حکایت کار اهل دولت
عباس میرگلوی‌بیات * در هفته‌های پایانی مهرماه سال جاری برابر برنامه‌ریزی‌های مجلس شورای اسلامی نمایندگان منتخب مردم شهرهای کشور در مجلس شورای اسلامی برای سرکشی به حوزه‌های انتخابیه رهسپار شهرهای کشور شدند. پیش از تعطیلی مجلس برای سرکشی، موضوع واگذاری خودرو به نمایندگان با قیل و قال‌های فراوانی از سوی نمایندگان، موافقان و مخالفان این واگذاری مواجه شد .
در اثنای حضور نمایندگان در حوزه‌های انتخابیه به جهت سفر جناب آقای قالیباف و هیات همراه به خوزستان گفت‌وگوهای متعددی در مدح و ذم این‌گونه سفرها از سوی افراد مختلف ابراز شد.
نخستین گفت‌وگو مربوط به آقای جوکار نماینده محترم یزد و اشکذر بود که در گفت‌وگو با سایت خبری تابناک بر ضرورت انجام سفرها تاکید کرد و به انتقادات طرح‌شده در خصوص سفرهای رییس مجلس واکنش نشان داد.
آقای جوکار با اشاره به رویه معمول بازدیدهای روسای پیشین مجلس از استان‌های مختلف کشور و همچنین مسوولیت ذاتی نمایندگان و نظارت به عنوان مهم‌ترین وظیفه مجلس بر اثربخشی این‌گونه سفرها در شناخت بهتر از مناطقی دارای مشکل تاکید کرد. همچنین پیشنهاد کردند علاوه بر رییس مجلس و نمایندگان استان، اعضای کمیسیون‌های تخصصی مجلس نیز با هدف کاهش آلام و درد مردم محروم و تحرک‌بخشی دولت در حل مشکلات مردم به شهرها و استان‌ها سفر کنند.
دومین مصاحبه در ۲۶ مهرماه مربوط به دکتر محمود صادقی نماینده دوره دهم مجلس شورای اسلامی، استاد دانشگاه تربیت مدرس و عضو فراکسیون امید وابسته به طیف اصلاح‌طلبان و در گفت‌وگو با سایت همشهری‌آنلاین است که ضمن مثبت ارزیابی کردن سفرهای نمایندگان و تاکید بر ضرورت حضور مسوولان بالای نظام در میان مردم و لمس و درک مشکلات خصوصا مناطق محروم و پرهیز از عادت به مرکزنشینی و دریافت صرف گزارشات تاکید کردند .
ایشان همچنین با توصیه به واگذاری انجام این‌گونه بازدید‌ها از سوی مجلس به آحاد نمایندگان ضمن انتقاد از سفرهای پرسروصدای رییس مجلس و هیات همراه خواستار انجام بازدیدهای میدانی افراد و نمایندگان از شهرها و استان‌ها، متناسب با شأن و جایگاه و وظایف و اختیارات‌شان شدند .
ایشان با انتقاد از تبلیغات فراوان رسانه‌ای و بازتاب غیرعادی خبری از سوی صداوسیما، نوع و سبک سفر اخیر آقای قالیباف و هیات همراه را شائبه‌برانگیز خواندند و خواستار تدوین چارچوب برای سفرها و بازدیدهای مستمر نمایندگان، اعضای کمیسیون‌های تخصصی و متناسب با اختیارات آنان و با رویکرد تعامل با سایر قوا و صدور دستورات اجرایی موثر شدند.
در پیشنهادات ارائه‌شده از سوی ایشان ضمن مثبت ارزیابی کردن دغدغه حضور میدانی مسوولان، به ضرورت برنامه‌ریزی برای توانمند‌سازی نمایندگان از لحاظ سبک کار و ارتباط با مسوولان، دریافت مستمر گزارشات نظارتی مجلس از حضور و بازدیدهای نمایندگان از حوزه‌های انتخابیه و طرح مشکلات در کمیسیون‌های تخصصی، حضور مستمر و منظم و سفر اعضای کمیسیون‌های تخصصی به مناطق مختلف کشور تاکید شده است .
ایشان ضمن اشاره به خاطرات بازدید خود و نمایندگان مجلس دهم از مناطق سیل‌زده و پرهیز از انتشار گزارش و با هدف جلوگیری از شائبه‌های تبلیغاتی، پیشنهاد کرده‌اند از توان و پتانسیل همه نمایندگان استفاده شود و همچنین از نمایندگان در حوزه‌های انتخابیه پشتیبانی شود تا آنان نیز موثرتر باشند .
سومین مصاحبه مربوط به مهندس اکبر ترکان از مشاوران نزدیک به رییس‌جمهور در گفت‌وگو با روزنامه دنیای اقتصاد ۲۹ مهرماه بود که ایشان با اصل سفرها موافق بوده و بر ضرورت اصلاح کژی‌ها تاکید کرده‌اند .
آقای مهندس ترکان با توجه به تجربه مسوولیت‌های متعدد در نظام جمهوری اسلامی و با یادآوری خاطرات سفرهای دوران مسوولیت شهیدان رجایی و باهنر و رویکرد‌های آنان در حل مشکلات و همچنین مدل حاکم بر سفرهای اوایل انقلاب و دولت و وزرا در بررسی مسائل منطقه و تصمیم‌گیری در خصوص مسائل و مشکلات، از دور شدن از اهداف این گونه سفرها و از دست دادن ماهیت و کارکرد حل مساله و توجه به رویکرد پوپولیستی و یکسری مسائل تشریفاتی انتقاد کردند و حضور در استان‌ها با بار و بندیل و به همراه تیم‌های عکاسی و خبری از این استان به آن استان را تعبیر به صدای انتخابات کردند .
ایشان همچنین با طرح سوالی از قبیل اینکه نمی‌دانم نقش قانونگذار یا رییس مجلس در سفر استانی چیست، به دستورات اجرایی صادر شده از سوی رییس مجلس در سفر استانی برای ساخت و اجرای پروژه‌ها از قبیل جاده و یا مداخلات برخی نمایندگان در مسوولیت اجرایی مانند تغییر مدیران پس از انتخابات اعتراض کرده و آن را دخالت در امور قوه مجریه دانستند .
متعاقب پایان سفر و سرکشی نمایندگان به حوزه‌های انتخابیه و حضور در نخستین روزهای مجلس نطق‌های نمایندگان در جلسات مجلس سرشار از خشم و انتقاد از عملکرد ضعیف دولت و مقامات اجرایی استانی و محلی در توجه به حل مشکلات و معیشت مردم بود که این انتقاد‌ها تا ابراز ناراحتی از عدم تحرک دولت و شخص رییس‌جمهور و درخواست سوال و استیضاح و پاسخگویی ایشان پیش رفت .
اما اصل ماجرا و راهکار توسعه زمینه‌های تعاملات نمایندگان مجلس و مدیران اجرایی و قضایی چیست؟
با بررسی تجربیات انتخابات پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی از ابتدا تاکنون به این نتیجه می‌رسیم که مردم فهیم ایران به این نقطه از آگاهی رسیده‌اند و نیک می‌دانند برابر قانون اساسی تفکیک قوا در کشور پذیرفته شده و مسوولیت‌های مجلس، دولت و قوه قضاییه بسیار روشن و شفاف است.
اما متاسفانه هنوز عده‌ای از کاندیداهای مجلس شورای اسلامی با طرح و برجسته‌سازی مشکلات و نیازهای مردم و با وعده‌های متعدد اجرایی و با شعارهای رفع مشکلات، آرای مردمی را کسب می‌کنند و وارد مجلس می‌شوند .
این موضوع دو مشکل اساسی را فراروی نمایندگان و دولت قرار می‌دهد؛ نخست آنکه نمایندگان جدید در ایام حضور در برنامه‌های سرکشی از حوزه‌های انتخابیه با سیل درخواست‌ها و مطالبات مردمی و پیگیری شعارهای مطرح‌شده از سوی کاندیداهای منتخب مواجه می‌شوند و انتظار دارند نماینده منتخب در اسرع وقت مشکلات فردی و اجتماعی شهروندان و حوزه انتخابیه را حل کند.
دوم اینکه به جهت پیش‌بینی طرح‌ها و پروژه‌های اجرایی از سوی دولت با اولویت نیازهای استان‌ها و شهرها و ضرورت عمل و هزینه و اجرای برنامه‌ها براساس بودجه مصوب سالانه از سوی مجلس شورای اسلامی، امکان تخصیص اعتبار برای اجرای طرح‌های پیش‌بینی نشده و البته براساس اولویت و درخواست مردم وجود ندارد .
در کنار این مشکلات، انتصاب مقامات استانی و محلی ضعیف و عدم توجه آنان به مشکلات پیش‌آمده، کارهای اجرایی مصوب نیز بر زمین مانده و این مشکلات توسط مردم به نماینده منتقل و به عنوان مسوولیت نماینده تلقی می‌شود .
برخی از این مشکلات با تعامل و پیگیری دفتر و شخص نماینده حل می‌شود. اما برخی مشکلات نیازمند تخصیص اعتبار فراوان و طی تشریفات قانونی است و امکان اجرای آن در زمان کوتاه میسر نیست .
اکنون نمایندگان مجلس همانند سیبل مقابل میدان تیراندازی مورد هدف مردم و به باد انتقاد قرار می‌گیرند و چاره‌ای جز مکاتبه و پیگیری درخواست‌ها از وزارتخانه‌های مربوطه ندارند. این درخواست‌ها نوعا زمانبر بوده و با چالش‌های مختلفی در تامین اعتبارات و مراحل اجرا مواجه می‌شوند .
این‌گونه است که پیگیری اولویت‌ها و مطالبات مردم توسط نمایندگان به عنوان دخالت در کار اجرایی تلقی می‌شود. در صورت عدم توفیق نماینده در تحقق درخواست‌های مردم حوزه انتخابیه، از ابزارهای سوال و استیضاح از وزرا و هیات دولت و در نهایت رییس‌جمهور در دستور کار قرار می‌گیرد .
هر چند استفاده از ابزارهای قانونی برای پیگیری کارها از سوی نمایندگان با چالش‌های فراوانی چون امکان سوء‌استفاده مخالفان و دشمنان از مساله، ایجاد وقفه در کار دولت برای خدمت و تحمیل هزینه‌های احتمالی در صورت استیضاح و کنار رفتن دولت و رویارویی گروه‌های سیاسی موافق و مخالف دولت و در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ روبه‌رو است .
حال چه باید کرد
به نظر می‌رسد با وجود تجربیات موجود در کشور و همچنین با اولویت‌بخشی به بررسی راهکارهای برون‌رفت از این مشکلات، مرکز پژوهش‌های مجلس با همکاری دولت و قوه قضاییه روند‌ها و رویه‌های قانونی و سبک تعاملات ضروری میان نمایندگان را بازتعریف کند و به تصویب قانونی برساند .
بررسی بخشی از انتقادات در خصوص سفرهای رییس مجلس شورای اسلامی و هیات همراه و نمایندگان به استان‌ها و پیشنهادات مطروحه و همچنین تدوین چارچوب‌های قانونی و تعیین ضرورت‌ها و سطوح مقامات در بازدید‌ها و سفرها راهگشای حل مشکلات کشور خواهد بود .
ضروری است با تدوین برنامه‌های بلندمدت و با تعیین و تصویب برنامه‌ها با رویکرد توسعه زیرساخت از قبیل امکانات خدمات آموزشی و بهداشتی و پزشکی، راه‌ها و جاده‌ها و مسیر‌های مواصلاتی، ارتباطات و فناوری اطلاعات، امکانات قابل قبول برای روستا‌ها، مطالعه و تامین منابع آب، توجه به بخش گردشگری در ایجاد اشتغال پایدار و شناسایی ظرفیت‌ها و استعدادهای استان‌ها و شهرها در زمینه‌های مختلف و توجه به صادرات در کنار تربیت نیروی انسانی متخصص و دارای انگیزه برای مدیریت در سازمان‌ها و نهادهای دولتی و خدمت خالصانه و روحیه جهادی و با بهره‌گیری از ابزارهای نوین مالی و با تاکید بر مشارکت عمومی – خصوصی در توسعه زیرساخت بار سنگینی از مسوولیت‌ها را از دوش نمایندگان برداریم. یقینا با کمک به تمرکز نمایندگان در قانونگذاری و نظارت دقیق بر عملکرد قوه مجریه و قضاییه آینده‌ای روشن فراروی کشور قرار خواهد گرفت.
یقینا تلاش‌های جناب آقای دکتر قالیباف و هیات همراه و سایر نمایندگان در قبول زحمت سفر به استان‌ها و بررسی مشکلات مردم عزیز شهرهای کشور از نزدیک و انتقال مسائل و مشکلات آنان جهت بررسی در کمیسیون‌ها و رایزنی با مجموعه‌های دولت و قوه قضاییه در این برهه حساس و با وجود خطر ابتلا به بیماری کرونا در راستای کاهش آلام مردم و با هدف عمل به توصیه‌های رهبر فرزانه انقلاب اسلامی حضرت امام خامنه‌ای در همدلی و همکاری در حل مشکلات کشور و سال پایانی دولت بوده و این بزرگواران مصداق تعبیر و شعر خواجه شیراز حضرت حافظ شیرازی هستند که
روزگاری شد که در میخانه خدمت می‌کنم
در لباس فقر کار اهل دولت می‌کنم
امید است دولت محترم در سال و روزهای پایانی خدمت با تجمیع امکانات و با مشورت نمایندگان منتخب مردم و قدردانی از نظارت و پیگیری اولویت‌ها و مشکلات و مسائل مردمی آنان و اعمال تغییرات فوری در میان مدیران دستگاه‌های اجرایی و انتخاب مدیران با انگیزه و روحیه جهادی در روزهای باقی مانده، با کارنامه‌ای درخشان در خدمت به مردم شایسته ایران اسلامی، دولت را تحویل دولت منتخب بعدی دهند .
* کارشناس مسائل سیاسی
اخبار برگزیدهیادداشت
لینک کوتاه :