وزیر واگذاری
علیرضا ارزنده * صنعت هوانوردی در سراسر جهان به عنوان ایمن‌ترین صنعت در بخش حمل‌و‌نقل شناخته می‌شود. این صنعت از بخش‌های مختلف و متفاوتی تشکیل شده است. فرودگاه‌ها یکی از مهم‌ترین بخش‌های صنعت هوانوردی هستند. مسافرت هوایی از فرودگاه شروع و به فرودگاه ختم می‌شود. شرکت ناوبری هوایی و فرودگاه‌های کشور با در اختیار داشتن ۵۴ فرودگاه ملکی عملا بزرگ‌ترین راهبر فرودگاهی کشور به حساب می‌آید. این ۵۴ فرودگاه شامل ۹ فرودگاه بین‌المللی و ۲۵ فرودگاه دارای مرز هوایی و ۲۰ فرودگاه داخلی هستند. تعدادی فرودگاه نیز در اختیار مناطق آزاد و مناطق ویژه و تعدادی نیز ملکی وزارت نفت هستند که باید تعداد آنها را به آمار فوق افزود.
وزارت نفت با در اختیار داشتن ۹ فرودگاه به صورت ملکی و بیش از ۵۰ هلی‌پد و هلی‌دک بعد از شرکت ناوبری هوایی و فرودگاه‌های کشور دومین سازمان بزرگ مالک و راهبر فرودگاه در ایران است. در بین ۹ فرودگاه ملکی وزارت نفت یک فرودگاه دارای مرز هوایی و هشت فرودگاه داخلی هستند. این فرودگاه‌ها شامل فرودگاه‌های بین‌المللی خلیج‌فارس عسلویه با مرز هوایی، خارک، بهرگان، جم، گچساران، لاوان، سیری، مسجدسلیمان و ماهشهر است. هوانوردی در صنعت نفت قدمتی ۱۱۲ ساله دارد و اولین فرودگاه و شرکت هواپیمایی ایران زاده صنعت نفت است.
با جست‌وجویی محدود در اینترنت درخواهید یافت که بر اساس اظهارات رییس سازمان هواپیمایی کشوری و مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی که در گفت‌وگوهای جداگانه بیان شده بیش از ۹۰ درصد فرودگاه‌های کشور زیان‌ده هستند و فقط چند فرودگاه قادر به تامین هزینه‌های خود هستند. این فرودگاه‌ها عبارتند از فرودگاه مهرآباد، امام، مشهد، شیراز، اصفهان و تبریز.
تعداد زیادی از مراجعان به فرودگاه‌های کشور از نبود امکانات لازم و کافی چه در زمینه خدمات ارائه شده و چه از نظر امکانات رفاهی لازم گلایه‌مند بوده و هستند. ترافیک صبحگاهی مهرآباد، گران‌فروشی بی‌حد و اندازه فروشگاه‌های فرودگاهی، نبود سیستم حمل‌و‌نقل درون‌فرودگاهی و حتی نبود چرخ‌دستی برای جابه‌جایی بار مسافران بارها و بارها صدای مسافران را درآورده و مدیران فرودگاهی کشور هم هرگز پاسخگو نبوده‌اند.
حال وزیر محترم نفت که تخصص بی‌مانندی در واگذاری دارد قصد واگذاری فرودگاه‌های نفت به سیستم معیوب فرودگاه‌های کشور را دارد. استارت این واگذاری‌ها با فرودگاه خلیج‌فارس عسلویه به عنوان اولین فرودگاه زده شده است. طرفین این واگذاری هر دو غیرنفتی هستند. تعجب می‌کنید؟ بله هر دو طرف این واگذاری غیرنفتی‌اند؛ یک سوی واگذاری که شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران است و زیرمجموعه وزارت راه و طرف دیگر بیژن زنگنه که تا حدود چند ماه دیگر از وزارت نفت حقوق خواهد گرفت. این واگذاری با ورود مشاور هوانوردی، هواپیمایی و فرودگاهی وزارت نفت که کارمند سابق وزارت راه در شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی و سازمان هواپیمایی کشوری جذابیت بیشتری پیدا می‌کند صورت گرفت. وی که بازنشسته وزارت راه و سازمان هواپیمایی کشوری است. سال‌هاست به عنوان مشاور هوانوردی، هواپیمایی و فرودگاهی در شرکت ملی نفت مشغول کار است.
جرقه‌های این واگذاری توسط دوست قدیمی وزیر، مشاور وی و مدیر نظارت بر طرح‌های عمرانی مناطق نفتخیز زده شد. او نیز هر چند در وزارت نفت بازنشسته شد اما کار خود را در جهاد کشاورزی آغاز کرده بود و دوستی او با وزیر به زمان وزارت جهاد زنگنه بازمی‌گردد. ایشان همچنین با مدیران وزارت راه نیز ارتباطی بسیار قوی داشت. بنابراین ادعای اینکه دو سر این معامله غیرنفتی هستند بی‌پشتوانه نیست.
آیا وزیر کنونی نفت بیشتر از وزرای قبلی خود در خصوص نیازها و مازادهای نیاز وزارت نفت اطلاعات دارد؟ آیا پیشینیان با سرمایه‌گذاری در احداث فرودگاه‌ها اشتباه کرده بودند یا نیازی ایشان را به سمت‌وسوی احداث فرودگاه کشانده بود؟ چرا در این صد و اندی سال این موضوع مطرح نشده بود؟ در حالی که شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران از مدیریت فرودگاه‌های تحت مالکیت خود عاجز است چرا باید به تعداد فرودگاه‌های ضررده خود بیفزاید؟
خوشبختانه شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران در این واگذاری هیچ ریسکی را نپذیرفته و به سود حاصل از این واگذاری آگاه است. مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران به خبرگزاری‌ها چنین گفته است: سازمان منطقه ویژه اقتصادی پارس‌جنوبی حداکثر تا ۳۰ آبان ماه موظف به پرداخت بدهی سنواتی سرویس هوانوردی به شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران است. این سازمان همچنین باید نسبت به بررسی، تایید و انعقاد قرارداد یک‌ساله (از ابتدای سال جاری تا ۳۰/۱۲/۱۳۹۹) برای ارائه خدمات یادشده اقدام کند.
در ادامه امیر مکری مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران می‌افزاید پس از استقرار شرکت متبوع ایشان برآورد الزامات و هزینه‌های مورد نیاز جهت فراهم شدن حداقل استانداردهای هوانوردی، حداکثر در سطح خدمات فعلی با همکاری و تایید شرکت فرودگاه‌ها، سازمان هواپیمایی کشوری و مشاور صنعت نفت در امور هوانوردی، هواپیمایی و فرودگاهی تهیه و همراه با برآورد هزینه‌های جاری و عملیاتی و لحاظ درآمدهای فرودگاه برای تامین اعتبار به شرکت ملی نفت ایران ارائه می‌شود. بر این اساس تمهیدات لازم جهت تامین امکانات اداری، تدارکاتی و رفاهی جهت استقرار کارکنان شرکت فرودگاه‌ها و نیروی انتظامی بر عهده صنعت نفت (شرکت‌های تابعه) و با همکاری همه‌جانبه مسوولان شرکت‌های نفتی است. در ادامه این مصاحبه که با خبرگزاری فارس انجام شده وی می‌افزاید تمامی پست‌های سازمانی با توافق انجام شده با معاون رییس‌جمهور به شرکت فرودگاه‌ها منتقل خواهد شد. شرکت نفت نیز موظف است تمام هزینه‌های بهسازی و استاندارد‌سازی را پرداخت کند. ادعای معارضان فرودگاهی نیز باید توسط نفت رفع شود.
از مصاحبه مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران مطالبی بسیار جالب قابل استخراج است. با هم نگاهی به بخش‌های مختلف این مصاحبه بیندازیم؛ اول اینکه شرکت نفت باید بدهی‌های خود را به شرکت فرودگاه‌ها بپردازد و این نشان می‌دهد که شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران در فرودگاه عسلویه مستقر بوده است. پس تا اینجا شرکت فرودگاه‌ها بدهی خود را از نفت پس می‌گیرد و این نشان می‌دهد آن شرکت قرار نیست چیزی بابت این واگذاری به نفت بپردازد. در بخش دیگری با برآورد الزامات و هزینه‌ها شرکت نفت باید برای ایجاد حداقل استانداردهای هوانوردی مجددا به شرکت فرودگاه‌ها پول پرداخت کند. فرودگاه خلیج‌فارس عسلویه یکی از فرودگاه‌های پرتردد کشور است. آیا تا‌کنون فاقد حداقل استانداردهای هوانوردی لازم بوده است؟ پس چرا سازمان هواپیمایی کشوری اجازه پرواز در این فرودگاه را داده بود؟ شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران از بدو شروع به کار این فرودگاه در این فرودگاه حضور داشته و راهبری خدمات هوانوردی و ایمنی زمینی را بر عهده داشته است. چه شده که یکباره به این کشف مهم نائل شده‌اند که فرودگاه‌های نفت که همه‌روزه میزبان تعداد زیادی پرواز هستند حداقل استانداردهای لازم هوانوردی را ندارند و این مهم باید با تایید مشاور صنعت نفت در امور هوانوردی، هواپیمایی و فرودگاهی تامین اعتبار شده و پرداخت شود؟ مشاوری که قبلا هم اشاره شد که بازنشسته همان سیستم است و نفتی نیست.
امکانات اداری، تدارکاتی و رفاهی هم باید توسط نفت تامین شود پس سود این واگذاری برای نفت کجاست؟ با این واگذاری نمودار سازمانی شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران باز می‌شود و از مشکلاتی که در فرودگاه‌های دیگر دارد با سرشکن کردن روی فرودگاه‌های نفتی رهایی می‌یابد. این شرکت در حال حاضر تعداد زیادی کارمند دارد که به صورت ساعتی استخدام شده‌اند، در عوض نفت با انبوهی نیروی مازاد و فاقد نمودار سازمانی مواجه می‌شود که البته این موضوع برای زنگنه فاقد اهمیت است چراکه حداکثر تا سال ۱۴۰۰ وزیر است و بعد از آن نیز بعید است در دولتی دیگر به کار‌گیری شود. همان‌گونه که می‌بینید قراردادی در حد ترکمانچای در حال انعقاد است؛ قراردادی که هیچ سودی برای نفت ندارد و فقط مشکلات نفت را در آتیه بیشتر خواهد کرد.
فرودگاه‌های نفت برای پشتیبانی از تولید احداث شده‌اند و تا امروز نیز به خوبی این ماموریت را به انجام رسانده‌اند. این فرودگاه‌ها در تمام ساعات شبانه‌روز اقدام به اعزام تیم‌های تخصصی، لجستیک و قطعات به سکوها کرده‌اند و از این پس نفت باید برای انجام این عملیات خارج از ساعات کاری فرودگاه باز هم به شرکت فرودگاه‌ها پرداخت داشته باشد. شاید بگویید این پروازها از کیش هم انجام می‌شده و مشکلی نداشته است اما به خاطر بیاورید که فرودگاه کیش زیرمجموعه شرکت فرودگاه‌ها نیست و متعلق به سازمان منطقه آزاد کیش است.
واگذاری فرودگاه‌های نفتی خیانتی شفاف به صنعت نفت است که توسط وزیر واگذاری استارت آن زده شده است.
* مدیر سابق فرودگاه بین‌المللی خلیج‌فارس عسلویه و کارشناس ایمنی هوانوردی در فاکتورهای انسانی و خطاهای انسانی
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :