موتور فعال خلق پول

به گزارش جهان صنعت نیوز: بر اساس اعلام این گزارش نقدینگی و پایه پولی در هفت ماهه امسال به ترتیب با رشد ۷/۱۹ و ۱/۱۰ درصدی مواجه شده‌اند. بر این اساس حجم نقدینگی تا پایان مهر ماه به رقم ۲۹۵۹ هزار میلیارد تومان رسیده است. هرچند عوامل مختلفی به فعال ماندن موتور خلق پول کمک کرده‌اند اما تداوم رشد نقدینگی را می‌توان تهدیدی جدی برای هدف‌گذاری تورمی بانک مرکزی عنوان کرد.

براساس آخرین برآوردهای انجام شده از سوی بانک مرکزی نقدینگی در هفت ماهه امسال با رشد ۷/۱۹ درصدی مواجه شده که نسبت به رشد ۵/۱۴ درصدی هفت ماهه سال گذشته، ۲/۵ درصد بیشتر است. پایه پولی نیز که تا پایان شهریورماه با رشد ۴/۵ درصدی مواجه شده بود، تا پایان مهرماه به ۱/۱۰ درصد رسیده است. این میزان رشد در مقایسه با رشد ۹/۱۰ درصدی هفت ماهه سال گذشته به میزان ۸/۰ درصد بیشتر است. بر اساس ارقام اعلام شده می‌توان گفت که تا پایان مهرماه ۴۸۷ هزار میلیارد تومان به رقم نقدینگی اضافه شده تا حجم نقدینگی به ۲۹۵۹ هزار میلیارد تومان برسد. به این ترتیب روزانه ۳/۲ هزار میلیارد تومان به حجم نقدینگی افزوده شده است.

از جمله ارقامی که در گزارش بانک مرکزی خودنمایی می‌کند رشد نقطه به نقطه نقدینگی است. بر اساس این گزارش نقدینگی در دوازده ماهه منتهی به مهر ماه به ۲/۳۷ درصد رسیده است. پایه پولی نیز در این مدت رشد ۹/۳۱ درصدی و حجم پول نیز رشد ۶/۸۸ درصدی داشته‌اند. با توجه به رشد بالای پول در اقتصاد گردش سریع نقدینگی و پول در بازارهای مختلف اقتصادی به راحتی قابل توجیه است. به نظر می‌رسد از سرعت رشد نقدینگی در مهر ماه کاسته شده است. پیش از این بانک مرکزی نرخ رشد نقدینگی در مرداد را حدود ۱۲ درصد عنوان کرده بود که با حدود پنج درصد رشد به ۱/۱۷ درصد در شهریور رسیده بود. آمار تازه ارائه‌شده نشان می‌دهد که در رشد ماهانه نقدینگی در مهر به ۶/۲ درصد رسیده است. به این ترتیب بانک مرکزی توانسته تا حدودی ترمز رشد نقدینگی را بکشد.

بر اساس اعلام بانک مرکزی یکی از اقدامات موثر در این حوزه افزایش نرخ سود در بازار بین‌بانکی بوده که تا ۲۲ درصد نیز پیش رفته است. افزایش این نرخ و بازگشت نرخ ذخیره قانونی به نرخ قبل از دوران همه‌گیری کرونا دست بانک‌ها در خلق اعتبار را کوتاه می‌کند که می‌تواند اقدامی موثر در راستای کنترل نقدینگی محسوب شود. بر اساس اعلام بانک مرکزی «روند افزایشی نرخ سود بازار بین‌بانکی در ماه‌های گذشته در مهرماه نیز استمرار داشت، به‌گونه‌ای که متوسط این نرخ در مهر سال ۱۳۹۹، رقمی معادل ۲۰ درصد را ثبت کرد. با این توضیح که در روزهای پایانی مهرماه، بازار بین‌بانکی شاهد فراتر رفتن نرخ سود از سقف کریدور بود. بانک مرکزی برای اولین بار در روز دوشنبه مورخ ۲۸ مهرماه ۱۳۹۹ و با هدف تامین نقدینگی بسیار کوتاه‌‌مدت (اضطراری) بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی، با درخواست اعتبارگیری یک بانک در قالب توافق بازخرید و در نرخ سود سقف کریدور (۲۲ درصد) موافقت کرد. بانک مرکزی در نظر دارد از طریق اجرای عملیات بازار باز در قالب توافق بازخرید و همچنین تشویق بانک‌های فعال در بازار بین‌بانکی به استفاده از این نوع قرارداد موجبات تعمیق بازار بین‌بانکی و کاهش ریسک‌های اعتباری در این بازار را فراهم کند.»

با این حال بانک مرکزی از تهدیدهای رشد تورم نیز پرده برداشته است. براساس اعلام بانک مرکزی «در ادامه آثار و تبعات افت درآمدهای ارزی و شوک‌های انتظاراتی ایجاد شده از محل کسری بودجه دولت، نرخ تورم ماهانه که از اردیبهشت‌ماه سال جاری روندی فزاینده در پیش گرفته بود، در مهرماه سال جاری سقف جدیدی را ثبت کرد، البته این امر با توجه به روند فزاینده رشد ماهانه شاخص قیمت تولید‌کننده از ابتدای سال جاری قابل پیش‌بینی بود. روند افزایشی نرخ ارز، افزایش قیمت جهانی کالاها، افزایش قیمت دارایی‌ها به خصوص مسکن و خودرو و نارسایی‌های موجود در نظام توزیع کالایی باعث شده است تا در مهرماه گروه‌های «حمل‌و‌نقل»، «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها»، «مسکن، آب، برق و گاز و سایر سوخت‌ها» و «اثاث، لوازم و خدمات مورد استفاده در خانه» نقش غالب را در تورم ماهانه داشته باشند.»

بدیهی است روند رو به رشد قیمت‌ها که در آمارهای اخیر ارائه شده می‌تواند تهدیدی جدی برای تحقق هدف‌گذاری تورمی بانک مرکزی باشد. آنطور که بانک مرکزی می‌گوید «به دنبال تعیین و اعلام هدف تورمی از سوی بانک مرکزی، این بانک در مواجهه با تحولات اقتصادی پیش‌آمده، اقدامات خود در مهرماه ۱۳۹۹ را به‌گونه‌ای تنظیم کرد تا ضمن مدیریت انتظارات تورمی و هدایت نرخ تورم به سمت تورم هدف (۲۲ درصد)، مسوولیت‌های خود در زمینه حفظ ارزش پول ملی (ثبات قیمت‌ها) و کمک به رشد اقتصادی را ایفا کند.» هرچند سیاستگذار امیدوار است با اقداماتی از سرعت رشد خلق پول بکاهد با این حال حفظ ثبات بازار ارز و جلوگیری از افزایش نرخ ارز به عنوان یک عامل تعیین‌کننده نیز مهم و ضروری به نظر می‌رسد.