آقای نوبخت و قیمت امیدوار‌سازی

محمدصادق جنان‌صفت * تردیدی نیست که از میان سه فرمانده اقتصاد ایران شامل آقایان نوبخت ‌، همتی و دژپسند‌، آقای نوبخت نزد رییس‌جمهور از اعتبار دوستی و همکاری بالاتری برخوردار است و به نظر می‌رسد نفر اول در سیاستگذاری کلان اقتصادی در این روزهای سخت به حساب می‌آید. ریاست هفت ساله او بر سازمانی که محل خرج و تصمیم‌گیر اصلی در دادن یا ندادن ارز و ریال به صدها سازمان و نهاد و موسسه و شرکت است ایجاب می‌کند بهتر از رییس سازمان برنامه‌و‌بودجه در رفتار و گفتار بیش از هر صاحب‌منصب اقتصادی احتیاط کرده و از احساس و هیجان دور باشد و درباره هر چه می‌گوید و هر عمل خود بر امور کارشناسی استوار باشد.

با این همه اما به نظر می‌رسد آقای نوبخت در هفته‌های تازه‌سپری‌شده با تصمیم شخص خود یا با صلاحدید رییس‌جمهور به سفرهای استانی می‌رود و در این سفرها رفتارهای بهت‌برانگیز و عجیب نشان می‌دهد و نیز گفتارهایی شگفت‌انگیز بر زبان می‌آورد. به طور مثال  و بر اساس آنچه در سایت سازمان برنامه وبودجه آمده ایشان نوشته است‌: «… حجم معوقات کارگران کنتورسازی ۱۵ میلیارد تومان بود و سه میلیارد تومان اعتبار هم برای برگشت به کار کارگران عوارضی لازم بود. اخلاقی و پسندیده نبود که در این شرایط به حقوق کارگران عزیز بی‌توجهی شود.

تا ظهر با تامین منابع مالی لازم، زمینه بازگشت به کار کارگران عوارضی فراهم شد. همان روز عصر هم در حاشیه نشست شورای برنامه‌‌‌ریزی استان با کارگران کنتورسازی جلسه گذاشتم. مبلغ ۱۵ میلیارد تومان از سهام شرکت کنتورسازی به دلیل بدهی صاحب آن، از سوی سازمان مالیاتی ضبط و به خزانه واریز شده بود که طی سه روز توانستم آن را بابت معوقات کارگران مطابق وعده‌ای که به کارگران داده بودم به آنان بازگردانم.» آیا ایشان اختیار دارد به سازمان مالیاتی که زیرمجموعه یک وزارتخانه دیگر است و باید تحت نظارت  وزیر اقتصاد فعالیت کند دستور دهد منابع در اختیار خود را به درخواست ایشان مسترد کند آن هم با این سرعت؟ 

اما از آن مهم‌تر سخنان وی درباره مقوله صادرات نفت است که بازتاب جهانی پیدا کرده است.  در سایت سازمان برنامه‌و‌بودجه از زبان نوبخت نقل شده است: «به دشمن این پیام را داریم که هر چه عرصه را بر ما تنگ‌‌تر می‌کند، ما در اوج تحریم‌ها هم کشور را اداره می‌کنیم و چرخ توسعه کشور از حرکت نایستاده است. آن تحریم‌ها برای دیگر کشورها، کارساز بوده اما برای کشوری که هشت سال جنگ تحمیلی را پشت سر گذاشته، نه! این دژخیمان اجازه فروش نفت در برابر غذا را هم به ما نمی‌دهند اما نه تنها ما به فعالیت خود ادامه می‌دهیم بلکه حتی تولید کشور را نیز با جهش روبه‌رو خواهیم کرد.» کارشناسان و آگاهان که خبرها و تحلیل‌های اقتصاد سیاسی ایران را دنبال می‌کنند باور دارند این حرف نوبخت در حقیقت تایید ادعای ترامپ و یاران تندرو اوست که گفته بودند کاری خواهند کرد که صادرات نفت ایران صفر شود. از سوی دیگر این حرف و ادعای نوبخت برخلاف سخنان رییس‌جمهور است که بارها گفته تحریم‌ها مردم ایران را به سختی انداخته‌اند. همچنین این حرف احساسی نوبخت برخلاف ادعای چندین بار تکرار شده رییس کل بانک مرکزی است که می‌گوید یکی از دلایل اوج‌گیری قیمت ارز تحریم نفت ایران است و می‌گوید فقدان درآمدهای صادرات نفت موجب شد سازمان برنامه‌و‌بودجه برای تامین کسری بودجه به منابع صندوق توسعه ملی دست‌درازی کرده که نتیجه آن رشد شتابان تورم بوده است. در این سخنان آقای نوبخت توجهی به بازار ارز نشده و  حالا بازیگران اصلی در بازار دلار خبردار می‌شوند  دیگر دلاری از صادرات نفت به بازار نفت نخواهد آمد و دست دولت برای تعادل در عرضه و تقاضا بسته است و باید دلارها را نگه داشت تا قیمت‌ها حسابی بالا روند.

آقای نوبخت به عنوان یکی از مهم‌ترین افراد تصمیم‌ساز در اقتصاد ایران البته قصد دارند ایرانیان را امیدوار سازند اما باید بدانند امیدوارسازی نیز قیمتی دارد و نباید به هر قیمت این اتفاق بیفتد.