فرصت‌ها و تهدیدهای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی صنعت دارو

به گزارش جهان صنعت نیوز: در این رابطه هر چند که سیاستگذاری‌های دولت در این صنعت به سمت حمایت و تخصیص ارز به صورت خاص گام برداشته اما به گفته برخی ناظران همزمان با این حمایت‌ها، بسترهایی نیز در خصوص سوء‌استفاده و تشدید مشکلات نیز فراهم شده است. در این راستا و در تازه‌ترین تحولات صورت گرفته در خصوص صنعت دارویی کشور، هفته گذشته در بیست و ششمین نشست کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران، آثار و تبعات نرخ ارز بر کسب‌و‌کار حوزه دارو و تجهیزات پزشکی مورد ارزیابی قرار گرفت. این در حالی است که این روزها، اخباری مبنی بر احتمال خروج دارو و تجهیزات پزشکی از سبد ارز ۴۲۰۰ تومانی و تامین این بخش از کالاها با ارز نیمایی نیز به گوش می‌رسد. اتفاقی که پیش از این، فعالان اقتصادی در بخش سلامت منتظر آن بودند و طی ماه‌های گذشته در گردهمایی‌ها و نشست‌های خود به ویژه در کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران، بر اجرای آن تاکید داشتند.

رشد چشمگیر صنعت داروسازی در ۲۰ سال گذشته

در همین راستا، دکتر رامین اصغریان داروساز و مشاور شرکت‌های تولید دارو طی گفت‌و‌گویی با «جهان‌صنعت» در خصوص وضعیت این صنعت در ایران، می‌گوید: ایران به واسطه داشتن دانشگاه‌های معتبر از منظر تئوری، دانش و علم داروسازی ازجمله کشورهای پیشرو محسوب می‌شود. لازم به ذکر است داروسازی شاخه‌های مختلفی را تشکیل می‌دهد که یکی از آنها صنعت است و صنعت داروسازی تنها نیاز به دانش و تئوری ندارد، بلکه تجهیزات، دستگاه‌های کنترل، آزمایشگاهی و تولیدی ازجمله مهم‌ترین فاکتورهای صنعت داروسازی محسوب می‌شوند. از این منظر ایران شاید ضعف‌ها و وابستگی‌هایی داشته باشد، زیرا ما تولیدکننده این دستگاه‌ها نبوده و ملزم به تامین آنها از خارج کشور هستیم.

از سوی دیگر ما در خصوص ساخت و سنتز مواد اولیه نیز چندان پیشرفته نبوده و نیاز داریم این مواد را از خارج وارد کشور کنیم. در این رابطه هر چند که طی سال‌های اخیر بسیاری از شرکت‌ها به سمت تولید مواد اولیه گام برداشته‌اند، اما به هر حال وابستگی‌هایی در این زمینه همچنان وجود دارد؛ زیرا پایه تولید این مواد خود نیاز به مواد اولیه دیگری دارد که لازم است از خارج کشور تهیه شود. با تمامی مواردی که ذکر شد، ایران در بحث تولید و محصول نهایی طی ۱۵ تا ۲۰ سال گذشته رشد فزاینده‌ای را تجربه کرده و توانسته از اصول قانونی بین‌المللی ساخت دارو پیروی کند به طوری که همه روزه شرکت‌ها بیشتر از GMP(عملیات بهینه ساخت و تولید) تبعیت کرده و هم‌پایه سایر کشورهای پیشرو در حال حرکت هستند. این امر خود سبب تولید محصول با کیفیت بالا می‌شود، زیرا هر دارو باید سه خصوصیت اصلی کیفیت، ایمنی و اثربخشی را به صورت توامان داشته باشد. در این راستا در مورد اثر بخشی که جزو ذات دارو محسوب می‌شود، مانور خاصی را نمی‌توان انجام داد، اما در مورد کیفیت و ارتقای آن می‌توان کار کرد. بنابراین بالا بردن کیفیت منوط به پیروی از اصولی است که به آنها اشاره کردم که در صورت تحقق می‌تواند موضوع اثربخشی و ایمنی را نیز پوشش بدهد. به عنوان نمونه اگر دارویی عارضه‌ای مانند سردرد داشته باشد، این امر به واسطه ذات دارو قابل از بین بردن نیست، اما در عین حال با فرمولاسیون درست و ارتقای کیفیت می‌توان این عارضه را به کمترین میزان خود رساند.

ارز ۴۲۰۰ تومانی هم فرصت است و هم تهدید

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که موضوع تامین مواد اولیه و بی‌ثباتی نرخ ارز چه میزان بر صنایع دارویی کشور تاثیر داشته است، توضیح می‌دهد: هر چند ظاهرا دارو شامل تحریم نمی‌شود، اما با این حال مشکلات جانبی ناشی از این تحریم‌ها اثر خود را داشته است. تهیه مواد اولیه و انتقال پول از جمله مواردی است که باعث شده تحریم‌ها به طور غیرمستقیم روی این صنعت تاثیرگذار باشند. البته این چالش مدت‌هاست که وجود دارد و مانند تمامی مواردی که بالاخره برای آنها راهکاری پیدا شده، در طول این سال‌ها تلاش برای بر طرف کردن آن وجود داشته است. به همین دلیل از آنجا که سعی شده برای دارو یک نرخ ارز مشخص و مصوب وجود داشته باشد، این امر باعث ثباتی نسبی در زمینه دارو و قیمت آن شده است.

وی همچنین در مورد گمانه زنی‌ها در خصوص حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی از دارو و اختصاص ارز نیمایی به آن نیز می‌افزاید: طبیعتا این مساله سبب بروز چالش‌هایی خواهد شد که در این مواقع شرکت‌های بیمه لازم است که به کمک این صنعت بیایند. اگر بخواهیم از یک منظر بررسی کنیم، می‌توان گفت که دارو در ایران در مقایسه با نمونه خارجی آن بسیار ارزان تر است. با این حال با در نظر گرفتن درآمد مردم و وضعیت اقتصادی، همین قیمت‌ها نیز ارزان محسوب نمی‌شوند. خصوصا در زمینه داروهای خاص مشاهده می‌کنیم که شرایط با وجود حمایت‌های دولت، دشوارتر می‌شود. در این خصوص معتقدم هر چند در زمینه داروهای خاص و تامین آنها مناسب عمل شده است، اما این مساله عمومی نبوده و همچنان هستند اشخاصی که در این زمینه از نظر تهیه و قیمت دارو دچار مشکل هستند.

تولید تحت لیسانس دارو مهم‌ترین اقدام سال‌های اخیر

دکتر اصغریان همچنین در پاسخ به این سوال که در سال جهش تولید چه امکانات و تسهیلاتی برای جهش تولید در صنعت دارو فراهم شد، خاطرنشان می‌کند: در این خصوص به طور کلی دید خوبی طی سال‌های اخیر نسبت به صنعت دارو ایجاد شده است. در این راستا زمینه‌ای از سوی دولت ایجاد شد که شرکت‌ها در مسیر تولید تحت لیسانس حرکت کنند. یعنی برخی از شرکت‌های داروسازی در همکاری با شرکت‌های بزرگ جهانی، محصولات آنها را تحت لیسانس تولید می‌کنند که این امر کمک بسیار بزرگی به صنعت داروسازی ایران کرده است. در واقع وقتی یک شرکت تولیدی به فرض پنج داروی یک شرکت بزرگ را تحت لیسانس تولید می‌کند، برای تولید سایر محصولات خود نیز از دانش، استانداردها و کیفیت این شرکت استفاده می‌کند. یعنی نوعی انتقال تکنولوژی و دانش صورت گرفته که به اعتقاد من بزرگ‌ترین اقدامی است که در صنعت داروسازی ایران انجام شده است.

لزوم انتقال تکنولوژی در صنایع داروسازی

این مشاور شرکت‌های داروسازی ایران همچنین در مورد کمیاب و گران شدن برخی از همین داروهای تولید شده تحت لیسانس نیز توضیح می‌دهد: اینکه زمینه برای تولید با قوانین و دانش روز فراهم شده یک بحث است و اینکه تامین هزینه‌ها و تخصیص ارز به چه صورتی باشد، خود مساله‌ای دیگر است. البته تخصیص ارز ۴۲۰۰ در مواردی منجر به فساد و حتی قاچاق معکوس دارو از کشور می‌شود که نیاز به تعدیل سیاست‌های تخصیص ارز دارد. از طرفی همین تعدیل لازمه‌اش افزایش قیمت دارو خواهد بود و همچنین تشدید تحریم‌ها و شیوع کرونا نیز در این زمینه اثرگذار بوده است.

این استاد داروسازی دانشگاه در مورد پیشنهاد خود نسبت به ارتقای وضعیت تولید دارو در ایران نیز تصریح می‌کند: در میان راهکارهای مختلفی که می‌توان در این خصوص ارائه کرد، فکر می‌کنم مهم‌ترین مساله فراهم کردن شرایطی باشد که شرکت‌های داروسازی قادر باشند تجهیزات خود را به روزرسانی کنند. دستگاه‌های قدیمی و فرسوده به صورت طبیعی متناسب با قوانین روز دنیا نبوده و در نتیجه کارایی لازم را نیز نخواهند داشت. در این راستا لازم است تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی برای خرید دستگاه‌های مدرن و به روز صورت گیرد چرا که در این زمینه بستر کمتری برای فساد و ایجاد رانت وجود دارد. لازم است تاکید کنم هر چقدر هم علم و دانش ما در این صنعت بالا باشد، با وجود دستگاه‌های قدیمی و فرسوده توان کار و تولید به روز وجود نخواهد داشت. بنابراین تجهیز کارخانجات داروسازی از این منظر یکی از مهم‌ترین نیازهای امروز صنعت دارویی ایران خواهد بود.

 

اخبار برگزیدهاقتصاد کلان