هول شدن و هل دادن و معیشت مردم

محمد‌صادق جنان‌صفت * حسن روحانی بدون تردید یکی از رازآلود‌ترین مقام‌های بلندپایه سیاسی ایران در نظام جمهوری اسلامی بوده و هست. درباره او دو دیدگاه سر مرزی وجود دارد؛ یک دیدگاه او را سیاستمداری پیچیده، پنهانکار و پنهان‌ساز و کمیاب می‌داند که توانسته چهار دهه در بالاترین و حساس‌ترین نهادهای امنیتی و سیاسی زندگی کند و اکنون نیز نفر نخست مقام اجرایی کشور است.

این دیدگاه باور دارد روحانی در تشخیص مسیر قدرت‌یابی خوب عمل کرد و در انتخابات ۱۳۹۲ در نقطه‌ای ایستاد که همه طیف‌های تند و میانه‌رو اصلاح‌طلبان راهی جز رای دادن به او نیافتند و او را به سوی کاخ ریاست‌جمهوری هل دادند. این گروه و این اندیشه فرمان بردن از راهبرد دوباره فرستادن او برای دومین بار را نیز از پیچیدگی‌های‌ او می‌دانند. یک گروه نیز اما باور دارند روحانی اکنون در وضعیتی قرار دارد که هیچ نسبتی با پیچیدگی و داشتن مهارت سیاسی بالا را نشان نمی‌دهد و به نقطه‌ای رسیده است که آرزو می‌کند این روزهای باقی مانده زودتر سپری شوند و البته باور این است که این استعداد را دارد که حسن روحانی با این پیشینه امنیتی و سیاسی دو بار در حساس‌ترین نبرد سیاسی توانست محمدباقر قالیباف را در حرف و در عمل شکست دهد.

این عبارات او که بله شما یعنی آقای قالیباف گازانبری به دانشجویان حمله کردید و گفتید لوله‌شان می‌کنید توجه شهروندان را به خود جلب کرد. هم‌اکنون این دو هماورد سیاسی بار دیگر به هم پیچیده‌اند و هر کدام در مقام یکی از روسای قوا سعی در تضعیف دیگری دارد. رفتار و گفتارهای محمدباقر قالیباف به گونه‌ای است که نشان می‌دهد می‌خواهد در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم یکی از کاندیداها باشد و این حق اوست و کسی نمی‌تواند مانع قانونی برای عدم حضور وی در مقام کاندیداتوری فراهم کند. قالیباف همانند علی‌اکبر ناطق‌نوری که در دوران انتخابات ۱۳۷۶ رییس مجلس بود در این منصب نیز می‌تواند باشد و بدیهی است که نسبت به سایر کاندیداهای احتمالی شانس بیشتری برای دیده شدن دارد. وی و مشاورانش تشخیص داده‌اند در ماه‌های آتی روی چند مقوله متمرکز شوند تا آرای شهروندان را به دست آورند.

یک نقطه مرکزی برای قالیباف داستان کاهش سطح رفاه مادی مردم و روزگار تلخ کسب‌وکار و معیشت آنهاست. به همین دلیل است که هر روز و هر گاه که فرصتی برای سخن گفتن به دست می‌آورد، از همین نقطه به روحانی فشار می‌آورد. یک مرکز ثقل دیگر قالیباف این است که اجازه ندهد روحانی در مسیر حل مساله تحریم به کامیابی برسد و به همین دلیل است که در یک فاصله زمانی کوتاه دو قانون بزرگ تصویب شد. روحانی اما همیشه برگ‌هایی در دست دارد که سر وقت رو کند و حریف را به دردسر بیندازد. او با بیان اینکه «هول نشوید» و بگذارید دیپلمات‌های ورزیده کارشان را بکنند اردوگاه رقیب را به لرزه درآورده است و توپخانه آنها به شلیک درآمد و نخستین تیر را نیز قالیباف شلیک کرد.

در داستان هول شدن و هول نشدن که در این روزها به ادبیات سیاسی ایران اضافه شده است به نظر می‌رسد روحانی زیرک‌تر رفتار کرده و رقیب در دام او افتاده است و حرف را به خود گرفته است. اما آنچه در این هول کردن و هول شدن و هل دادن‌ها نادیده گرفته می‌شود منافع ملی و نیز حال و روز شهروندان است. درست یا نادرست ایرانیان تصور می‌کنند رفتار مداراجویانه‌تر از سوی ایران با رفتن ترامپ و آمدن بایدن که می‌خواهد گفت‌وگو کند، می‌شود از حجم و گستره تیره‌روزی‌های اقتصادی کاست. مردان سیاه‌روز ایرانی در این نبردی که دارند و در روزهای پیش‌رو تشدید می‌شود باید این خواست مردم را آزمایش کنند و نشان دهند شهروندان درست فکر می‌کنند یا اینکه تحلیل عمومی اشتباه است.