خروج از دوگانگی درباره موضوع رفع تحریم
جاوید قربان‌اوغلی * فرمایشات دیروز رهبری در دیدار با اعضای ستاد بزرگداشت شهید سلیمانی هم از اقتدار لازم برخوردار بود و هم راهکارهایی را برای رفع دغدغه‌ای که رییس‌جمهور در نشست خبری خود مطرح کرده و مطالبه مردم است، داشت.
به اعتقاد بنده سخنان رهبری درباره لغو تحریم با اظهارات رییس‌جمهور در این باره نوعی «همپوشانی» داشت. ایشان فرمودند اگر راهکاری برای لغو تحریم باشد، استقبال می‌کنند. این در حالی است که قبلا در این باره یک دوگانگی و تردید وجود داشت و عده‌ای بر آن بودند که با استناد به سخنان قبلی رهبری به نوعی تقابل در کشور دست بزنند. بنابراین از این منظر سخنان روز گذشته ایشان بسیار حائزاهمیت بود .
اگر قبلا این باور شکل گرفته بود که چون لغو تحریم‌ها امکان‌پذیر نشده، باید در جهت بی‌اثر کردن تحریم‌ها حرکت کنیم، در صحبت‌های دیروز اما این بی‌اثر کردن را در کنار تلاش برای لغو تحریم‌ها قرار دادند.
من به عنوان یک کارشناس این‌طور استنباط کردم که اگر راهکارهایی برای لغو تحریم وجود دارد، دست‌اندرکاران باید دنبال آن بروند، در عین حال باید اقتصاد را به قدری مقاوم کنیم که اگر به هر دلیلی تحریم‌ها ادامه یافت، کمترین آسیب به کشور برسد.
در واقع ما بعد از فرمایشات دیروز رهبری از آن دوگانگی که برخی در کشور تلاش داشتند ایجاد کنند، خارج شدیم. ضمن اینکه به مرحله‌ای می‌رسیم که اگر راهکاری برای لغو تحریم وجود دارد، باید دنبال آن برویم.
اکنون سوال اینجاست که لغو تحریم‌ها چگونه امکان‌پذیر است؟ به عنوان یک کارشناس معتقدم که در گام اول باید عزیمت به نقطه سال ۹۴ یعنی شرایط بعد از امضای برجام هدف در این مرحله باشد. شرایطی که به تایید همه کارشناسان تا حد زیادی تحریم‌ها برداشته شد، فضای بین‌المللی به روی ما باز شد و رفت‌و‌آمدها در سطوح بالای سیاسی و شرکت‌های مهم جهان صورت گرفت.
اینکه چه شد آنها ادامه ندادند و شرایط تغییر کرد موضوع این بحث نیست و مهم این است که بخش سیاسی و اقتصادی کشور اذعان دارند که بعد از برجام گشایش‌های قابل توجهی در همه حوزه‌ها انجام شد.
بنابراین باید گام اول مسوولان کشور بازگشت به آن شرایط باشد. روشن است که نمی‌توان همه چیز را یکباره به دست آورد. لغو تمام تحریم‌های اعمال شده بعد از اشغال لانه جاسوسی تا‌کنون اگرچه هدف موجهی به نظر می‌رسد ولی کاری است نشدنی (حداقل در این مرحله و شرایطی که در آن قرار داریم) و ملاحظه کردیم که حتی در برجام نیز چنین چیزی پیش‌بینی نشده بود .
بنابراین ما باید به صورت گام به گام حرکت کنیم. گام نخست نیز این است که با در نظر داشتن وعده بایدن مبنی بر برجام از اقداماتی که در این تصمیم بایدن و تیم او تزلزل ایجاد می‌کند، پرهیز کنیم. اگرچه می‌دانیم آمریکای بایدن در بازگشت به برجام در پرتو فشار لابی‌های سنگین مخالفان برجام در داخل کشور (در کنگره و لابی تاثیرگذار آیپک) و همچنین مخالفان منطقه‌ای (اسراییل و سعودی) با دشواری‌هایی رو‌‌به‌رو خواهد شد.
به عبارت دیگر، در گام اول ما باید از انجام کارهایی که کار را برای بایدن دشوار کند پرهیز کنیم. گام دوم اما به پیشنهاد من انجام اقداماتی است که انجام این تصمیم را تسهیل کند. در این رابطه دو نکته مهم است؛ اول نرمش در گفتمان و رویکردهای سیاست خارجی و دیگر، اجماع و وفاق در داخل کشور برای گذر از این مرحله. باید بپذیریم که شرایط پس از برجام هر چند مطلوب به معنای واقعی نیست ولی در حد توان و مقدورات ما بود. ضروری است مدیریت بعد از آن را خودمان بر عهده بگیریم. اگر هم اختلافاتی درباره روح برجام، متن برجام و چگونگی اجرای برجام و… داریم باید در حیطه مسائل داخلی خود به فکر حل باشیم.
ضمن اینکه در این زمینه نیز می‌توان از فرمایشات دیروز رهبری رهنمود گرفت. ایشان تاکید کردند مسوولان می‌توانند اختلافات خود را از طریق مذاکره حل‌و‌فصل کنند.
در مجموع معتقدم که ما بعد از سخنان دیروز رهبری از آن دوگانگی قبلی خارج شدیم و باید گام‌های لازم را برای رفع تحریم برداریم. اولین گام نیز همان‌طور که عرض کردم، از بین بردن موانع و تسهیل بازگشت به برجام توسط تیم جدید در آمریکاست. قطعا موانعی در اروپا، منطقه و… وجود دارد که باید در مراحل بعدی به مدیریت آن پرداخت.
* دیپلمات پیشین
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :