دستکاری‌های رانتی در قیمت‌گذاری
به گزارش جهان صنعت نیوز: در واقع بورس کالا تشکیل شد تا خریدار و فروشنده بی‌واسطه به هم متصل شوند اما این موضوع نه‌تنها به ثبات در بازار فولاد منتهی نشد که باعث ایجاد رانت و دونرخی شدن فولاد نیز شد. چند روز پیش سیدجواد جهرمی مدیر نظارت بر بازار بورس کالا گفته بود: «در حال حاضر شرکت فولاد مبارکه ورق سرد خود را در بورس عرضه می‌کند ولی سایر تولیدکنندگان ورق سرد خود را با قیمت‌های بسیار بالا و در خارج از بورس می‌فروشند.»
وی افزوده بود: برخی تولیدکنندگان ورق سرد خود را با قیمت‌های بسیار بالا و در خارج از بورس می‌فروشند. آنچه که وزارت صمت و نهاد نظارتی تاکنون پیگیر آن نبوده این بوده که شرکت‌هایی که ورق گرم را با قیمت‌های پایین‌تر از بورس خریده‌اند و باید ورق‌های سرد تولیدی خود را در بورس عرضه کنند، چرا به تعهدات خود عمل نکرده‌اند؟!»
شاید یکی از معضلات بازار داخلی کشور، وجود واسطه‌هاست، در حالی که فلسفه قیمت‌گذاری در بورس کالا به نحوی است که با اتصال تولیدکننده و مصرف‌کننده به یکدیگر، باید سبب حذف واسطه‌ها شود، اما گاه مثلا واسطه‌ها با قیمت غیرمعقول محصولات فولادی را خریداری کرده و در بازار آزاد همان محصول را با قیمت بالاتری عرضه می‌کنند که در این فضا به نوعی بورس واسطه‌گری ایجاد می‌کنیم.
لطفا دخالت نکنید!
موضوع دخالت دولت در قیمت‌گذاری در بیشتر بازارها دردسر ایجاد کرده است. حالا اما این بار قیمت‌گذاری‌های دستوری گریبان بازار فولاد را گرفته است. به زعم کارشناسان بهترین راهکار برای ثبات در بازار این است که دولت دخالت نکند.
رضا شهرستانی عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد در این خصوص به «جهان صنعت نیوز» می‌گوید: متاسفانه قیمت‌گذاری دستوری و شیوه‌ای که معاملات را هرازگاهی ابطال می‌کند به ایجاد فضای رانتی دامن می‌زند.
وی می‌افزاید: در حال حاضر اختلاف قیمت فولاد در بورس کالا و کف بازار به ازای هر کیلو ۱۰ هزار تومان است. بنابراین شیوه دستوری قیمت‌گذاری نه‌تنها بازار را به ثبات نرسانده بلکه باعث ایجاد رانت و فساد هم شده است.
عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد تصریح می‌کند: راهکار این است که شفاف‌سازی قیمت صورت گیرد و همه عرضه‌ها از کانال بورس کالا بدون دخالت وزارت صمت انجام شود. همچنین سهمیه‌های رانتی حذف و عرضه و تقاضا به بازار سپرده شود.
شهرستانی با توضیح اثرات مثبت عدم دخالت در قیمت‌گذاری می‌گوید: این کار دو اثر مثبت بر بازار خواهد گذاشت. نخست آنکه اختلاف کف بازار با بورس کالا کم شده و بین خریدار واقعی و تولیدکننده تقسیم می‌شود. همین امر سبب نزدیک شدن قیمت بازار و بورس خواهد شد و از سوی دیگر نگرانی‌ای که برای بالا رفتن قیمت تولیدکننده وجود دارد به مرور از بین می‌رود. برای مثال اگر در بازار قیمت هر کیلو ۲۰ هزار و ۵۰۰ و در بورس ۱۰ هزار تومان باشد این عدد به ۱۶ هزار تومان خواهد رسید.
وی می‌افزاید: این موضوع باعث می‌شود سود تولیدکننده بالا برود. اما این سود قطعا صرف تولید بیشتر و توسعه خطوط تولید می‌شود. همچنین رقابتی شدن بازار سبب می‌شود اشتیاق برای سرمایه‌گذاری در فولاد بیشتر شود که در بلندمدت این موضوع به عرضه بیشتر در بازار منتهی خواهد شد.
احتکار فولاد جدی است؟
حدود ۱۰ روز پیش دادستان عمومی انقلاب شهرستان مبارکه خبر از کشف انبار‌هایی در شهرستان مبارکه استان اصفهان، حاوی ۲۸ هزار تن ورق فولادی احتکارشده داد.
بازرس سازمان صمت نیز در این خصوص گفت: این ورق‌ها توسط تولید‌کنندگانی که مورد اعتماد ارگان‌های نظارتی هستند و از طریق بورس کالا خریداری می‌کنند، به جای استفاده در تولید در انبار‌های غیرمجاز دپو می‌شوند.
احسان مردانشاه در ادامه افزود: پس از دپوی این محصولات، افراد بدون توجه به ضوابط قانونی، لیبل آنها را مخدوش کرده و در بازار آزاد به قیمت بالاتری به فروش می‌رسانند.
اما رضا شهرستانی در این خصوص به «جهان صنعت نیوز» می‌گوید: ممکن است افرادی که در بخش خصوصی هستند تمایل نداشته باشند کالا را در بورس به صورت دستوری بفروشند یا بخواهند در بازار آزاد با قیمت بالا بفروشند، اما به طور قطع تولیدکنندگان بزرگ فولاد کشور کدال شفاف در بورس کالا دارند و دست به این کار نمی‌زنند.
عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد یادآور می‌شود: از سوی دیگر یک شرکت به دلیل حجم بالای سرمایه در گردش و لزوم تامین مالی برای تولید دوباره نمی‌تواند بیشتر از یک ماه کالا را نگه دارد و در نهایت کالای خود را در بازار عرضه می‌کند بنابراین موضوع احتکار از سوی تولیدکنندگان بعید به نظر می‌رسد.
ایجاد فضای رانت در بیرون با دستکاری در بورس کالا
همچنین یک کارشناس فولاد با تحلیل این موضوع به ایسنا می‌گوید: مکانیسم عرضه کالا و به خصوص محصولات فولادی در بورس کالا به این دلیل است که با کشف قیمت اصولی، از حاشیه قیمت‌های نامعقول در بازار و ایجاد رانت جلوگیری کند، بنابراین علت ورود محصولات در بورس کالا این است که با ایجاد یک سیستم عادلانه فروش برای متقاضیان، محصول وارد بازار سیاه و رانت نشود.
نصیرالدین ضویی توضیح می‌دهد: به نظر می‌رسد تولیدکنندگان اصلی فولاد همچون فولاد مبارکه، فولاد خوزستان و ذوب‌آهن و… که تولیدکننده حجم بالایی در بازار هستند و محصولات آنها خواهان زیادی در بازار داخلی و خارجی دارد، اگر کشف قیمت واقعی محصولاتشان براساس نرخ ارز و قیمت جهانی کامودیتی‌ها و دیگر پارامترهای تاثیرگذار در قیمت صورت نگیرد، شاهد رانت در بازار خواهیم بود.
او تاکید می‌کند: تجربه نشان داده که هر زمان سیاستگذار برای قیمت‌گذاری در بورس کالا از سیستم‌های دستوری و خارج از اصول و منطق بازار استفاده کند، نتیجه معکوس و نامطلوب بر بازار می‌گذارد.
او می‌گوید: در صورت دستکاری قیمت‌ها در بورس کالا، به نوعی افراد را به فروش خارج از بورس سوق می‌دهیم که در این شرایط با شکل‌گیری فضای رانتی نسبت به بورس کالا، بازار ناخودآگاه به سمت نوسانات بیهوده می‌رود و در نهایت خریداران و فروشندگان به سمت سیگنال‌های بازارهای موازی و سیاه سوق داده می‌شوند.
ضوبی با اعتقاد بر اینکه برای عرضه محصولات فولادی در بورس کالا نباید از مکانیسم دستوری استفاده کنیم، تصریح می‌کند: با در نظر گرفتن وضعیت موجود صنعت فولاد کشور مطابق با نرخ ارز، تورم، قیمت جهانی کامودیتی‌ها و… نمی‌توانیم با دستکاری قیمت‌ها، زمانی که روند جهانی قیمت‌ها رو به افزایش یا کاهش است، سیاست عکس را در داخل کشور پیاده کنیم.
او تاکید می‌کند: به طور قطع این دستکاری قیمت اصولا به نفع مصرف‌کننده در بازار نیست و در بعضی از مواقع حتی به نفع تولیدکننده هم نخواهد بود و باید دید جایی که رانتی ایجاد می‌شود، ایجاد‌کننده آن در کدام سمت عرضه و تقاضا قرار دارد.
این کارشناس فولاد توضیح می‌دهد: اگر قیمت محصولات فولادی از شرکت‌های اصلی تولیدکننده، امروز با قیمت فروش در بازار یک حاشیه سود منطقی نداشته باشد و قیمت‌ها را دستکاری کنیم، به نوعی قیمت تمام‌شده برای تولیدکننده به نقطه سر‌به‌سر می‌رسد و اگر حاشیه سود نداشته باشد، این اتفاق موجب زیان تولیدکننده می‌شود و برای مصرف‌کننده موجب حاشیه سود بیش از حد نرمال می‌شود. از سوی دیگر اگر این حاشیه سود را با دستکاری برای تولیدکننده بیش از حد نرمال کنیم، با ایجاد افزایش شدید قیمت برای مصرف کننده موجب ضرر و زیان می‌شویم.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژه
لینک کوتاه :