تقویت تحلیل پذیری بورس

به گزارش جهان صنعت نیوز:  اعلام سود پیش‌بینی شده یا همان شاخص سودآوری که از سال ۹۶ به اختیار شرکت‌ها گذاشته شده بود به تدریج از تابلوی بورس حذف شد. یکی از دلایل حذف این اطلاعات سوق دادن شرکت‌ها و محاسبات سرمایه‌گذاری در بازار سهام به سمت گزارش‌های عملکرد ماهانه، فصلی و سالانه بود تا فرآیند تصمیم‌گیری بر اساس تحلیل، بیش از پیش در بازار سرمایه به اجرا درآید. با این حال در یک سال گذشته معاملات توده‌واری سهامداران غیرحرفه‌ای بازار و عدم توجه به اطلاعات بنیادین و تحلیل‌ها موجب ایجاد موج‌های خرید و فروش و از دست رفتن تعادل در ارزش سهام شرکت‌ها شده است. از همین رو ناظران بازار بازگشت شاخص سودآوری به تابلوی بورس را مهم و موثر قلمداد می‌کنند.

سود هر سهم(Earnings Per Share)، برابر با نسبت سود یک شرکت به تعداد سهام عادی در دست سهامداران آن است. عدد حاصل از این تقسیم، به عنوان شاخص سودآوری یک شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای یک شرکت معمول است EPS را که برای اقلام غیرمترقبه و رقیق‌شوندگی احتمالی نیز تنظیم شده، گزارش کند. هرچه EPS یک شرکت بالاتر باشد، سودآوری بیشتری خواهد داشت. رقیق شدن سهام (Stock Eilution) کاهش درصد سهام مالکان در اثر ارزش‌گذاری جدید یک شرکت است. افزایش تعداد سهم می‌تواند به دلیل مواردی مانند افزایش سرمایه، عرضه عمومی سهام و… باشد. اقلام غیرمترقبه (Extraordinary Items)  نیز اقلامی‌ بااهمیت‌ و بسیار غیرمعمول‌ است‌ که‌ منشأ آن‌ رویدادهایی‌ خارج‌ از فعالیت‌های‌ عادی‌ شرکت‌ است. اما فرمول محاسبه EPS به این صورت است که مقدار سود هر سهم با تقسیم درآمد خالص بر تعداد سهام موجود محاسبه می‌شود. در مواردی می‌توان در صورت و مخرج کسر تغییراتی ایجاد کرد که می‌تواند به دلیل اختیار معامله، اوراق قرضه قابل تبدیل به سهم و یا ضمانت باشد. در صورت محاسبه EPS برای عملیات مستمر، صورت کسر از اهمیت بیشتری برخوردار است. برای محاسبه EPS یک شرکت، از ترازنامه و صورت سود و زیان برای یافتن تعداد سهام عادی پایان دوره، سود پرداخت شده سهام ممتاز (در صورت وجود) و درآمد خالص یا سود استفاده می‌شود. استفاده از میانگین وزنی سهام عادی در دوره گزارش دقیق‌تر است، زیرا تعداد سهام ممکن است با گذشت زمان تغییر کند.

کاربرد  EPS

سود هر واحد سهم یکی از مهم‌ترین متغیرها در تعیین قیمت سهم است. همچنین یکی از مولفه‌های اصلی است که برای محاسبه قیمت به درآمد (P/E) استفاده می‌شود (E  در P/E به EPS اشاره دارد). با تقسیم قیمت سهم یک شرکت بر سود هر سهم، سرمایه‌گذار می‌تواند ارزش سهام را با توجه به ارزش بازار بررسی کند. EPS یکی از شاخص‌هایی است که می‌توان از آن برای انتخاب سهام استفاده کرد. مقایسه EPS در شرایط مطلق ممکن است معنای چندانی برای سرمایه‌گذاران نداشته باشد، زیرا سهامداران عادی دسترسی مستقیم به درآمد ندارند. در عوض، سرمایه‌گذاران EPS را با قیمت سهام مقایسه می‌کنند تا ارزش درآمد و دیدگاه معامله‌گران در مورد رشد آینده آن را مشخص کنند. یکی از فاکتورهای اساسی EPS  که غالبا در محاسبات از آن چشم‌پوشی می‌شود، میزان سرمایه لازم برای رسیدن به درآمد خالص است. دو موسسه می‌توانند از سود پیش‌بینی شده یکسانی برخوردار باشند اما یکی از آنها این میزان سود را به ازای هر سهم (EPS)   با سرمایه‌گذاری کمتری کسب کرده است. واضح است شرکتی که با سرمایه کمتری بتواند بازدهی بیشتری داشته باشد، کارایی بیشتری دارد و در صورتی که تمامی جوانب یکسان باشد، معمولا گزینه بهتری برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. سهامداران همچنین باید از تغییرات سود پیش‌بینی شده مطلع باشند. باید دقت کرد که نباید روی یک فاکتور به نمادی مثل EPS یا P/E به تنهایی اکتفا شود بلکه باید آنها را با دیگر ملاک و شاخص‌ها مورد ارزیابی قرار داد.

روشنگری درباره ارزش سهام

روح‌الله میرصانعی- دبیرکل کانون کارگزاران بورس- در سال ۹۶ درباره مزایای حذف EPS به بورس‌پرس گفته بود: باید تحولاتی ایجاد می‌شد تا ضمن عدم حضور مستقیم مردم در بازار سهام و پرهیز از رویه‌های ناثوابی مانند چانه‌زنی در عرضه‌های اولیه، فرصتی برای قدرتمند شدن تحلیلگران فراهم می‌شد. او در ادامه با بیان اینکه بارها مشاهده شده EPS توسط ناشران  مدیریت شده و به آنان قدرت داده است گفته بود: این قدرت باید در بین تحلیلگرانی باشد که ذی‌نفع نیستند. با این حال با وجود گفته‌های دبیرکل کانون کارگزاران در زمان حذف شدن شاخص سودآوری از تابلوی بورس، نه تنها قدرت تحلیل در بازار سرمایه بالاتر نرفت و مشکلات گفته شده توسط میرصانعی از جمله دخالت شرکت‌ها در قیمت‌گذاری سهام هم پایان نیافت، بلکه افزایش تعداد سهامداران خرد و ورود مستقیم آنها به معاملات، تحلیل را به کلی از داد و ستدهای بازار سرمایه حذف کرد. اکنون در شرایطی که فعالان بازار سرمایه درباره لزوم تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت‌ها در شرایط رشد نرخ دلار هشدار داده و ارائه گزارش‌های جدید را برای بازگشت بازار سرمایه مفید و مهم تلقی می‌کنند، بازگشت شاخص سودآوری شرکت‌ها به تابلوی بورس را نیز می‌توان قدمی رو به جلو در راستای همین منظور و با هدف افزایش آگاهی سهامداران نسبت به ارزش سهام شرکت‌ها قلمداد کرد. یکی از مهم‌ترین معضلات ماه‌های گذشته بازار سرمایه رشد غیرواقعی ارزش سهام برخی شرکت‌ها بوده که با آغاز دوره اصلاح بازار به سرعت فروریختند، در حالی که آموزش سهامداران برای شناسایی ارزش سهام و ارائه اطلاعات مفید و بهنگام به معامله‌گران، می‌توانست از بروز خطاهای محاسباتی جلوگیری کند.