بررسی تبعات خروج از NPT
به گزارش جهان صنعت نیوز: آنچه در جلسه دیروز مجلس شورای اسلامی گذشت نشان داد که گروهی قصد دارند به هر شکل ممکن مانع از آن شوند که دولت و مسوولان امر به وقت و به شکل مناسب پاسخ تروریست‌ها را بدهند. این گروه همه تلاش خود را می‌کنند تا هیجانات و احساساتی که بعد از ماجرای ترور اخیر تحریک شده، بر عقلانیت و سیاست‌ورزی خاصه در عرصه بین‌المللی غلبه یابد و غافل هستند از آبی که به آسیاب دشمن می‌ریزد.
همین است که یکی پرچم ضدمذاکره بلند می‌کند و دیگری پیشنهاد حمله به بندر حیفا را می‌دهد. آن دیگری هم اگرچه بر کرسی سبز پارلمان تکیه زده تا در چنین بزنگاه‌هایی با تصمیمات خود منافع مردم و کشور را تامین کند، نوای رساندن سطح بازرسی‌های آژانس به صفر و خروج از NPT را دم می‌گیرد! انگار نه انگار که با این رویکرد چه اجماعی علیه ایران ساخته می‌شود و این اجماع در شرایط فعلی که حتی اروپا نیز در تیم آمریکایی‌ها قرار گرفته و اینجا در خاورمیانه بسیاری برای نابودی برجام لحظه‌‌شماری می‌کنند، چه تبعاتی دارد.
از بی‌نتیجه تا نتیجه بد
آقایان دیروز در صحن علنی وقت خود را صرف بررسی و تصویب دو فوریت طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها کردند؛ طرحی که به گفته یکی از تندروترین نمایندگان مجلس یعنی کریمی‌قدوسی نتیجه‌ای نخواهد داشت. البته او از منظر خود به موضوع نگریسته و منظورش از نتیجه، اتفاقی است که خروج از NPT می‌تواند رقم زند. برای همین هم این اقدام را ترجیح می‌دهد و پیشنهاد می‌کند؛ پیشنهادی که گویا خواست شماری بیشتر از راه‌یافتگان به مجلس یازدهم است. این را ابوالفضل عمومی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی می‌گوید. او دیروز تاکید کرد: «یکی از پیشنهادات نمایندگان در طرح دوفوریتی اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها، توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی است که هنوز این پیشنهاد در کمیسیون برای بررسی مطرح نشده است.»
نمایندگان مجلس این خواست خود را در بیانیه‌ای نیز مورد تاکید قرار دادند. آنان در بند پایانی بیانیه‌ای که برای محکوم کردن ترور شهید فخری‌زاده تهیه کرده بودند، آوردند: «مجلس شورای اسلامی به عنوان صدای ملت، اعلام می‌دارد که این انفعال‌های پی‌در‌پی برای ایران اسلامی ارمغانی جز حوادث بیشتر، تنش‌های عمیق‌تر و ضربات دردناک‌تر نخواهد داشت و مقتضی چنین جنایتی پاسخ فوری و پشیمان‌کننده‌ای است که بهترین آنها احیای صنعت درخشان هسته‌ای کشورمان از طریق پایان اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و جلوگیری از ادامه رژیم‌های بازرسی بی‌سابقه سازمان انرژی اتمی است.»
جزئیات طرح
پیشنهاد آقایان در این باره گویا فردا مورد بررسی قرار می‌گیرد. این را سیدنظام‌الدین موسوی نماینده مردم تهران می‌گوید. او در صفحه شخصی خود ضمن اینکه از سه فوریتی نشدن طرح راهبردی لغو تحریم‌ها ابراز ناراحتی کرد، نوشت: «تعلیق اجرای پروتکل الحاقی از جمله مواد این طرح است که ان‌شاءالله روز سه‌شنبه تصویب خواهد شد.»
درباره جزئیات طرح مورد نظر اما حجت‌الاسلام سید‌محمود نبویان دیگر نماینده تهران توضیح داد. او گفت: «در بررسی جزئیات این طرح، بازدید از تمام مراکز نظامی را برای بازرسان آژانس منع خواهیم کرد و دولت را ملزم به عدم اجازه به بازدید از مراکز نظامی خواهیم کرد.»
وی با بیان اینکه خروج از پروتکل الحاقی به معنی خروج از برجام نیست و اساسا برجام مقوله دیگری است، گفت: «ما علاوه بر بازدید، مصاحبه بازرسان آژانس با متخصصان و دانشمندان را هم ممنوع خواهیم کرد چون بی‌اعتمادی به بازرسان آژانس برای ما ثابت شده است.»
تبعات ناگوار
تبعات ناگوار اتخاذ چنین تصمیمی اما بارها و بارها برشمرده و از زبان کارشناسان امر در رسانه‌ها منتشر شده است. گوش مجلسی‌ها اما بدهکار این حرف‌ها نیست و کار خود را می‌کنند. حال باید دید که این بار به نتیجه رسیده و موفق می‌شوند که مانع از ادامه همکاری‌های ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شوند یا خیر؟
جاوید قربان‌اوغلو دیپلمات پیشین و کارشناس مسائل بین‌الملل معتقد است خیر. او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» این رویکرد مجلس را بیشتر یک شوآف دانست و منتهی به نتیجه ندانست. او همچنین به تبعات اتخاذ چنین رویکردی از سوی ایران اشاره کرد و گفت: «خروج از پروتکل الحاقی در این شرایط بسیار حساس بعد از انتخابات آمریکا به مصلحت ما نیست. البته من شخصا معتقدم که هیچ‌وقت به مصلحت ما نبوده است اما اکنون دیگر با توجه به شرایط موجود، اهمیت بیشتری دارد.»
وی تاکید کرد: «ما باید این پنجاه و چند روز را به صورت مسالمت‌آمیز پشت سر بگذاریم تا اتفاقی نیفتد و به نظر من هر اقدامی از این نوع اولا بر دیدگاه‌های آقای بایدن و تیم او که می‌خواهند به نحوی با تعامل با ایران و از طریق دیپلماسی به مذاکره برگردند، اثر منفی خواهد داشت.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: «نکته دوم این است که فرصت لابی گسترده‌ای را به تیم اسراییل، عربستان و امارات که به شدت مخالف برجام هستند و از روی کار آمدن بایدن نیز نگران شده‌اند، خواهد داد. همین کارهای اسراییل در سوریه و داخل ایران نیز ناشی از همین نگرانی و برای آن است که ایران را به یک واکنش احساسی وادارد و مانع از آن شود که روند بازگشت به دیپلماسی کامل شود.»
قربان‌اوغلو همچنین گفت: «نکته سوم این است که خروج از پروتکل الحاقی به این معنی است که ما هم سازمان بین‌المللی انرژی اتمی و هم شورای امنیت و دیگر کشورهای جهان را رودرروی خود قرار خواهیم داد. به طور قطع آنها در چنین شرایطی علیه ما موضع‌گیری می‌کنند و این به نفع ما نیست.»
وی افزود: «نکته آخر و مهم‌تر از همه این است که با این رویکرد موجب شکل‌گرفتن اجماع علیه ایران خواهیم شد. به هر حال یک تفاوت عمده بین ترامپ و بایدن وجود دارد. ترامپ عامل واگرایی در جهان بود و مشخصه بایدن برعکس او قدرت اجماع‌سازی است. او با بازگشت به توافق‌های بین‌المللی و به خاطر رویکرد حزب دموکرات قدرت ساخت اجماع علیه ایران را دارد و این در شرایط فعلی موجب بازگشت ما به قبل از معاهده برجام و آن داستان‌های قطعنامه‌ها و… می‌شود.»
این دیپلمات پیشین کشورمان خروج از پروتکل الحاقی و کنار گذاشتن اجرای داوطلبانه آن را در مجموع اقدامی احساسی که در جهت منافع ملی ایران نیست، ارزیابی کرد.
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه عملیاتی شدن این تصمیم مجلس چقدر محتمل است گفت: «بعید می‌دانم که نظام با این مساله موافقت کند. این رویکرد مجلس بیشتر یک شوآف است و کلیت نظام موافق این کار نیست. به هر حال وقتی تصویب کند، باید مصوبه به شورای نگهبان برود و پروسه خود را طی کند. به گمان من در این مسیر و اگر به این مرحله برسد، کسانی که اشاره کردم و مخالف این رویکرد هستند، مداخله خواهند کرد. کمااینکه در مراحل قبلی هم این مساله از سوی مجالس دیگر مطرح شده اما به نتیجه نرسیده چون کلیت نظام چنین تصمیمی را به مصلحت کشور نمی‌داند.»
نتیجه‌گیری
انتظار برای تصمیم‌گیری مجلس درباره طرح خروج از NPT در حالی ادامه دارد که این طرح چهار ماه قبل مطرح شده و خیلی زود هم به حاشیه رانده شده بود. حال باید دید ترور اخیر و هیجانی که به جان جریان ضد برجام انداخته است، به سکوت پنج ماهه مجلس در این باره پایان می‌دهد یا خیر. همچنین باید منتظر ماند و دید که طیف تندرو در مجلس چقدر زور دارد و آیا قادر است قاطبه آن ۲۹۰ نفر را از مسیر عقلانیت خارج کند یا خیر.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهسیاسی
لینک کوتاه :