بخش خصوصی ایران در مسیر خیر عمومی
مهندس رضا طبیب‌زاده * چند روز پیش بود که رسانه‌های ایرانی به نقل از روابط عمومی دانشگاه تهران خبر دادند توافقنامه ساخت دانشکده جدید مهندسی عمران دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران در نشستی با حضور رییس دانشگاه تهران به امضا رسید. نکته قابل اعتنا در این کار که جا دارد برجسته‌تر شود این است که هزینه‌های ساخت و تجهیز آن (حدود ۲۰۰ میلیارد تومان) به طور کامل توسط یاریگران شرکت کیسون تامین خواهد شد.
این خبر بسیار جذاب متاسفانه در رسانه‌های کشور بازتاب چندانی نداشت که نشان می‌دهد بخش خصوصی ایران هنوز در کانون توجه جدی قرار ندارد. درباره اهمیت بخش خصوصی و جایگاه آن در اقتصاد ایران هزاران مقاله، گزارش و خبر تهیه و منتشر شده اما با وجود این و با وجود قوانین روشن بالادستی در پی اصل ۴۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بالاخص رسیدن بخش خصوصی به افق سال ۱۴۰۴ و رسیدن به جایگاه اصلی خود هنوز در ابتدای راه هستیم. یکی از دلایل ناکامی در رشد و توسعه واقعی اقتصاد و بخش خصوصی ایران این است که دولت و قوه مجریه بخش خصوصی را در بخش‌های گوناگون و به طور مثال در اجرای امور ساخت‌و‌‌ساز در کشور بالاخص در اجرای پروژه‌های زیربنایی و همچنین پروژه‌های صنعت احداث آن را رقیب فرض می‌کند. این فرض در حالی در ذهن مدیران دولتی نهادینه شده که دولت‌ها در همه کشورهای کامیاب رسالت خود را انجام وظیفه رگولاتوری در فعالیت‌های تشکل‌های اقتصادی تعریف و از تصدی‌گری و ورود مستقیم به اجرای پروژه‌ها امتناع می‌کنند.
در حالی که حتی سران سه قوه و مدیران ارشد اقتصاد در دولت بارها اعلام کرده‌اند بدون بخش خصوصی امکان پیشرفت در ارکان مختلف کشور وجود ندارد و تاکید دارند باید سیاست‌ها و روش‌های اجرایی و عملی به نحوی باشد که بخش خصوصی بتواند جایگاه خود را محکم کند اما در عمل چنین اتفاقی نمی‌افتد. شاید برای اینکه بتوانیم این ذهنیت را در میان بوروکرات‌ها و دیوان‌سالاران و نیز گروه‌های مرجع فکری جا بیندازیم که بخش خصوصی ایران نیز می‌تواند گام‌های بلندی در مسیر توسعه ایران بردارد معرفی برخی از مدیران بخش خصوصی و فعالیت‌های آنها ضرورت داشته باشد. در ادامه و با تاکید بر اینکه این نوشته قصد ندارد برای آقای انصاری و شرکت کیسون تبلیغ کند و شأن این نوشته چنین نیست و کیسون نیز نیازی به تمجید ندارد، بازگویی کاری که این شرکت می‌کند را می‌توان به مثابه الگو مطرح کرد.
هدف نگارنده این است که یادآور شوم آیا اگر بخش خصوصی دارای توانمندی لازم باشد می‌تواند به اهداف بلندمدت جامعه در بخش بسط و توسعه آموزش، هنر، فرهنگ کشور کمک کند؟ بیل گیتس یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌داران اخیر در دنیاست. ایشان بخش اعظم سرمایه‌های خود را در راه خواسته‌های انسان‌دوستانه خود برای جامعه بشری چه در داخل کشورش و چه در خارج از آن هزینه می‌کند. مهندس انصاری نیز با همین نگاه به ساخت توسعه در بخش علمی و دانشگاهی کشور وارد شده و از توانمندی‌ها و دارایی‌های به دست آمده خود در مسیر احداث چنین مجموعه بزرگ دانشگاهی آن هم در شرایط سخت و غیرقابل پیش‌بینی شرکت‌های پیمانکاری ورود کرده است. آیا ما امثال مهندس انصاری در بخش خصوصی کم داریم؟ واقعیت این است که چنانچه بخش خصوصی از نظر مالی توانمند باشد می‌تواند به امور خیریه و عام‌المنفعه در انواع پروژه‌ها از جمله ساخت‌و‌‌ساز در رفع نیازهای عمرانی مناطق محروم این کشور کمک کند. دولتمردان ما به چه صورت می‌توانند بخش خصوصی را برای رسیدن به اهداف راه افق سال ۱۴۰۴ و امثال چنین دیدگاه‌های روشنی پشتیبانی کنند؟ به اعتقاد نگارنده نباید برای حل این موارد به دنبال راهکارهای پیچیده‌ای باشیم. مهم‌ترین راهکار بودن عزم نظام برای تثبیت جایگاه بخش خصوصی و گفتن لبیک به خواسته‌های مقام معظم رهبری به جهت اجرای سندی همچون چشم‌انداز نظام تا سال ۱۴۰۴ است.
کشور عزیز ما در یک منطقه مهم جغرافیایی- سیاسی قرار دارد و علاوه بر آن یکی از غنی‌ترین کشورهای دنیا در داشتن منابع قابل استحصال در دریا، زیر دریا، زمین و زیرزمین بوده و مهم‌تر اینکه به علت شرایط آب‌وهوایی متنوع، یکی از حاصلخیز‌ترین کشورهای منطقه با وجود کم بودن میزان بارش هستیم. فقط یک مشکل داریم و آن عدم قبولی جایگاه بخش خصوصی و مدیریت بخش‌خصوصی توسط دولت است. نگارنده امید دارد مسوولان محترم نظام در عمل به بخش خصوصی اعتماد کنند و در مسیر توسعه و آبادانی کشور راه بخش خصوصی را هموار کنند.
* عضو هیات مدیره فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته ایران
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :