دالان نرخ سود و بازار بین‌بانکی
سیدبهاءالدین حسینی‌هاشمی * نرخ سود در بازار بین‌بانکی ملاکی برای تعیین نرخ سود سپرده‌های بانکی است. به این ترتیب افزایش نرخ سود بین‌بانکی، نرخ سود سپرده را بالا می‌برد و کاهش آن مقدمات کاهش نرخ سود سپرده را فراهم می‌کند. به طور معمول نرخ سود سپرده نیز یک تا دو درصد کمتر از نرخ سود بین‌بانکی است. با توجه به اینکه نرخ سود بین‌بانکی کوتاه‌مدت است و حتی می‌تواند روزشمار و شبانه باشد. آن دسته از بانک‌هایی که نقدینگی کافی برای تسویه‌حساب در اتاق پایاپای در اختیار نداشته باشند یا نیازمند نقدینگی کوتاه‌مدت باشند منابع موردنیاز خود را از بازار بین‌بانکی تامین می‌کنند.
اتاق پایاپای اتاقی است که زیر نظر بانک مرکزی فعالیت می‌کند و بانک‌ها در آن اقدام به تسویه چک‌های یکدیگر می‌کنند. برای مثال اگر بانکی نزد بانک دیگری ۱۰۰ ریال چک و ۹۰ ریال پول داشته باشد درحقیقت با کسری مواجه است و برای جبران این کسری اقدام به دریافت منابع از بانک دیگری می‌کند تا بتواند اقدامات لازم برای تسویه چک را انجام دهد. همچنین اگر بانکی کسری نقدینگی داشته باشد تا زمان وصول مطالبات پیشین خود اقدام به دریافت وام از بانک دیگری می‌کند. به این ترتیب این اتاق با هدف تامین نیازهای کوتاه‌مدت بانک‌ها از یکدیگر و مطابق با نرخ سود در بازار بین‌بانکی فراهم شده است. ضمن آنکه اعتباراتی که بانک‌ها از یکدیگر می‌گیرند از سپرده قانونی معاف است و بانک‌ها ملزم به نگهداری ۱۰ درصد از آن نزد بانک مرکزی نیستند. به این ترتیب بانک‌ها می‌توانند کل تسهیلات دریافتی از بازار بین‌بانکی را وارد چرخه هزینه‌های مصرفی خود کنند.
اخیرا و از زمان شدت گرفتن شیوع کرونا در کشور نرخ سود بین‌بانکی به کمترین میزان خود یعنی ۸ تا ۹ درصد دست یافته بود که بر همین اساس بانک مرکزی مقدمات کاهش نرخ سود سپرده بانکی را نیز فراهم کرد. در طول مدت اخیر اما نرخ سود بین‌بانکی با افزایشی تا سطح ۲۲ درصد همراه شد و همین موضوع موجب شد که بانک‌ها اقدامات لازم برای پرداخت سود بیشتر به سپرده‌های اشخاص را نیز فراهم کنند. حال بانک مرکزی در تازه‌ترین اقدام خود اعلام کرده که نرخ سود بین‌بانکی را به زیر ۲۰ درصد می‌رساند. با این اقدام بانک‌ها کسری منابع خود را از امکانات موجود در بازار بین‌بانکی تامین خواهند کرد و تمایلی به پرداخت نرخ سود بالاتر به مشتری‌های سپرده‌گذارشان نخواهند داشت. به این ترتیب و از آنجا که یکی از ملاک‌های تعیین نرخ سود مشتریان نرخ سود بین‌بانکی است انتظار می‌رود شاهد کاهش نرخ سود سپرده بانکی باشیم.
*کارشناس بانکی
اخبار برگزیدهیادداشت
لینک کوتاه :
