه در سال ۲۰۰۷ منجر به ایجاد پنج رهبر یک ساله دیگر شد، که حزب لیبرال دموکرات آبه برای اولین بار از سال ۱۹۵۵ قدرت خود را از دست داد (جدا از یک دوره بسیار کوتاه در اوایل دهه ۱۹۹۰). آبه از خاکستر نخست وزیری ناموفق خود در ۲۰۰۷، خود را به بالاترین سیاستمدار ژاپنی از زمان کارگزارن قدرت کاکویی تاناکا و یاسوهیرو ناکاسونه در دهه های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ تبدیل کرد.

آبه موقعیت خود را پس از سال ۲۰۱۲ از طریق یک پلتفرم منسجم سیاست های رشد اقتصادی و فعالیت های سیاست خارجی و امنیتی تقویت کرد. با مقابله با تصویر سیاستمدار معمولی ژاپنی، ​​آبه برای برنامه های اقتصادی خود شعارهایی به سبک ایالات متحده اتخاذ کرد. پس از بازگشت به دفتر، «آبه نومیک»  را با سه هدف معروف گسترش پول ، محرک مالی و اصلاحات ساختاری معرفی کرد.

در حالی که از بسیاری از اهداف «آبه نومیک» مانند هدف تورم ۲ درصدی برای پایان دادن به تورم به نتیجه دلخواه نرسید، با این وجود آبه با پیوستن و در نهایت هدایت مذاکرات مشارکت ترانس پاسفیک، مالیات شرکت ها را کاهش، تعداد کارگران خارجی در ژاپن را افزایش داد و با ایجاد طرح «womenomics » باعث افزایش اشتغال زنان شد.

او قوانینی را که مانع همکاری دفاعی با متحدان بود، تجدید نظر یا لغو کرد، به شرکت های ژاپنی اجازه داد در تولید تسلیحات دفاعی همکاری کنند، شورای امنیت ملی ایجاد کرد و بودجه دفاعی را هر ساله افزایش داد. در طول مدت حضور او در قدرت، ژاپن برنامه های اولین ناو هواپیمابر خود از زمان جنگ جهانی دوم را تنظیم کرد و به زودی پس از ایالات متحده، دومین ناوگان بزرگ F-35 جهان به همراه نیروی حاکی و آبی جدید برای محافظت از مناطق دوراز دسترس ارتش چین خود را خواهد داشت.

آبه روابط خارجی ژاپن را نه تنها در سراسر آسیا عمیق تر کرد، به ویژه با هند؛ جایی که او و نخست وزیر نارندرا مودی به خوبی با هم کار کرده اند، وهمین طور با استرالیا، بلکه با کشورهای جنوب شرقی آسیا. پیش زمینه همه سیاست های آبه، البته ظهور چین بود که بزرگترین شریک اقتصادی ژاپن بود، اما همچنین روشن ترین تهدید برای منافع ملی آن به شمار می رفت. از بسیاری جهات، پیام آبه به سایر ملت های آسیا ساده بود: «ژاپن چین نیست»؛ کشوری که می توانید با آن تجارت کنید، یک کشور برای حمایت از هنجارها و قوانین منطقه ای که می توانید با آن کار کنید و شما را اذیت نمی کند.

شاید این همزمانی دیگر در کارنامه سیاسی آبه باشد که او درست زمانی که شی جین پینگ قدرت را در چین به دست گرفت به قدرت بازگشت.  این دو رهبر سیاسی، به مدت هشت سال در حالی که پکن در حال تماشای گسترش روابط اقتصادی توکیو با خارج بود به مبارزه پرداختند.

نگرانی خاص پکن، نوسازی نظامی آبه بود. آبه نه تنها در برابر هجوم مداوم چینی ها به آب های اطراف جزایر مورد مناقشه دفاع کرد، بلکه همکاری امنیتی ژاپن با استرالیا و هند را نیز عمیق تر کرد و با تایوان رابطه ای آرام و نزدیکی را برقرار کرد. با کناره گیری آبه بدون شک آسودگی خیالی پکن بوجود خواهد آمد و همچنین چین امیدوار است که جانشین او نه انرژی و نه چشم انداز چنین نقش گسترده ژاپنی در هند و اقیانوس آرام یا جهان را داشته باشد.

هسته اصلی سیاست خارجی آبه اتحاد با ایالات متحده بود. او به راهنمایی اصلاح راهبرد اتحاد آمریکا – ژاپن با تعمیق روابط با دولت اوباما کمک کرد. اما آبه بیشتر بخاطر پذیرش مشتاقانه دونالد ترامپ ، رئیس جمهور ایالات متحده ، ایجاد روابطی کاملاً صمیمانه با او به خاطر خواهد ماند. با وجود اینکه به عنوان یک ملی گرای ژاپنی لقب گرفته، آبه درک کرد که همکاری با واشنگتن برای ثبات و شکوفایی خود ژاپن حیاتی است.  رویکرد او نسبت به ترامپ تا حدی برای مقابله با چین طراحی شده بود، بخشی نیز برای اطمینان از ادامه حمایت واشنگتن برای کمک به محافظت از ژاپن در برابر کره شمالی، و بخشی دیگر برای مذاکره در مورد توافق تجاری جایگزین اولیه برای مشارکت در پیمان ترانس پاسفیک بود، درست پس از آن که ترامپ ایالات متحده را از این معاهده خارج کرد؛ معاهده ای که تعرفه های دوجانبه را کاهش می دهد.

آبه در کنفرانس مطبوعاتی که استعفای خود را اعلام کرد ، از ناتوانی خود در جذب روسیه برای بازگرداندن جزایر مناقشه برانگیز کوریل که در طول جنگ جهانی دوم تصرف کرده بود و همچنین بازگشت ربوده شدگان از کره شمالی ابراز تاسف کرد. او همچنین به عدم موفقیت در بازنگری قانون اساسی اشاره کرد. با این حال، شکی نیست که نزدیک به هشت سال، آبه یکی از رهبران موثر آسیا و به طور کلی، یکی از موفق ترین آنها بود. در آخرین سال نخست وزیری خود ، ژاپن از بدترین بحران کووید ۱۹ در امان ماند و در مقایسه با زمانی که آبه در سال ۲۰۱۲ به قدرت بازگشت، این کشور دارای نمایه بین المللی بسیار بالاتری است و نقش بیشتری در آسیا و خارج از کشور بازی می کند .

آبه، حتی با مشکلات اخیر محبوب ترین سیاستمدار در ژاپن بود و هیچ کس در این سطح از اقتدار در این کشور فرماندهی نکرده بود. پکن و پیونگ یانگ از رهبر ناشناسی که پس از آبه می آید، و به ویژه کسی که رابطه نزدیک با رئیس جمهور آمریکا نخواهد داشت، حمایت خواهند کرد. بازارها نگران خواهند بود که نخست وزیر بعدی از اصلاحات مصوب گذشته عقب نشینی کند و هیچ کاری برای افزایش رقابت صنعتی ژاپن نکند.

در مورد آمریکایی ها، آنها چنان به حاکمیت ثبات در ژاپن عادت کرده اند که ممکن است غافلگیر شوند. نزدیک به یک دهه است که واشنگتن باید نگران این باشد که آیا رهبر ژاپن کاملاً به این اتحاد متعهد است، آیا می تواند اکثریت پارلمانی را با ثبات نگه دارد و برنامه های روشنی برای ایفای نقش ژاپن در جهان متناسب با موقعیت خود به عنوان سومین اقتصاد بزرگ جهان اقتصاد دارد یا نه. شاید طولی نکشد که دوران آبه توسط افراد داخلی و متحدانش در خارج از کشور به دست فراموشی سپرده شود.

 

اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژه