مزیت فراموش‌شده یک صنعت مهم غذایی
به گزارش جهان صنعت نیوز: در این رابطه تولیدکنندگان زیادی به واسطه گران شدن قیمت دلار و نیز کاسته شدن از حجم تولیدات‌شان به دلیل کمبود سرمایه در گردش ورشکست‌شده و از مدار تولید و اشتغالزایی خارج شدند. همان‌طور که چند روز قبل دبیر سندیکای کنسرو ایران توضیح داده با تاخیر بانک مرکزی در اختصاص ارز مورد نیاز این صنعت، اکنون تولیدکنندگان با مشکلاتی نظیر تامین مواد اولیه تن ماهی مواجه بوده و برای برون‌رفت از این بحران حداقل نیاز به ۵۰ میلیون دلار نقدینگی دارند؛ موضوعی که در صورت تداوم آن می‌تواند به بیکاری حدود ۶۰ هزار نفر در کشور منجر شود و کارخانجات بیشتری را با خطر تعطیلی مواجه کند.
مزیت رقابتی بالای کنسروسازی در ایران
بهزاد نوع‌بخش از تولیدکنندگان باسابقه کنسرو در ایران در گفت‌و‌گو با «جهان صنعت نیوز» با بیان اینکه صنایع کنسروسازی از مزیت رقابتی بسیار بالایی برخوردار هستند، توضیح می‌دهد: این مزیت رقابتی به خصوص در میان کشورهای همسایه و کلا کشورهای حلال‌خور بسیار قابل توجه است مثلا در بحث تولید کنسرو تن ماهی در سایر نقاط کارخانجاتی وجود دارند که ماهی در آنجا پخته، منجمد و بسته‌بندی شده و دوباره به کارخانه کنسروسازی برای تولید می‌رود. اما در ایران از لحظه‌ای که ماهی صید می‌شود تا زمانی که کنسرو آماده می‌شود، یک روز بیشتر زمان نمی‌برد. به همین دلیل علاوه بر متفاوت بودن طعم کنسرو ایرانی، استفاده از ماهی‌های حلال‌گوشت و فلس‌دار مخصوص تن ماهی، سبب شده ایران از لحاظ طعم و مزه در جایگاهی قابل توجه قرار داشته باشد.
چالش نوسان قیمت مواد اولیه
این فعال صنعتی همچنین در خصوص مهم‌ترین چالش‌ها و مشکلات صنایع کنسروسازی تشریح می‌کند: در طول سال‌های گذشته به واسطه مجوزهای بی‌رویه و صید نامناسب کارخانجات زیادی در این زمینه احداث شد. برای نمونه برای تولید تن ماهی سه سطح کارخانه وجود دارد؛ کارخانجات سطح یک با سرمایه، خط تولید و ظرفیت تولید بالای ۱۵ تن هستند. در سطح دوم کارخانجاتی هستند که تولید درجه یک و دو را توامان با یکدیگر دارند و سطح سوم نیز که سرمایه در گردش آنها برای تولید کفایت نمی‌کند. با این اوصاف نخستین مشکل این کارخانجات که اتفاقا مربوط به تمامی صنایع کشور نیز می‌شود، به موضوع عدم ثبات قیمت‌ها بازمی‌گردد که سبب شده همه‌روزه قیمت مواد اولیه برای تولید در نوسان باشد. در این رابطه سندیکایی که در این صنعت برای تعیین نرخ تشکیل شده اجازه تعیین قیمت با ۲۰ تا ۲۲ درصد سود را می‌دهد. حال از آنجا که به عنوان مثال در تن ماهی، قیمت ماهی بر اساس عرضه و تقاضا مشخص می‌شود، قیمت‌ها همواره رو به افزایش است. این مساله را وقتی به موضوع روغن، قوطی و در قوطی اضافه کنیم، مساله قابل تامل‌تر نیز خواهد شد یعنی اگرچه روغن به عنوان یک کالای اساسی توسط دولت تعیین نرخ می‌شود اما با این حال ثبات قیمت ندارد. قوطی و در آن نیز بر اساس قیمت جهانی مشخص شده و از آنجا که تولیدکننده نمی‌تواند برای یک ماه آینده رنج قیمتی مناسبی برای خود داشته باشد، با چالش‌های عمده‌ای مواجه می‌شود.
افزایش هزینه تولید به دلیل بی‌ثباتی نرخ ارز
نوع‌بخش با بیان اینکه بیشترین هزینه ما در بحث تولید است، اضافه می‌کند: اگر شما مسائلی مانند پرسنل و بهداشت، استاندارد، محیط‌زیست و… را در این شرایط در نظر بگیرید، یک کنسرو تن ماهی از زمان صید تا فروش با هزینه تولید بالایی تولید می‌شود. به همین دلیل است که اکنون سرمایه‌گذاران کمتر در پروسه تولید ورود کرده و سعی می‌کنند خود را تنها به عنوان یک برند در بازار مطرح کنند یعنی با یک کارخانه وارد قرارداد شده و سپس هزینه‌های آن را به صورت دستمزدی پرداخت می‌کنند.
نوع‌بخش در بخش دیگری از سخنان خود اشاره می‌کند: مشکل بعدی ما مربوط به قدرت خرید مردم و حفظ بازار تولیدکننده است. در قدیم عرف بر این بود که قیمت یک تن ماهی درجه یک با قیمت یک کیلو مرغ برابری کند اما در حال حاضر به دلیل بالا رفتن قیمت مواد اولیه در بخش تولید، قیمت یک کنسرو تن ماهی از قیمت یک کیلو مرغ نیز بالاتر رفته است. در اینجا همان‌طور که در مورد سطح کارخانجات تولیدکننده اشاره کردم، برای تولیدکننده سطح یک، نیاز است که برای دو ماه آینده مواد اولیه دپوشده در انبار موجود باشد. در این شرایط وقتی قیمت از یک اندازه‌ای فراتر می‌رود، دیگر واردات ماهی برای کارخانجاتی که سرمایه در گردش آنها با حجم تولیدشان همخوانی ندارد، مقرون به صرفه نیست و در نتیجه با حذف واردات، صید بی‌رویه داخلی افزایش می‌یابد که پیامدهای خاص خود را نیز دارد. یکی از این پیامدها مربوط به بر هم خوردن تعادل میان عرضه و تقاضاست که خود در وهله اول بار دیگر روی قیمت‌ها تاثیرگذار است. همچنین در حالی که اکنون تعداد کارخانجات تولیدکننده در قوطی در کشور افزایش یافته، اما به واسطه الزام آنها برای تهیه ورق به قیمت آزاد، چالش عدم ثبات قیمت گریبان آنها را نیز گرفته است.
با مساعدت قوه قضاییه از فشار بانک‌ها کاسته شد
این فعال باسابقه صنعت کنسروسازی همچنین در پاسخ به این سوال که در سال جهش تولید چه میزان برای شما به عنوان تولیدکننده عرصه فراهم و موانع حذف شده است، توضیح داد: تنها موردی که برای ما امسال برجسته و قابل توجه بود، کاسته شدن از فشار بانک‌ها روی تولیدکننده به واسطه حمایت‌های قوه قضاییه است. لازم است تاکید کنم که بحث اول تا آخر تولید، سرمایه در گردش است. اینکه شما چه میزان قادر باشید چنین سرمایه در گردشی را از بانک‌ها بگیرید، خود داستانی است که نیازی به توضیح ندارد زیرا بانک خود را به عنوان شریک شما نمی‌داند بلکه می‌گوید به شما پول می‌دهم و بهره آن را می‌گیرم. بنابراین تا زمانی که بحث پول و بهره مطرح باشد، گرفتن سرمایه در گردش از بانک‌ها حماقت محض است.
در اینجا دولت با افزایش قیمت ارز خود به خود باعث ورشکستگی صنایع شده و در این شرایط هر شخصی که رقم وامش بیشتر باشد، بدهی‌هایش نیز به موازات آن روز‌به‌روز افزایش می‌یابد. به همین دلیل امسال قوه قضاییه در این خصوص به تولیدکنندگان کمک و مجرای تنفسی آنها را تا حدودی باز کرد.
وی در ادامه افزود: برای روشن‌تر شدن مساله مثالی می‌زنم. زمانی که هر دلار چهار هزار تومان بود، من با اخذ ۷۰۰ میلیون تومان وام از یک بانک، کارخانه‌ای را احداث کردم. بانک بر اساس قیمت روز کارخانه و وسایل آن، سند ملکیت را به رهن گرفته و سرمایه در گردش در اختیار ما گذاشت. در این شرایط وقتی قیمت دلار جهش کرد تولیدی که با قیمت هزار تومان انجام داده و در انتظار بازگشت پول آن در سه ماه آینده بودیم به صورت خود به خود به یک‌سوم ظرفیت کاهش پیدا کرد یعنی اگر ۱۰۰ قوطی تولید می‌کردیم، حال می‌توانستیم تنها ۳۰ هزار قوطی تولید کنیم و در نتیجه تبدیل به یک ورشکسته بی‌تقصیر شدیم.
در این شرایط بانک که نه به تعطیلی و نه به رکود توجه دارد، کارخانه‌ای را که به ازای ۷۰۰ میلیون تومان وام از ما به رهن گرفته بود، حالا با افزایش قیمت ارز مطالبه پنج میلیارد تومانی می‌کند یعنی نه‌تنها سود خود را به روز محاسبه کرده بلکه نرخ تسهیلات خود را نیز بر اساس ربح مرکب از شما مطالبه می‌کند که نه‌تنها بانکداری اسلامی نیست بلکه ضربه‌ای قابل توجه به تولیدکننده نیز محسوب می‌شود.
نوع‌بخش همچنین در پاسخ به این سوال که برای برون‌رفت از شرایط کنونی چه راهکاری را پیشنهاد می‌کنید، تصریح کرد: من با توجه به شرایط امروز قصد ارائه راهکار یا درخواستی از دولت ندارم و تنها با ذکر یک مثال به این سوال شما پاسخ خواهم داد. وقتی از چینی‌ها پرسیدند که شما با این حجم از جمعیت چگونه توانستید به یکی از قطب‌های صنعتی و سرمایه‌گذاری در دنیا تبدیل شوید، گفتند تنها کاری که کردیم این بود که هیچ دو دستی در کشور ما بیکار نیست. به اعتقاد من اگر بخواهیم از تمامی مشکلات امروز کشور رهایی پیدا کنیم باید همین موضوع را در دستور کار قرار دهیم و هیچ دو دستی را در کشورمان بیکار نگذاریم.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدن
لینک کوتاه :