داده‌ها، قدرت اصلی جهان امروز

به گزارش جهان صنعت نیوز: از سال ۲۰۱۹ قوانین سخت‌گیرانه بسیاری وضع شده و جریمه‌های متعدد گوگل، فیس‌بوک و دیگر غول‌های فناوری مدت‌هاست که اعمال می‌شوند. شرکت‌های فناوری آمریکایی نخستین شرکت‌هایی بودند که خدمات اینترنتی را در اختیار کاربران قرار دادند و شبکه‌های اجتماعی ایجاد کردند. شبکه‌های اجتماعی آمریکایی در واقع غیرقابل جایگزین هستند و هر میزان کپی‌های این شبکه‌های اجتماعی تولید و عرضه شوند جایگزین مناسبی برای اینستاگرام و فیس‌بوک و توئیتر نیستند. اتحادیه اروپا و بسیاری دیگر از کشورها نگران این هستند که شرکت‌های دیگر توانایی رقابت با این غول‌های فناوری را ندارند. اما همه مشکل این نیست. مشکل اصلی در واقع داده‌هایی است که این شبکه‌های اجتماعی در اختیار دارند.

اگر شما هم از طرفداران سریال وست ورلد باشید، مشاهده کرده‌اید که در فصل سوم این سریال یک هوش مصنوعی با استفاده از داده‌ها بر جهان حکمرانی می‌کرد. این سریال‌ها معمولا آینده را پیش‌بینی می‌کنند، گوگل و فیس‌بوک بیشترین داده‌ها را از کاربران اینترنتی دنیا در اختیار دارند و این در دنیای کنونی، قدرت اصلی است. با این همه مشخص نیست اوضاع این غول‌های فناوری به همین منوال باقی بماند. پس از روی کار آمدن خانه‌های هوشمند، پیش‌بینی می‌شود اینترنت اشیا و خانه‌های هوشمند به صورت عمومی در اختیار تمام مردم قرار گیرند. در واقع دنیا بعد از اینترنت نسل پنجم به شدت تغییر خواهد کرد. در این صورت تولیدکنندگان لوازم خانگی نیز داده‌های بسیار جزئی و خصوصی کاربران را در اختیار خواهند داشت. دنیا هر چقدر پیشرفته‌تر می‌شود، به همان میزان ترسناک‌تر نیز می‌شود. حریم خصوصی در آینده تبدیل به رویا خواهد شد.

اعتراضات کشورهای اروپایی

کشورهای اروپایی از اینکه شرکت‌هایی مانند گوگل، فیس‌بوک و آمازون بر داده‌های اتباع اروپایی کنترل پیدا کنند، این داده‌ها را بدون محدودیت خاصی به آمریکا منتقل کنند و در اختیار دولت این کشور می‌گذارند بسیار ناخشنود هستند.

از سوی دیگر عملکرد انحصارطلبانه شرکت‌های فناوری آمریکایی که اجازه رقابت منصفانه در بازار را به همتایان اروپایی خود نمی‌دهند و همچنین تلاش آنها برای فرار مالیاتی و انتقال بخش اعظم درآمدهایشان به آمریکا به هر نحو ممکن از جمله دیگر مسائلی است که ناخشنودی طرف اروپایی را موجب شده است.

کشورهای اروپایی اولین بار در جریان برگزاری مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوییس در سال ۲۰۱۹ به فکر ایجاد نظم و انضباط برای استفاده از فناوری‌های مربوط به انقلاب صنعتی چهارم یا انقلاب اطلاعات افتادند. اما پیاده‌سازی این نظم و ملزم کردن شرکت‌های فناوری آمریکایی به تبعیت از چنین نظمی چالشی است که مشخص نیست تا چه حد امکان غلبه بر آن وجود دارد.

تلاش‌های اتحادیه اروپا

مارگارت وستاگر کمیسیونر امور رقابتی اتحادیه اروپا در دو سال اخیر بارها تلاش کرده با قانون‌شکنی‌های شرکت‌های فناوری آمریکا در حوزه‌هایی همچون حریم شخصی، انحصارطلبی تجاری و امنیت مقابله کند. وی بارها از شرکت‌های فناوری ایالات متحده به جرم انحصارطلبی تجاری در خاک کشورهای اروپایی شکایت کرده و معتقد است گوگل، فیس‌بوک، آمازون و اپل تنها به پر کردن جیب خود فکر می‌کنند و رقبای کوچک‌تر خود را در قاره سبز زیر دست و پا له خواهند کرد.

وستاگر برای اولین بار ایده وضع قوانین مبهم برای مجبور کردن شرکت‌های فناوری آمریکایی به توقف فعالیت‌های مشکل‌آفرین و غیررقابتی آنها را مطرح کرده است. وی برای به نتیجه رساندن طرح خود شکایت‌های متعدد و پیگیری جدی قضایی را با تکیه بر همین قوانین که ظرفیت بالایی برای تفسیر و تعبیر دارند در دستور کار خود قرار داده است. از نظر وی وقتی با شرکت‌هایی مواجه هستید که اعتقادی به رقابت عادلانه ندارند و گوشی هم برای شنیدن در اختیارشان نیست چاره‌ای جز این نوع برخوردها باقی نمی‌ماند.

بعید به نظر می‌رسد نتیجه پیگیری‌های این فرد تا قبل از پایان سال ۲۰۲۰ منجر به طرح شکایت‌های حقوقی کلان و بی‌سابقه از شرکت‌های فناوری آمریکایی شود. تنها روند آماده‌سازی مدارک و اسناد مرتبط با برخی از این شکایت‌ها ماه‌ها به طول می‌انجامد. اما ایده محافظت از رقبا و مشتریان آسیب‌دیده از انحصارطلبی ارزش پیگیری کردن را دارد. اروپایی‌ها مدعی هستند که انحصارطلبی شرکت‌های آمریکایی باعث عدم ایجاد قیمت‌های متنوع و رقابتی در بازار خدمات فناوری نیز شده است و این انحصار نیز باید در هم شکسته شود.

اطلاعات کاربران در اختیار غول‌های فناوری

برخی کارشناسان اروپایی معتقدند غول‌های فناوری در آمریکا با دریافت اطلاعات هر کاربر از طریق ابزار متفاوت مانند جست‌وجوگر، گوشی، اپلیکیشن‌های مختلف و… و سپس تلفیق این داده‌ها به اهداف خود می‌رسند. این رویه را می‌توان مصداق یک رویه غیرقانونی و غیررقابتی دانست و اثبات جزئیات آن می‌تواند پای شرکت‌های فناوری آمریکایی را به دادگاه‌های متعددی در کشورهای اروپایی باز کند.

به عنوان مثال، می‌توان حدس زد شرکتی مانند فیس‌بوک که برنامه‌های ثالث متعددی را در شبکه اجتماعی خود فعال کرده از طریق همین برنامه‌ها داده‌های ترکیبی متنوعی را از کاربران خود در اروپا و دیگر نقاط جهان جمع‌آوری کند. همچنین فیس‌بوک که مالک برنامه‌های پرطرفدار دیگری مانند اینستاگرام و واتس‌آپ هم هست داده‌های همه این برنامه‌ها را با یکدیگر تلفیق می‌کند تا تصویری که از هر کاربر دارد را تکمیل کند. کارشناسان معتقدند مقامات اروپایی در آینده برای کشف الگوریتم‌های به اشتراک‌گذاری داده‌های کاربران از طریق این برنامه‌ها بیشتر تلاش خواهند کرد.

شرکت آمازون نیز که بزرگ‌ترین شرکت تجارت الکترونیک دنیا در خارج از چین است از برتری خود در بازار و اطلاعات انحصاری که از صدها میلیون مشتری در سراسر جهان در اختیار دارد، برای کنار زدن رقبای کوچک‌تر و ناتوان‌تر اروپایی استفاده می‌کند. آمازون برای دسترسی به اطلاعات خصوصی کاربران هم از شبکه اختصاصی خود بهره می‌گیرد و هم محصولات خود را از طریق این شبکه به فروش می‌رساند و بدین شیوه رقابت با خود را برای دیگر رقبا در اروپا و سایر نقاط جهان دشوارتر و دشوارتر می‌کند. سوابق تاریخی در این زمینه نشان می‌دهد که شرکت‌های حمل‌ونقل راه‌آهن نیز در قرن نوزدهم در آمریکا همین رویه را داشتند و تلاش می‌کردند با کنترل خطوط راه‌آهن شبکه‌های خرید و فروش انحصاری خود را راه‌اندازی کنند.

در عین حال شرکت‌های فناوری آمریکایی نیز که از این تحولات احساس خطر کرده‌اند، بیکار ننشسته و از قدرت و توان لابی خود برای مقابله با تحرکات طرف اروپایی استفاده کرده‌اند. به نظر می‌رسد دولت آمریکا نیز در ماه‌ها و سال‌های آینده حداقل در این زمینه قاطعانه از شرکت‌های فناوری آمریکایی حمایت کند، زیرا دسترسی به داده‌های خصوصی مردم اروپا لقمه لذیذ و دندانگیری است که بدین شیوه بدون زحمت در دسترس قرار می‌گیرد و سازمان‌های اطلاعاتی و جاسوسی آمریکا را از صرف وقت و هزینه فراوان برای جمع‌آوری چنین داده‌هایی رها می‌سازد.

همچنین شرکت‌های فناوری آمریکایی بی‌سروصدا با همدیگر همکاری کرده و امثال آمازون، اپل و گوگل داده‌های خصوصی جمع‌آوری شده از کاربران را برای پیشبرد طرح‌هایی همچون هوشمندسازی خانه‌ها به اشتراک می‌گذارند. اجرای طرح‌هایی از این دست که مستلزم استفاده از لوازم خانگی هوشمند و دستیارهای صوتی مانند گوگل هوم، الکسا و غیره است به جمع‌آوری اطلاعات خصوصی بیشتر از کاربران می‌انجامد و همین اطلاعات ارزش فراوانی خواهند داشت.

قدرت اصلی داده‌های شبکه اجتماعی است

کارشناسان فضای مجازی بر این باورند که بزرگ‌ترین قدرت شبکه‌های اجتماعی داده‌هایی است که در اختیار دارند و بر اساس این داده‌ها می‌توانند به تجزیه و تحلیل، بازاریابی، پیش‌بینی، پیشگویی و افزایش قدرت دولت متبوع بپردازند.

محمود محمدی کارشناس فناوری و فضای مجازی در گفت و گو با «جهان صنعت» اظهار کرد: قدرت اصلی آمریکا از فناوری است. در حقیقت آمریکا در حال حاضر قدرت خود را بر حوزه فناوری و شبکه‌های اجتماعی متمرکز کرده است.

دهکده جهانی به وقوع پیوست

او افزود: در واقع نظریه دهکده جهانی در حال به وقوع پیوستن است اما در حقیقت این آمریکا است که تبدیل به دهکده جهانی می‌شود و دلیل این امر نیز شبکه‌های اجتماعی و غول‌های فناوری آمریکایی است.

به اعتقاد محمدی دلیل قدرت شبکه‌های اجتماعی داده‌هایی است که طی سال‌ها جمع‌آوری کرده‌اند و این داده‌ها نیز در حال حاضر در اختیار آمریکا قرار گرفته است. در واقع این شبکه‌های اجتماعی از قوانین کشور مبدا یعنی آمریکا تبعیت می‌کنند و اگر دولت آمریکا تقاضا کند تمامی داده‌ها را در اختیار دولت این کشور قرار می‌دهند.

او تاکید کرد: این روزها قدرت اصلی داده‌ها بوده و دیتا بیشترین اهمیت را در دنیای تکنولوژی دارد. داده‌ها می‌تواند به طور دقیق در شناسایی مشتری، دستیابی به اهداف، افزایش قدرت کمک کند و توانایی پیش‌بینی و پیش‌گویی دارد. داده‌ها توانایی آنالیز و تجزیه و تحلیل می‌دهند.

محمدی گفت: می‌توانند داده‌ها را بفروشند و یا اینکه تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها را به فروش برسانند. در حال حاضر حتی شرکت کوچکی مانند الوپیک نیز از طریق داده‌ها می‌تواند تحلیل کند که کدام منطقه چه نوع غذاهایی را بیشتر استفاده می‌کندو چه کالاهایی را بیشتر خریداری می‌کند. حال تصور کنید شرکت بزرگی مانند گوگل با استفاده از داده‌ها به چه قدرت و تحلیل‌هایی می‌تواند دست یابد. نکته مهم اینجاست که گوگل، فیس‌بوک، اینستاگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی داده‌ها را در سطح جهانی در اختیار دارند و این امر موجب دست یافتن به قدرت اصلی آنها می‌شود.

او افزود: از سوی دیگر شبکه‌های اجتماعی جهانی که در آمریکا مستقر هستند در حال تقویت هوش مصنوعی، روبات‌ها و تکنولوژی‌های جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌های خود هستند.

به گفته محمدی قدرت اصلی آمریکا رسانه‌های این کشور نیست بلکه شبکه‌های اجتماعی آن است. این شبکه‌های اجتماعی نیز از دولت آمریکا پیروی می‌کنند و بر اساس قوانین این دولت عمل می‌کنند. به طور مثال اکنون توئیتر به سمت دموکرات‌ها متمایل شده است.

رقبای غول‌های آمریکایی

دعوای اصلی چین و آمریکا از زمانی آغاز شد که چین در حوزه فناوری رشد کرد، نتیجه چه شد؟ هوآوی که رقیب بزرگی برای غول‌های تکنولوژی آمریکایی است تحریم شد و از دیگر کشورها نیز درخواست شد که این شرکت را تحریم کنند. از سوی دیگر رقیبان دیگری از دیگر کشورها نیز به ظهور رسیده‌اند و ممکن است قدرت گوگل و فیس‌بوک در آینده نزدیک کم شود. اما این شرکت‌ها دست روی دست نمی‌گذارند و راهکاری پیدا می‌کنند. یکی از این راهکارها فعالیت در عرصه خانه‌های هوشمند و دستیارهای شخصی است. در حقیقت آنچه این فناوری‌ها به آنها می‌دهند، داده‌های بیشتر و خصوصی‌تر است.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهدانش و فناوری