بیش‌واکنشی سهامداران حقیقی به نتایج انتخابات آمریکا

علیرضا کدیور * در روزهای گذشته اخبار مثبتی در فضای بازار سرمایه منتشر شده است. با این حال بازار یا نسبت به آنها واکنشی نداشته یا واکنش معکوسی نشان داده است. از  جمله این اخبار مثبت و مهم، انتشار گزارش‌ها و صورت‌های مالی شرکت‌ها در فصل تابستان بوده که بعضا حتی فراتر از انتظار کارشناسان ظاهر شده‌اند. در حال حاضر نیز قیمت فروش محصولات بسیاری از شرکت‌ها و صنایع، نسبت به فصل تابستان بسیار بالاتر است و نوید آن را می‌دهد که شاهد گزارش‌های بسیار بهتری از شرکت‌ها در فصل پاییز باشیم.

نکته مثبت بعدی نیز ثبات نسبی نرخ ارز است که در روزهای گذشته آن را تجربه کرده‌ایم. اما به باور من، مهم‌تر از همه این نکات مثبت، افت قیمت‌ها در بازار سرمایه است. به عبارتی ما از طرفی شاهد گزارش‌ها و اطلاعات بسیار خوبی هستیم که از سوی شرکت‌ها منتشر می‌شود و از طرف دیگر هم قیمت سهام شرکت‌ها افت محسوسی داشته است. این بدان معناست که اکنون سهام بسیاری از شرکت‌ها به شدت جذاب شده است. در این میان خبرهای دیگری هم منتشر شد که می‌توانست آثار منفی برجا گذارد اما به سرعت تکذیب یا منتفی اعلام شد.

مثلا شایعاتی مبنی بر قیمت‌گذاری دستوری محصولات فلزی در بورس کالا منتشر شده بود که بعد تکذیب و این شیوه قیمت‌گذاری کاملا منتفی شد یا بحث‌هایی که درباره افزایش نرخ سود بانکی مطرح شد و رییس کل بانک مرکزی به نوعی آن را تکذیب کرد. با این حال ما شاهد این هستیم که بازار به تمامی این اخبار و حواشی مثبت و تکذیب اخبار منفی، واکنش معکوس نشان داده است یعنی با وجود اینکه هم قیمت‌ها افت کرده و هم این خبرهای مثبت منتشر شده و احتمال آن هم می‌رود که ما در آینده نیز شاهد این وضعیت مثبت در شرکت‌ها باشیم، می‌بینیم که بازار در عمل واکنش معکوس نشان می‌دهد. به اعتقاد من تنها دلیل این واکنش، رفتار هیجانی سهامداران حقیقی است.

در حال حاضر شاهد آن هستیم که حتی در قیمت‌های جذاب فعلی، به صورت مداوم و به طور روزانه پول از بازار خارج می‌شود؛ پولی که متعلق به سهامداران حقیقی است! یعنی سهامداران حقیقی به صورت خالص فروشنده سهم هستند و از آن سمت حقوقی‌ها سهام می‌خرند. نکته دیگر اینکه می‌بینیم این جو منفی تقریبا در همه سهام و در تمام صنایع بورسی وجود دارد یعنی غیر از تعدادی معدود سهم، همه سهام در همه صنایع به طور عمده با جو منفی و صف‌های فروش مواجه‌اند و من دلیل این اتفاق را صرفا رفتار هیجانی سهامداران حقیقی می‌دانم که البته هیچ منطق و دلیلی هم ندارد.

احساس من این است که شاید بخشی از این رفتار هیجانی به نگرانی برخی سهامداران نسبت به نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا برمی‌گردد چون هیچ اتفاق دیگری در آینده نزدیک پیش‌رو نداریم که بخواهد فعلا بر بازار سهام و اقتصاد ما تاثیرگذار باشد. معتقدم سهامداران بیش از حد نسبت به نتیجه انتخابات آمریکا واکنش نشان داده‌اند. به نظر من با توجه به قیمت‌های فعلی سهام و واقعیت‌های عینی، فارغ از اینکه نتیجه این انتخابات چه باشد و چه کسی برنده شود، بازار ما نتیجه آن را کاملا پیش‌خور کرده است.

به عبارتی وقتی نتیجه انتخابات آمریکا منتشر شود، بازار ما فارغ از نتیجه، حتی می‌تواند بازگردد و رشد کند. ما این تجربه را قبلا هم داشته‌ایم به این معنا که بازار ما اخباری را که مشخص است در چه زمانی رخ می‌دهند و تاریخ معینی دارند چه خوب باشند و چه بد، پیش‌خور می‌کند و زمانی که آن خبر منتشر می‌شود رفتار معکوسی را از بازار می‌بینیم. بعضا کارشناسان می‌پرسند اکنون که این خبر خوب منتشر شده چرا بازار منفی است یا چرا در حالی که این خبر بد منتشر شده، بازار مثبت است؟ دلیل آن هم این است که آن رشد یا افتی را که بازار باید در نتیجه انتشار آن خبر تجربه می‌کرد، قبلا پیش‌خور کرده است.

*تحلیلگر بازار سرمایه