صف خرید دلار

به گزارش جهان صنعت نیوز:  بازار ارز بعد از چند روز متوالی افزایش قیمت دیروز رسما از مرز روانی ۲۵ هزار تومان عبور کرد. خریداران ارز که تا همین یک ماه پیش سرمایه‌های نقدی خود را در بورس سرمایه‌گذاری کرده بودند این بار به بازار ارز ورود کرده‌اند. بعد از ریزش‌های اخیر بورس، مردم عطای سرمایه‌گذاری در بورس را به لقایش بخشیده و بازار ارز را مامن مطمئن‌تری برای حفظ ارزش دارایی‌های مالی خود یافته‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد از روز یکشنبه مظنه دلار در بازار ارز ۲۵ هزار تومان شد و بنابراین احتمال ثبت نرخ معاملاتی جدید دور از انتظار نبود. با این حال دیروز دلار تا نرخ ۲۵ هزار و ۲۵۰ تومانی نیز پیش رفت که کمی بیشتر از نرخی است که از سوی معامله‌گران پیش‌بینی می‌شد.

سکه نیز وضعیت مشابهی را تجربه می‌کند و به تبعیت از رشد قیمت دلار با افزایش قیمت همراه شده است. هرچند سکه در روزهای اخیر توان عبور از نیمه کانال ۱۱ میلیون تومان را نداشت اما با عبور دلار از مرز روانی ۲۵ هزار تومان، سکه نیز تاب مقاومت نیافت و سقف قیمتی پیشین خود، یعنی ۱۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان را شکست. به این ترتیب با وجود رکود حاکم بر بازار طلا و سکه و با وجود کاهش مراجعات مردم برای خرید، دیروز سکه ۱۱ میلیون و ۶۴۷ هزار تومان قیمت خورد که بالاترین نرخ از تیر ماه به بعد محسوب می‌شود.

عوامل مختلفی جریانات این روزهای بازار ارز را هدایت می‌کنند، اما افت سنگین شاخص بورس بعد از چند ماه رشد متوالی نشانه خوبی از فرار نقدینگی از بازار سرمایه است. به گفته تحلیلگران بازار سرمایه روال معمول خود را طی می‌کند و سرمایه‌گذاران نباید نگران از دست دادن دارایی‌های مالی خود باشند. با این حال سرمایه‌گذاران طولانی شدن زمان ریزش بورس را تهدیدی جدی برای سرمایه‌های نقدی‌شان می‌دانند و از این رو بازار ارز را جایگزین بورس برای سرمایه‌گذاری کرده‌اند. به نظر می‌رسد بخش اعظم این موضوع ریشه در بی‌ثباتی‌های اقتصادی و آینده مبهم بازارهای مالی داشته باشد.

از سوی دیگر به دلیل بالا رفتن نرخ تورم و افزایش سطوح قیمت‌ها به صورت ماهانه، رفتار سرمایه‌گذاری مردم غیرقابل پیش‌بینی شده و امکان تحت کنترل درآوردن سرمایه‌های مالی آنها در یک بازار خاص وجود ندارد. شاید بخشی از این موضوع را هم باید در بی‌اعتمادی مردم به دولت و سیاست‌های دولت جست‌وجو کرد، چه آنکه سیاستگذار ابتدا با تبلیغات گسترده مردم را به پیروی از سیاست‌های جدید اقتصادی راضی می‌کند و در ادامه مسوولیت زیان‌های مالی سرمایه‌گذاران را متوجه خود آنها می‌کند. این رویکرد سیاستگذاری به جای آنکه اعتماد را در میان مردم بالا ببرد، شکاف دولت و ملت را افزایش داده و رفتار سرمایه‌گذاری مردم را غیرقابل کنترل کرده است.

با این حال نوسانات این روزهای بازار ارز ریشه در مسائل دیگری هم دارد. دولت دیگر همچون گذشته قادر نیست نفت صادر کند و درآمدهای حاصل از آن را صرف هزینه‌های جاری کشور کند. در عین حال صادرات غیرنفتی کشور نیز هم به دلیل تحریم‌ها، هم به دلیل محدود بودن تبادلات مالی و تجاری با جهان و هم به دلیل بحران کرونا قادر نیست نیازهای ارزی کشور را تامین کند. ضمن آنکه منابع مالی بلوکه شده ایران در برخی کشورها نیز مزید بر علت شده و دولت را در دسترسی به این منابع ارزی مستاصل کرده است. به این ترتیب همه این عوامل دست به دست هم داده‌اند تا شاهد کند شدن چرخه عرضه ارز به بازار باشیم. بانک مرکزی اما اعلام کرده که در راستای وظایف و مسوولیت‌های قانونی خود و سیاست‌های کلان اقتصادی، با وجود محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های بین‌المللی، سیاست تسهیل تجارت، حفظ ارزش پول ملی و قدرت خرید خانوارها و صاحبان کسب‌وکار، تعادل منابع و مصارف ارزی و کمک به رشد اقتصادی  را دنبال می‌کند.

بانک مرکزی همچنین اعلام کرده که متناسب با شرایط و روند امروز بازار نسبت به تامین تقاضاهای واقعی ارز به صورت اسکناس و حواله اقدام کرده و بنابراین سیاست این بانک حفظ ثبات بازار ارز براساس عوامل بنیادین است. به نظر می‌رسد سیاستگذار پولی هرآنچه در توان دارد برای حفظ ثبات بازار ارز به کار گرفته و تلاش می‌کند که به تقاضاهای موجود در بازار پاسخ گوید، با این وجود عدم کفایت درآمدهای ارزی راه را برای اعمال سیاست‌های جدید بسته و اقدامات بانک مرکزی را بی‌نتیجه باقی گذاشته است. شواهد حاکی از آن است که برخی از اقدامات بانک مرکزی به منظور حفظ ثبات بازار ارز به عنوان یکی از عوامل بی‌ثباتی نقش ایفا می‌کند.

بانک مرکزی در اطلاعیه سال گذشته خود سهمیه ارزی ۲۲۰۰ دلاری را برای هر فرد در نظر گرفت. بخشی از متقاضیان که نیازمند ارز بیشتری هستند به دلیل عدم کفایت ارز در صرافی‌ها به ناچار نیاز خود را از بازار آزاد و با نرخ‌های بالاتری تامین می‌کنند. در عین حال برخی سهمیه ارزی خود را با نرخ‌های پایین‌تری دریافت و با فروش آن در بازار آزاد از مابه‌التفاوت آن بهره‌مند می‌شوند. به این ترتیب سفته بازی و فعالیت‌های سوداگرانه در بازار ارز بعد از گذشت چند سال هنوز رنگ نباخته و مردم برای حفظ ارزش دارایی‌های مالی شان و فائق آمدن بر روند رو به رشد قیمت‌ها کماکان فعالیت‌های دلالی را دنبال می‌کنند.

بنابراین به نظر می‌رسد افزایش هیجانات معامله‌گران محصول بی‌اعتمادی به سیاست‌های دولت و همچنین نگرانی نسبت به آینده اقتصادی است. تجربه نیز نشان داده که اقدامات سیاستگذار در طول ماه‌های گذشته نفعی برای سرمایه‌گذاران نداشته و بازندگان اصلی تصمیمات دولتی، معامله‌گران خردی هستند که به دلیل واهمه از تورم و بی‌ثباتی اقتصادی دنباله‌رو سیاست‌های دولت شده‌اند. با این حال بانک مرکزی اعلام کرده که بازار اسکناس توسط بازارساز در حال اشباع شدن است و به نظر می‌رسد بازارساز با این اقدام دست دلالان را از بازار کوتاه کرده است و تامین نیازهای ارزی متقاضیان واقعی توسط نظام بانکی و شبکه صرافی‌های مجاز به نرخ بازار و براساس عوامل بنیادین ادامه خواهد داشت!

سه عامل برهم‌زننده آرامش بازار ارز

در همین حال سیدکمال سیدعلی معاون اسبق ارزی بانک مرکزی به «جهان صنعت نیوز» گفت: با توجه به اینکه شاهد افزایش ازدحام مردم برای خرید ارز هستیم بانک مرکزی نباید به هر کارت ملی ۲۰۰۰ یورو ارز بفروشد و سهمیه ارزی تعیین شده هر فرد را به وی تحویل دهد، چه آنکه این ارز می‌تواند در مبادی خروجی فروخته شود.

به گفته وی، برخی به نحو دیگری از این موضوع استفاده می‌کنند و عده‌ای را اجیر کرده و از کارت ملی آنها برای دریافت این سهمیه ارزی و برخوردار شدن از مابه‌التفاوت ارز بازار متشکل ارزی و ارز بازار آزاد استفاده می‌کنند.

سیدعلی اظهار کرد: حتی اگر هر دلار هزار تومان هم اختلاف قیمت داشته باشد به عدد قابل توجهی می‌رسیم. بنابراین ادامه اجرای این سیاست از سوی بانک مرکزی صحیح نیست چون روز‌به‌روز که فشارها بیشتر می‌شود صف خریدها نیز سنگین‌تر می‌شود.

وی ادامه داد: مساله بعدی به عدم تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی مربوط می‌شود. زمانی که ثبت سفارش‌ها صورت نمی‌گیرد و برخی از کالاها از گمرک ترخیص نمی‌شوند، گردش کاری اداری بین وزارت صمت و بانک مرکزی با بخشنامه‌های مختلف موجب تعلیق شدن ترخیص کالا از گمرک می‌شود. همچنین افرادی که تعهداتی به فروشندگان کالا در خارج از کشور دارند، به دلیل عدم تخصیص ارز مجبور می‌شوند از بازار آزاد ارز تهیه و اقدام به حواله آن کنند.

به گفته سیدعلی، این اقدام به معنای پرداخت دو مرتبه برای یک کالاست که این مساله فشار متقاضیان روی ارز را بالا می‌برد.

معاون اسبق ارزی بانک مرکزی ادامه داد: بعد سوم هیجانات بازار ارز به بازار سرمایه مربوط می‌شود. با توجه به آنکه بورس ریزش دارد افراد حقیقی اقدام به فروش سهم‌شان می‌کنند و متقاضی خرید سهم‌های جدید نمی‌شوند. با توجه به اینکه بازار ارز و طلا سرعت نقدینگی بالایی دارند، مردم به این بازارها هجوم می‌آورند.

وی تصریح کرد: حجم نقدینگی و سرعت حرکت نقدینگی در بازار مسکن اندک است. ضمن آنکه نرخ سود بانکی نیز ۲۰ درصد است بنابراین مقرون به صرفه نیست که با وجود تورم ۴۰ درصدی مردم در بانک‌ها سرمایه‌گذاری کنند.

سیدعلی افزود: اگر دولت بخواهد بازارهای دیگری اعم از خودرو و… را برای سرمایه‌گذاری مطرح کند باید جاذبه نرخ سود در آن بازارها بالا باشد تا متقاضیان به سمت آن حرکت کنند. اما هنوز تصمیمی در این خصوص گرفته نشده است.

وی گفت: با این وجود به نظر می‌رسد وضعیت تا دو ماه دیگر تغییر کند و شرایط بهتری را تجربه خواهیم کرد. آنهایی که در بازار ارز و سکه سرمایه‌گذاری کلان می‌کنند هرچند ممکن است مقداری سود کنند اما اگر شرایط خاصی به وجود آید و دولت آتی آمریکا به برجام بازگردد شرایط تغییر خواهد کرد و افت سنگینی را در بازار ارز و سکه تجربه خواهیم کرد.

به گفته وی، هرچند این عامل سیاسی می‌تواند موجب برگشت بازار شود اما عوامل اقتصادی همچون نرخ سود بانکی و عدم تخصیص ارز بانک مرکزی و فروش ارز در بازار با کارت ملی از جمله عوامل اقتصادی هستند که شرایط را به گونه دیگری رقم زده‌اند. 

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژه