عدم نظارت شیلات

 به گزارش جهان صنعت نیوز:  در فیلم نخست تور بزرگ یکی از کشتی‌های چینی، میلیون‌ها ماهی را صید کرده است که بعد از گمانه‌زنی‌ها مشخص شد این فیلم متعلق به ایران نیست. امروزه شناور‌های فعال در زمینه صید ترال صاحبان و صیادان ایرانی دارند. نکته حائز اهمیت این است که روش صید ترال مختص به امروز و دیروز نیست بلکه قدمت طولانی دارد. تقریبا ۱۵ قرن صیادان از این روش برای صید ماهی استفاده می‌کنند. ترالینگ نوعی روش ماهیگیری است که در آن به وسیله کشیدن تور در آب توسط یک یا چند شناور، ماهیگیری می‌کنند. توری که برای این کار استفاده می‌شود نیز ترال نام دارد. ترال تور بسیار بزرگی است که دهنه قیفی‌مانند دارد. این تور سه متر عرض و شش متر طول دارد و در عمق ۱۵۰ متری با سرعت خیلی کم در مدت یک ساعت حرکت می‌کند و کف دریا را به طریقی شخم می‌زند. مدت‌هاست که صیادان محلی برای صید میگو از این روش استفاده می‌کنند. البته باید در نظر داشت که صید ترال تنها با کشتی صورت نمی‌گیرد بلکه امکان دارد این ترال به قایق یا لنج متصل شود.

این تور‌ها غیرگزینشی عمل می‌کنند و سبب جارو کردن هر دو نوع ماهی قابل عرضه در بازار و ماهی نامطلوب و از هر دو اندازه قانونی و غیرقانونی آنها می‌شود. در هر بار عملیات صیادی قسمتی از صید بی‌مصرف است که به عنوان صید ضمنی، مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. برخی از گونه‌هایی که به‌عنوان صید ضمنی گرفتار می‌شوند نیز به‌طور تصادفی توسط فرآیند ترال کشته می‌شوند.

گونه‌هایی که به این صورت صید می‌شوند، معمولا ممکن است شامل گونه‌های باارزشی از قبیل دلفین‌ها، لاک‌پشت‌های دریایی و کوسه‌ها و همچنین گونه‌های صید ممنوع یا نابالغان گونه هدف شود. بسیاری از مطالعات نشان داده حجم زیادی از صید ضمنی دور ریخته می‌شود. به عنوان مثال، محققان در یک مطالعه سه ساله در رودخانه کلارنس متوجه شدند که حدود ۱۷۷ تن صید ضمنی (از جمله ۷۷ گونه مختلف) هر سال دور ریخته می‌شود.

 با توجه به اندازه صید دلخواه می‌توان با تعیین و قرار دادن اندازه مناسب چشمه در «کیسه انتهایی»، بخشی از ماهیان را از صید شدن حفظ کرد. ماهیگیران شکایت دارند که اندازه چشمه علاوه برآنکه به ماهیان کوچک‌تر از معمول برای فرار اجازه می‌دهد، سبب فرار برخی از ماهی‌ها که از نظر قانونی صید آنها مشکلی ندارد نیز می‌شود. تعدادی راه‌حل برای این مشکل وجود دارد مانند گره زدن یک طناب دور «کیسه انتهایی» برای جلوگیری از باز شدن شبکه به ‌طور کامل که با توجه به اندازه دلخواه می‌توان آن را تنظیم کرد. تنها مشکل وقتی است که چشمه‌ها به جای مربع، به شکل الماس باریک کشیده می‌شود.

 دریای عمان به‌واسطه اتصال مستقیم خود به اقیانوس هند منبع بسیاری از گونه‌های ماهی و به‌ویژه ماهی‌های غیرماکول است که به‌دلیل ملاحظات شرعی مورد استفاده مسلمانان نیست. کشور‌های حوزه اقیانوس هند و دریای عمان از سال‌ها پیش برنامه‌های ویژه‌ای برای صید صنعتی ماهی‌های غیرماکول اجرا کرده‌اند. در سال‌های گذشته حدود ۸۰ کشتی ترال در دریای عمان فعالیت می‌کردند اما اکنون حدود هفت شناور در آب‌های ۱۰ مایلی دریای عمان حضور دارند و مشغول صید هستند. شیلات کشتی‌های ترال را در دریای عمان به ردیاب مجهز کرده و فعالیت آنها در محدوده خاصی مشخص شده است اما این کشتی‌ها خارج از محدوده صید می‌کنند. حال سال‌هاست هر بار که صیادان استان سیستان‌وبلوچستان به دریا می‌روند دست خالی به خانه بازمی‌گردند. از طرفی هزینه سوخت قایق‌ها بسیار زیاد است. از طرفی صیادان هندی ماهی برای آنها باقی نمی‌گذارند.

حال در حوزه خلیج‌فارس هم موضوع به همین شکل است با این تفاوت که پس از آنکه مجوز صید ترال چینی‌ها باطل شد و آنها به آفریقا رفتند، طمع صید گسترده ماهیان به این روش به جان سودجویان داخلی افتاد. در حال حاضر کشتی‌های چینی تحت اجاره صیادان محلی قرار گرفته است. حال صیادان بومی هستند که بدون هیچ نظارتی به جان خلیج‌فارس افتاده‌اند.

به گفته رییس سازمان شیلات  صید برخی گونه‌ها  از جمله میگو اساسا از کف دریاست. همچنین در حال حاضر  حدود ۱۳۴ فروند کشتی برای صید ترال فعال هستند و مجموع صید ترال حدود ۱۶۵هزار تن است.

وی همچنین به وضعیت صید ترال فانوس‌ماهیان نیز اشاره کرده و گفته کل صید فانوس‌ماهیان سال گذشته به حدود ۳۹ هزار تن رسید که از این میزان ۳۱ هزار تن  صید هدف و هشت هزار تن صید ضمنی بود. در واقع نسبت صید هدف به صید ضمنی ۸۰ به ۲۰درصد بود. روی ناوگان صید و صیادی هنگام ورود به دریا کنترل‌هایی صورت می‌گیرد و وقتی آنها به اسکله بازمی‌گردند نیز روی آنها نظارت‌هایی می‌شود. یگان حفاظت به صورت مستمر آنها را پایش می‌کند و سامانه کنترل از راه دور سازمان شیلات نیز بر آنها نظارت مستمر دارد. در حقیقت لایه‌های مختلف نظارتی روی صید ترال انجام می‌شود.

رییس اتحادیه صیادی کل کشور با بیان اینکه به نظر می‌رسد پشت پرده کلیپ‌ها در مورد صید ترال و تاکید بر صید چینی‌ها داستانی وجود داشته باشد، گفته خطری که صید غیرمجاز و همچنین طرح اعطای مجوز به ۴۰ هزار شناور جدید دارد به مراتب بیشتر از صید ترال است. تخلفاتی در حوزه صید ترال صورت می‌گیرد که باید با آن برخورد شود اما نباید اذهان به سمت این ماجرا سوق داده شود تا زمینه اجرای برخی طرح‌های مخرب ازجمله افزایش مجوز صید فراهم آید. آن چیزی که درباره صید چینی‌ها در آب‌های ایران مطرح بود مربوط به فانوس‌ماهیان بود که اساسا صادر می‌شدند. البته نفع این صید به ایران می‌رسید اما به دنبال حاشیه‌هایی که راه افتاد، صید خارجی‌ها یعنی صید با ترالرهایی که فقط چینی هم نبودند و از تایلند، فیلیپین و اسپانیا هم بودند، متوقف شد.

شیلات نظارت نمی‌کند

یکی از صیادان جزیره قشم درباره صید ترال به «جهان صنعت نیوز» گفت: در منطقه صیادان اجازه دارند ماهی‌هایی که مصرف مکمل‌های غذایی، دارو و طیور دارند را صید کنند. در کنار آن صیادان تنها می‌توانند ۲۰ درصد ماهی خوراکی صید کنند.  حال برخی صیادان ممکن است بیش از ۲۰ درصد ماهی خوراکی صید کنند و در همان میانه دریا این نوع ماهی‌ها را به لنج‌های قاچاق ماهی می‌فروشند تا برسد به امارات! از طرفی صیادان ترال بیشتر ماهی‌های یال‌اسبی را که برای مسلمانان حرام است صید می‌کنند و به چین صادر می‌کنند. فروش این‌گونه ماهی‌ها برای صیادان ترال بسیار سودآور است. به همین دلیل امروزه اغلب صیادان با توجه به نگرانی‌های افراد محیط‌زیستی همچنان به کار خود ادامه می‌دهند.

وی درباره نظارت بر صید ترال در خلیج‌فارس توسط سازمان شیلات گفت: متاسفانه سازمان شیلات درخصوص صید‌های غیرقانونی با استفاده از ترال نظارتی ندارد. جالبه که بدانید سازمان شیلات یک نماینده به عنوان ناظر به همراه کشتی ترال به دریا می‌فرستد تا بر نحوه صید آنها نظارت به عمل آورد. اما در اصل حقوق همین نماینده به اصطلاح ناظر را خود کارفرما‌های کشتی ترال می‌دهد. بنابراین مشخص است که این ناظر هیچگاه حرفی خلاف منفعت کشتی‌های ترال نمی‌زند. با توجه به این موضوع فساد و رانت در سیستم بسیار زیاد است. بحثی که هیچ رسانه‌ای بهش نپرداخته این است که قایق‌های ترال بسیار بیشتر از کشتی‌های آن است. اگر چه حجم صید کشتی‌های ترال عظیم است اما قایق‌ها‌ترال مداوم در حال فعالیت هستند. البته این صید در کشور‌های پیشرفته به دلیل آثار مخرب آن بر اکوسیستم دریا صورت نمی‌گیرد و تنها در کشور‌های در حال توسعه همانند ایران و آفریقا رواج دارد. متاسفانه در صید ترال ماهی‌ها انتخابی نیستند بنابراین دلفین، کوسه و لاکپشت‌های بسیاری در تور می‌افتند که این عمل سبب انقراض بیشتر آبزیان شده است. صیادان به بهانه صید میگو با استفاده از روش صید ترال حدودا  ۴۰۰ کیلو ماهی صید می‌کنند که فقط ۱۰ کیلو آن میگو است. متاسفانه مابقی صید ماهی‌های دیگر است که به کشور‌های چین و امارات صادر می‌شود. سازمان شیلات سیستم نظارت صحیحی در منطقه ندارد. درست است که می‌گوید هنگام رسیدن کشتی بر ساحل، سازمان شیلات مجددا نظارت می‌کند اما اغلب ماهی‌ها همان میانه دریا به فروش می‌رسد. گاه نیمی از ماهی‌های خوراکی به دریا نمی‌رسند.

خلیج‌فارس جزو آلوده‌ترین دریاها در جهان است

این صیاد درباره آلودگی خلیج‌فارس اظهار کرد: بر اساس گزارش‌ها خلیج‌فارس آلوده‌ترین دریا در جهان است. زیرا اکثر کشتی‌های حمل سوخت، ‌زباله‌های نفتی خود را به دریا می‌ریزند. به همین دلیل است که سواحل جنوبی کشور به جای اینکه مملو از  شن و ماسه شود جایش را به قیر و زباله‌های نفتی داده است. این زباله‌ها برای اکوسیستم منطقه بسیاز زیان‌آور است به طریقی که ما هرساله شاهد کم شدن میزان ماهی‌ها در دریا هستیم. امروزه تعداد ماهی‌ها در دریا بسیار کمتر از قبل شده است.  یکی از اصلی‌ترین عوامل کم شدن ماهی‌ها در خلیج‌فارس صید بی‌رویه است و در پیرو آن آلودگی‌های نفتی نقش بسزایی در انقراض کوسه‌ها دارد. زباله‌هایی که در ساحل وجود دارد، غالبا غذای صیادانی است که شب را به خاطر صید در دریا به سر می‌برند. آنها بدون هیچ فکری زباله خود را در دریا رها می‌کنند. تعداد قایق‌ها بیشتر شده و در این خصوص هم هیچ نظارتی از سوی سازمان شیلات وجود ندارد.

تخریب محیط‌زیست

از طرفی صید ترال ماهی سال‌هاست بر اکوسیستم منطقه آسیب جدی وارد کرده زیرا به انتهای ترال زنجیر وصل است و هنگام حرکت این زنجیرها به مرجان‌ها برخورد می‌کند و به همین خاطر آسیب‌های بسیار جدی به آنها وارد شده است.

از نظر اکثر سازمان‌های زیست‌محیطی، مشکل اساسی اغلب روش‌های صید، صید گونه نامطلوب است، آنها نمی‌خواهند بعضی از ماهیان بی‌دلیل صید شوند و ماهیگیران، تمایلی ندارند که وقت خود را جهت جداسازی گونه‌های نامطلوب از گونه‌های قابل عرضه در بازار به هدر دهند. روش‌های متعدد و پیشرفته‌ای برای به حداقل رساندن صید ضمنی در ترال مشخص شده ‌است. می‌توان بوسیله قرار دادن شبکه‌های کاهش صید ضمنی یا پانل‌های چشمه مربعی در قسمت‌هایی از تور ترال، به گونه‌های خاصی از ماهیان گرفتار شده اجازه فرار داد. مطالعات نشان داده که صید ترال میگو بیشترین صید ضمنی را به همراه دارد.

استفاده از ترال به واسطه اثرات زیست‌محیطی بحث‌برانگیز است. از آنجا که ترال کف شامل کشیدن ابزار سنگین ماهیگیری در کف دریاست، می‌تواند تخریب‌هایی در مقیاس بزرگ در کف اقیانوس‌ها ایجاد کند، از آن جمله شکستن مرجان‌ها، خسارت به زیستگاه و حذف جلبک‌های دریایی است. مهم‌ترین اجزای تأثیرگذار ترال تخته‌های صید هستند، که می‌توانند چندین تن وزن داشته باشند و شیار‌های عمیقی در کف دریا ایجاد کنند و ساختار زنجیر پایینی نیز که معمولابه لبه پایین تور متصل بوده و همیشه با کف دریا در تماس باقی می‌ماند. بسته به نوع ساختار زنجیر پایینی، ممکن است سبب جابه‌جایی سنگ‌های بزرگ یا تخته‌سنگ‌ها شود، آنها را همراه با کشیدن تور، برهم بزند یا به موجوداتی که حرکتی ازخود ندارند صدمه بزند و همچنین رسوبات بستر را برهم بزند. این اثرات باعث کاهش تنوع گونه‌ها و تغییرات زیست‌محیطی به سمت رشد موجودات زنده فرصت‌طلب می‌شود. این تخریب بسیار شبیه به برش یکسره درختان در جنگل است.

 

 

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژه