آزمون نقدشوندگی سهام کوچک
به گزارش جهان صنعت نیوز: معاونت بازار فرابورس ایران بخشنامه الزام شرکت‌ها به بازارگردانی را به مدیران شرکت‌های پذیرفته‌شده در فرابورس ابلاغ کرده است. در همین حال به تازگی نیز معاونت عملیات بازار شرکت بورس تهران با صدور اطلاعیه‌ای به مدیران عامل شرکت‌های بورسی اعلام کرد: با توجه به اهمیت روزافزون الزامات نقدشوندگی بازار و لزوم تنظیم عرضه و تقاضای بازار به موجب آیین‌نامه حفظ ثبات بازار سرمایه و صیانت از حقوق سرمایه‌گذاران و سهامداران، داشتن رکن بازارگردانی موثر از سوی ناشر و سهامداران شرکت‌ها جزو الزامات پذیرش شرکت‌هاست.
بر این اساس به قید فوریت ضمن معرفی بازارگردان دارای مجوز از سازمان بورس، درخواست رسمی ارائه خدمات بازارگردانی را از سوی بازارگردان منتخب آن شرکت طبق متغیرهایی و شامل نام شرکت، تاریخ شروع بازارگردانی، مدت بازارگردانی حداقل شش ماهه، نام بازارگردان، کارگزار بازارگردان، حجم سفارش انباشته یک‌بیستم حداقل حجم معاملات روزانه، حداقل حجم معاملات روزانه ۲۰ درصد میانگین حجم معاملات روزانه یک ماه گذشته (۲۰ روز معاملاتی گذشته) و دامنه مظنه سفارش ۳ درصدی، حداکثر تا ۱۰ مهر به این معاونت ارسال کنند. رعایت بند ۷ در شروع عملیات بازارگردانی با ۵ درصد میانگین معاملاتی روزانه یک ماه گذشته بلامانع است. لیکن حداکثر طی چهار ماه از ۱۰ مهر، رعایت دقیق بند ۷ تعهدات بازارگردان الزامی است.
تقویت بازارگردانی در راستای اصلاح معاملات
با شروع پاییز بازار سرمایه در آستانه ورود به سومین ماه از دوره اصلاح شدید خود قرار گرفته است. در مدت اخیر تصمیم‌گیران بازار سرمایه و مسوولان دولتی راهکارهای مختلفی را برای حمایت از این بازار اعلام کرده‌اند که برخی از آنها به مرحله اجرایی رسیده و برخی دیگر نیز در حد حرف باقی مانده است. پس از آنکه در شرایط ریزش سنگین شاخص و بالاگرفتن انتقادهای معامله‌گران از رفتار حقوقی‌ها، سازمان بورس حقوقی‌های فعال در بازار سرمایه را ملزم به بازارگردانی کرد، نوبت به شرکت‌های حاضر در بورس و فرابورس رسید تا به معرفی بازارگردان سهام خود ملزم شوند.
این روش اگرچه مورد انتقاد برخی صاحب‌نظران اقتصادی و تحلیلگران بازار سرمایه قرار گرفته اما دست کم از لحاظ قابلیت اجرایی از سوی شرکت‌های بورسی، امکان‌پذیر است. با این حال در همین مورد نیز منتقدان بر این باورند که این روش نوعی دستکاری در قیمت سهام از سوی بازارگردان خواهد بود به نحوی که به بهانه حمایت از سهم می‌تواند برای سرمایه‌گذاران خاص رانت ایجاد کند. از سوی دیگر گفته می‌شود بخش بزرگی از سهام اغلب شرکت‌ها متعلق به دولت است و دولت می‌تواند از طرق دیگری مانند افزایش سهام شناور، حجم مبنا و دامنه نوسان تعادل در نرخ سهام را دست کم در شرکت‌های متعلق به خود ایجاد کند.
با این حال برخی ناظران بازار در صورت کلی تقویت بازارگردانی و حضور بازارگردانان قدرتمند در بازار سرمایه را یکی از موانع هیجانی شدن معاملات و کنترل افزایش و کاهش بی‌منطق قیمت سهام می‌دانند. این امر به ویژه پس از تجربه اخیر بازار سرمایه ایران در رشد چندبرابری قیمت برخی سهم‌ها و عدم تناسب با ارزش ذاتی شرکت‌ها و نیز تشکیل صفوف فروش و خرید خالی از تحلیل بیش از پیش محسوس بوده است.
عقب ماندن شرکت‌های کوچک از بازار
بازارگردانان با عناوین مختلفی مانند بازارگردان، بازارگردان منتخب، بازارگردان ویژه، حامی منتخب، نقدکننده تکمیلی و غیره، مطابق با وظایف و اختیارات تصریح‌شده در مقررات بورس‌ها فعالیت می‌کنند، اما وجه مشترک آنها نتایج کارکردشان یعنی تقویت و بهبود کیفیت بازار است. بازارگردانان در انجام تعهد خود مبنی بر ایجاد بازاری منصفانه، منظم و پیوسته و جلوگیری از بروز عدم‌تعادل در سفارشات، از نوسانات شدید قیمتی جلوگیری کرده و نقدشوندگی را افزایش می‌دهند. اگرچه مصوبه اخیر نیز در چارچوب حمایت از سهام در بازار ابلاغ شده است اما نکته مهم در مورد آن حول محور شرکت‌های فرابورسی می‌چرخد.
بازاری که در واقع بستر عرضه شرکت‌های کوچک‌تر با سرمایه‌ها و دارایی‌های کمتری نسبت به شرکت‌های بورسی است. در حالی سازمان بورس شرط پذیرش شرکت‌ها در بازار سرمایه را معرفی بازارگردان قرار داده است که یکی از مهم‌ترین دلایل ورود اغلب این شرکت‌ها در فرابورس کمبود منابع مالی است. شرکت‌های کوچکی که با حجم اندک سهام قابل عرضه در موقعیت‌های صف خرید و صف فروش نمی‌توانند حجم مبنای مقرر شده توسط ناظر را تامین کنند اکنون ملزم هستند تا با معرفی بازارگردان به حمایت از سهام خود بپردازند.
نکته‌ای که در این باره مورد توجه است عدم جذابیت سهام برخی از این شرکت‌ها برای بازارگردانی و در نتیجه ناتوانی از جذب بازارگردان است. در حالی که بازارگردانی در واقع با هدف افزایش نقدشوندگی و کاهش نوسانپذیری قیمت سهام در بازارهای مالی به کار گرفته می‌شود اما این روش ممکن است نتواند در فرابورس ایران چندان موفق عمل کند. در بورس اوراق‌بهادارنیز مانند هر بازار رقابتی دیگری قیمت دارایی‌های مالی توسط قانون عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. وجود عرضه و تقاضای زیاد در بازار موجب افزایش نقدشوندگی دارایی‌ها می‌شود.
در این میان هرچه اطمینان سرمایه‌گذاران نسبت به خرید یا فروش یک دارایی در هر لحظه از زمان، بیشتر باشد- به معنای آنکه نقدشوندگی بالاتر و نوسانپذیری کمتری داشته باشد- آمادگی آنها برای سرمایه‌‌گذاری در آن دارایی بیشتر خواهد بود. با این حال شرکت‌های کوچک حاضر در فرابورس که سهام آنها از جذابیت کمتری برخوردار باشد از نقدشوندگی پایین‌تری هم برخوردار خواهند بود و در نتیجه برای جذب بازارگردان نیز که طی ساز و کار مشخصی در انتظار سود است، ناتوان هستند.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :
