انفعال بازارگردان‌های شرکت‌های کوچک

به گزارش جهان صنعت نیوز:  بازگشایی نمادهای متوقف در بازار سرمایه با دامنه‌های نوسان منفی اتفاق جدیدی نیست؛ اما گاه این بازگشایی‌ها بدون محدودیت دامنه نوسان ، آنها را تا قعر منفی زدن پیش می‌برد. اگرچه ممکن است این منفی شدن‌ها با توجه به روند بازار در دوره توقف و همچنین اطلاعات افشاشده نماد منطقی باشد اما در مقابل گاه مورد سوء‌استفاده برخی سهامداران عمده قرار گرفته و اصطلاحا از آنها رنج کشی می‌شود. به همین دلیل اغلب فعالان بازار سرمایه بر نقش بازارگردان‌ها در چنین موقعیت‌هایی تاکید می‌کنند.

در همین حال برخی اصرار دارند که بازگشایی نمادها بهتر است با محدودیت دامنه نوسان صورت گیرد و برخی دیگر نیز بر این باورند که با برداشتن دامنه نوسان و افزایش نظارت ناظر بازار، معامله‌گران به تدریج به عدم وجود این نوع محدودیت‌ها عادت خواهند کرد و مانند بازارهای جهانی در یک بستر باز و شفاف به دادوستد خواهند پرداخت. با این حال این نظریه مخالفانی نیز دارد. منتقدان بر این باورند که محدودیت دامنه نوسان و حجم مبنا در بازار غیرحرفه‌ای ایران یک لازمه است! آنها عدم محدودیت را مختص بازار‌های حرفه‌ای با حقوقی‌های پرتعداد و سهامداران آموزش دیده می‌دانند. در حالی که در بازار ایران تعداد محدودی ازحقوقی‌ها فعال هستند و ممکن است شائبه تبانی یا اقدامات برنامه‌ریزی شده در بازار توسط آنان بالا بگیرد. شاهد مثال نیز تشکیک در رفتار حقوقی‌ها در دوره اصلاح  کنونی بازار سرمایه بوده است که ماجرای آن تا قوای مقننه و قضائیه هم رسید. در همین حال گفته می‌شود رفتارهای هیجانی سهامداران غیرحرفه‌ای بازار ایران می‌تواند به منافع خود آنان ضرر زده و با کوچک‌ترین منفی زدن بازار صفوف فروش تشکیل دهند. روندی که در سه ماه گذشته نیز شاهد آن بوده‌ایم. به هر روی بحث میان صاحب نظران بازار سرمایه در مورد تداوم یا الغای محدودیت دامنه نوسان و حجم مبنا همچنان ادامه دارد. سازمان بورس برای تعدیل شرایط معاملات نمادها و هدایت آنها به سمت دادوستدهای منطقی و متعادل اقدام به الزام شرکت‌ها برای معرفی بازارگردان کرده است تا در دوره‌های خاص نزولی یا صعودی غیرمنطقی قیمت سهم ورود کنند.

ضعف بازارگردانی

روز گذشته نماد «کسعدی» بازگشایی شد. نمادی که پیش از این نیز دو بار بدون محدودیت نوسان بازگشایی شده و معاملات آن ابطال شده بود. این نماد روز گذشته هم در منفی ۵۱ درصد بازگشایی شد ‌تا زیان مضاعفی را نصیب سهامداران خود کند. در همین باره علی صحرایی- مدیرعامل شرکت بورس- در گفت‌وگو با بورس نیوز وعده داد که بعد از پایان ساعات معاملاتی بازار، نحوه بازگشایی نماد «کسعدی» بررسی شود. اگرچه این مقام مسوول در پاسخ به شائبه دستکاری قیمتی گفته بود: سهامدار عمده، خریدار سهم بوده و چه دستکاری قیمتی انجام شده است, اما با این حال شرکت بورس تهران اعلام کرد که کلیه معاملات انجام شده در نماد معاملاتی شرکت کارخانجات کاشی و سرامیک سعدی (کسعدی) در روز شنبه ۱۰ آبان‌ماه مورد تایید قرار نگرفته و نماد معاملاتی یادشده امروز ۱۱ آبان ماه با محدودیت نوسان قیمت آماده انجام معامله است. روز گذشته همچنین «لپارس» هم در منفی ۴۷ درصد بازگشایی شد. همان گونه که ابطال معاملات کسعدی نشان داد گفته می‌شود به ویژه در داد و ستدهای نمادهای کوچک امکان رنج‌کشی در محدوده منفی توسط سهامداران عمده بسیار بالاست. اینجاست که اهمیت بازارگردان برای حمایت از سهم و سهامداران خرد نمایان می‌شود. بازارگردان معمولا در چنین موقعیت‌های غیرطبیعی  ورود می‌کند و نمی‌گذارد عده‌ای که سهام عمده نماد را دارند رنج کشی کرده و قیمت را به طور غیرواقعی به میزان زیادی پایین یا بالا ببرند تا در نهایت در کمترین حد خرید یا در بیشترین میزان به فروش برسانند. شاید بتوان یکی از دلایل اصلی بروز چنین شرایطی را ضعف بازارگردانی در این نمادهای کوچک دانست. البته گفتنی است بازارگردان همیشه هم در معاملات ورود نمی‌کند. به ویژه زمانی که احساس شود افت یا رشد قیمت نسبت به اطلاعات شرکت و یا مدت زمانی که نماد بسته بوده در یک بازار مثبت یا منفی منطقی است و در واقع دارد به قیمت منطقی، مظنه‌گیری می‌شود.

نبود بازارگردان مانع بازگشایی شستا

به نظر می‌رسد مشکل بازارگردانی پس از الزام شرکت‌ها به داشتن بازارگردان تنها گریبان نمادهای کوچک را نگرفته است. نماد شستا که قبل از دوره اصلاح متوقف شده بود، در دوره اصلاح قیمتی بازار سهام مجددا بازگشایی و پس از طی یک روند نزولی دوباره از تاریخ ۱۶ شهریورماه متوقف شده است. چند هفته قبل شرط بازگشایی این نماد متعادل شدن شرایط بازار اعلام شده بود. با این حال مدیرعامل هلدینگ دارویی شستا در این باره به تجارت‌نیوز گفت: تنها مشکل بازگشایی نماد شستا تعیین بازارگردان است و این مسوولیت بر عهده سازمان تامین اجتماعی است. محمد رضوانی‌فر افزود: قرار بود سازمان تامین اجتماعی هفته پیش بازارگردان معرفی کند اما بنا به دلایلی به تعویق افتاده است. او در رابطه با بازارگردان نماد شستا گفت: سازمان تامین اجتماعی با بانک رفاه برای بازارگردانی این نماد در بازار سهام به توافق رسیده است و بعد از معرفی این بانک به عنوان بازارگردان هیچ مشکلی بر سر راه بازگشایی این نماد نخواهد بود و فردای معرفی بازارگردان بازگشایی می‌شود. با این حال برخی بر این باورند که بهتر بود نماد شستا نیز در همین منفی‌های بازار بازگشایی می‌شد تا هم هیجان سهامداران آن تخلیه شود هم در این مدت قیمت سهام آن متعادل شود. در حالی که اکنون شستا به هیجان بازار تبدیل شده و همه سهامداران نگران آن هستند در روزهایی که بازار برای جان دوباره خیز برداشته است، بازگشایی شستا شوک جدیدی به معاملات وارد کرده و دیگر نمادها را هم منفی کند اگرچه مدیران شستا وعده داده‌اند که از سهم هنگام بازگشایی حمایت می‌شود.