دیپلماسی و واکاوی تاریخ
محمود اشرفی * روزگار قوم‌مداری و نژادپرستی سر آمده است. امروزه هر سخنی که بویی از نژادپرستی بدهد با واکنش شهروندان جهانی به ویژه آینده‌سازان روبه‌رو خواهد شد. تاریخ از دیرباز گاهی کمینگاه نژادپرستان و جنگ‌طلبان بوده است و امروز اردوغان رییس‌جمهور ترکیه در چنین موضعی قرار دارد. او شعری می‌خواند که نشانگر دخالت در حق حاکمیت ملی کشور همسایه شرقی است. به تاریخی می‌بالد که در ناکامی‌های امپراتوری عثمانی و نسل‌کشی سال ۱۹۱۵ کمرنگ و بی‌مایه شده است.
بازگشت به تاریخ برای تدوین منش دیپلماسی خردمندانه نیست. کنش سیاسی با تاکید بر ردپاهای قوم‌مدارانه به رویه‌ای نژادپرستانه بدل خواهد شد. ایرانیان همواره رویه صلح‌طلبانه‌ای داشته‌اند و در این راه تاریخ را واکاوی نکرده‌اند. آشکار‌ترین گواه این موضوع صرف‌نظر ایران از حق حاکمیت ملی خود بر سرزمین‌های قفقاز است. بخش وسیعی از قفقاز به دنبال دو عهدنامه ترکمنچای و گلستان از سرزمین ما جدا شد. بیش از ۸۰ دهه است که ایران برای حفظ و صیانت از صلح جهانی از این حقوق حقه تاریخی خود سخنی به میان نیاورده است.
پان‌ترکیسم و پان‌عربیسم و هر پان دیگری که در راه قوم‌مداری به کار گرفته شود، از نگاه نسل جوان جهان‌ناپسند است. واکاوی تاریخ، ما را با نظرات گوناگونی روبه‌رو خواهد کرد. بهتر است سیاستمداران در تاریخ و قوم‌مداری غرق نشوند. گاهی واکاوی تاریخی ما را به جایی می‌رساند که تمام رویاهایمان را بر باد می‌دهد. آقای اردوغان در ادامه سفر در تاریخ قوم‌مدارانه خود با انگاره‌هایی روبه‌رو می‌شود که خاستگاه او را در سرزمین‌های خیلی دوردست بالارودان می‌داند.
این تفکر متضاد با نظر اردوغان نیز خطاست. در واقع همه ما شهروندان جهانیم و به اعتباری همه ما خوش‌نشینان سرزمین‌های خداوندیم. سیاستمداران بهتر است به جای واکاوی تاریخ و غرق شدن در تفکرات قوم‌مدارانه، اندیشه‌ای داشته باشند در راستای صلح جهانی. دیپلمات‌ها به آینده‌ای بیندیشند عاری از جنگ و به دور از تمایلات قوم‌مدارانه و نژادپرستانه.
* روزنامه‌نگار
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :