تحریم‌های بی‌اثر
جعفر قنادباشی * افزایش تحریم‌ها از سوی ایالات متحده آمریکا علیه ایران در عرصه عمل هیچ تاثیر ویژه‌ای نخواهد داشت. در توضیح چرایی این تحلیل نیز می‌توان به چند نکته اشاره کرد.
۱- آمریکایی‌ها بیش از هر زمان دیگری برخلاف قوانین بین‌المللی حرکت می‌کنند و این امر برای همه دولت‌ها و ملت‌ها آشکار شده است. شاید بتوان گفت که در طول ریاست‌جمهوری ترامپ هیچ‌گاه به این اندازه حرکت خلاف قانون آمریکا آشکار نشده و در معرض دید همگان قرار نگرفته بود. این روند آمریکایی‌ها نیز نتیجه‌ای غیر از انزوای آنها در مسیر اعمال فشار بر ایران نخواهد بود؛ انزوایی که سمبل آن همراهی دومینیکن در آن جلسه شورای امنیت بود. ادامه مسیر آمریکایی‌ها سبب شد شاهد باشیم حتی این کشور کوچک نیز به همراهی خود با آمریکایی‌ها ادامه نداد.
دولت‌های اروپایی نیز به خاطر سوابق استعماری خود و میل به استمرار آن سیاست‌ها در این صحنه مواضع اصولی و منطبق با قوانین بین‌المللی را اتخاذ نکردند. مجموعه واکنش‌های دولت‌های اروپایی نشان‌دهنده نگرانی آنان از محروم شدن از بازارهای ایران در آینده میان‌مدت بود یعنی دولت‌های اروپایی با توجه به منافع بزرگ خود در خاورمیانه و جایگاه ایران در تامین منابع و ذخایر سوخت فسیلی مثل نفت و گاز، همچنین بازارهایی که برای فروش کالا در ایران ۸۵ میلیونی دارند نگران محروم شدن از این فرصت‌ها هستند.
۲- آنچه بر این تحریم‌های آمریکا سایه افکنده انتخابات قریب‌‌الوقوع آمریکاست که کشورها را برای اعلام موضع صریح به تردید انداخته است. اکنون شاهدیم که چطور همراهان ترامپ کابوس شکست او را دارند.
۳- اگر تحریم‌های قبلی و فعلی آمریکا علیه ایران را بررسی کنیم، به این نتیجه خواهیم رسید که تحریم‌های جدید نیز در عرصه عمل هیچ تغییر محسوسی ایجاد نخواهد کرد. دلیلش نیز این است که فشارهای پیشین آمریکا در قالب تحریم نیز مبتنی بر قطعنامه‌های سازمان ملل نبود بلکه تحریم‌های یکسویه و یکجانبه‌ای بود که علیه ما اجرا کردند و دیگران را نیز از ترس تحریم وادار به پرهیز از رابطه تجاری با ایران کردند. اکنون هم در همان قالب عمل کرده‌اند نه در چارچوب قوانین بین‌المللی و قطعنامه‌های سازمان ملل.
نکته دیگر اینکه اکنون آمریکا در یک انزوا قرار گرفته و این امتیاز خوبی برای ایران است.
۴- عدم نگرانی ما از تحریم‌های جدید آمریکا با این منطق است که اگر در گذشته توانستیم محصولات پالایشگاهی خود را تا آمریکای لاتین برسانیم و آمریکا نتوانست مانع شود، درباره تسلیحات نیز همین اتفاق خواهد افتاد. ما اگر بخواهیم تسلیحاتی بفروشیم شبیه همان رویه عمل خواهد شد و مشکلی از این بابت نداریم.
ضمن اینکه ما برای تکمیل حلقه دفاعی خود نیازی به تسلیحات دیگران نداریم و این تحریم‌ها در توان دفاعی ما نقشی ندارد و این امر بسیار مهمی است. البته ما می‌توانیم از محل فروش سلاح‌های خاص و ویژه خود درآمد خوبی کسب کنیم و این تحریم‌ها سعی دارد مانع آن شود اما ما از همان مسیری که گفته شد قادر به این کار نیز هستیم.
۵- ما از بابت اینکه آمریکا از تحریم فراتر رود، نگرانی نداریم زیرا هر گونه اقدام دیگر آمریکا به جز تحریم در واقع اعتراف به شکست سیاست اعمال فشار حداکثری از طریق تحریم‌های اقتصادی است. همین الان هم گاهی تهدید نظامی می‌کنند و یا اجرای تحریم‌ها را از طریق اقدامات ایذایی تشکیلات نظامی دنبال می‌کنند به نوعی که اذعان کرده‌اند در سیاست تحریم شکست خورده‌اند. اتفاقا ما نیز منتظر اعتراف آنان به این شکست هستیم.
این نکته را نیز فراموش نکنیم که تلاش آمریکا برای استفاده از راه‌های دیگر، مسلما تهدیدات بی‌وزنی است. آمریکایی‌ها می‌دانند که کوچک‌ترین اقدام نظامی برای آنان و متحدان‌شان در منطقه عواقب بسیار جبران‌ناپذیری در پی خواهد داشت و مسلما اگر عاقلانه رفتار کنند هرگز شانس خود را به این نحو آزمایش نمی‌کنند.
* کارشناس مسائل بین‌الملل
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :