بازارگردانی، چالش جدید بازار سرمایه
به گزارش جهان صنعت نیوز: گفته می‌شد در مدت اخیر بازارگردانان در برخی نمادها، اقدام به نوسانگیری کرده و نقش زیادی در افت شاخص و نرخ سهام داشته‌اند. در خوش‌بینانه‌ترین حالت هم بازارگردانان به تعلل و کوتاهی در انجام امور بازارگردانی و حمایت از سطح قیمتی سهام متهم شده‌اند. با این حال سیاوش وکیلی مدیر روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان بورس این اتهامات را رد و با استناد به آمار معاملات ۹ ماهه بازارگردان‌ها اعلام کرده است: بازارگردان‌ها در بازار سرمایه نقش مثبتی ایفا می‌کنند. نقدشوندگی مهم‌ترین وظیفه بازارگردان‌هاست و آمارهای موجود، ایفای نقش آنها در بازار سرمایه را تایید می‌کند.
بازارگردانی فرآیندی است که برای تعادل‌بخشی به بازار و تضمین نقدشوندگی آن به کار می‌رود، به این معنا که سهامداران و صاحبان اوراق به محض تصمیم‌گیری برای فروش سهام بتوانند نسبت به معامله اوراق خود اقدام کنند. اگرچه گفته می‌شود بازارگردانی در بورس ایران بیش از ۱۷ سال قدمت دارد اما شورای‌عالی بورس طی مصوبه‌ای در ۲۰ شهریور امسال همه ناشران را به داشتن بازارگردان ملزم کرد. این موضوع موجب افزایش نقدشوندگی در بورس شد. اما در این میان ریزش‌های هفته گذشته بازار سرمایه موجب شده که برخی، بازارگردان‌ها را متهم اصلی اخلال در فرآیندهای بازار سرمایه بدانند و برخی دیگر بازارگردان‌ها را به تلاش برای نوسانگیری از سرمایه‌گذاران خرد متهم می‌کنند.
در این زمینه «سیاوش وکیلی» مدیر روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان بورس ضمن اشاره به فعالیت قانونمند اکثر بازارگردان‌ها درباره نحوه برخورد سازمان بورس با تخلفات برخی بازارگردان‌ها گفت: موضوع مهم، توجه به تفاوت بین «تخلف» و «جرم» است. سازمان بورس با ناشران و نهادهای مالی که از دستورالعمل‌ها تخلف کردند و همچنین با بازارگردان‌هایی که در فرآیند عملیات بازارگردانی هم دچار تخلف شوند برخورد خواهد کرد. این موضوع با جرم‌انگاری و ارسال پرونده به دادگاه‌ها تفاوت دارد، اما اگر لازم باشد بر اساس مقررات و قوانین آن اقدامات نیز انجام می‌شود. وکیلی افزود: تاکنون عمده تخلفات ناشی از استنکاف برخی ناشران از عمل به مصوبه ۲۰ شهریور شورای‌عالی بورس و آیین‌نامه صیانت از حقوق سرمایه‌گذاران بوده که همه ناشران (چه ناشران جدیدالورود به بازار و چه ناشران باسابقه بازار) را به داشتن بازارگردان ملزم کرده است. در نخستین روزهای اجرای این مصوبه از ۱۲ مهرماه برخی ناشران از اجرای آن خودداری کردند که برخوردهای لازم براساس مقررات هم انجام شد.
کمک به نقدشوندگی، وظیفه بازارگردانان
مدیر روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان بورس درباره نوسانگیری بازارگردان‌ها به ایرنا گفت: استفاده از این واژه نادرست است. بازارگردان وظیفه کمک به نقدشوندگی بازار را بر‌عهده دارد و در این مسیر با استفاده از ابزارهای خرید و فروش سهم در زمان‌هایی که صف خرید یا سهم فروش تشکیل می‌شود، قابلیت نقدشوندگی سهام را افزایش می‌دهد و به طور طبیعی در بازه دامنه مظنه‌ای که برایش تعیین می‌شود حرکت می‌کند و به اصطلاح عملیاتMarket maker را انجام می‌دهد. این فرآیند Market maker هم‌اکنون به شکل مثبت از سوی بازارگردان‌ها در بازار سرمایه در حال انجام است. وی در پاسخ به این پرسش که آمارهای فعالیت بازارگردان‌ها چگونه بوده و آیا طبق این آمارها، بازارگردان‌ها نقش خود را انجام دادند یا خیر گفت: در بازه حدود ۹ ماهه، بازارگردان‌ها دو برابر حجم فروش سهام، اقدام به خرید سهام کرده‌اند. در این مدت حجم خرید سهام بازارگردان‌ها بیش از ۵۵ هزار میلیارد تومان بوده و این در حالی است که ارزش فروش سهام آنها رقم ۲۷ هزار میلیارد تومان را نشان می‌دهد. وکیلی ادامه داد: نکته مهم اینکه در اواخر تابستان و در فصل پاییز که شاهد نوسان بازار و افت شاخص بودیم، بازارگردان‌ها سه برابر حجم فروش از سرمایه‌گذاران سهام خریده‌اند. یعنی وظیفه خود را برای حفظ جریان نقدشوندگی بازار حتی در زمانی که صف‌های فروش در بسیاری از نمادها تشکیل شده بود به خوبی ایفا کرده‌اند که این موضوع را می‌توان طبیعت عملیات بازارگردانی عنوان کرد.
بازارگردان‌ها قلک نیستند!
مدیر روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان بورس اضافه کرد: بازارگردان‌ها طبق شیوه مرسوم و استانداردهای جهانی فعالیت خود باید عایدی هم داشته باشند، زیرا بازارگردان‌ها قلک نیستند که فقط یک‌سویه عمل کنند و بخرند بلکه باید دوسویه (خرید و فروش) عمل کنند. این مقام مسوول اضافه کرد: به لحاظ فنی، بازارگردان‌ها عامل انتقال سهام بین فروشندگان و خریداران سهام هستند، البته فعالیت آنها باید در دامنه مظنه‌ای باشد که بورس‌ها برای آنها تعیین می‌کند. وکیلی گفت: وظیفه سازمان بورس در این زمینه نظارتی است، یعنی اگر اقدام به خرید سهم در یک دامنه مظنه می‌کنند، در همان سهم و دامنه مخصوص باید سفارش فروش هم بگذارند. به این ترتیب، بازارگردان‌ها ضمن کمک به بازار و نقدشوندگی سهام از عایدی بهره‌مند می‌شوند. هیچ جای جهان، نمی‌توان از بازارگردان‌ها، توقع عملکرد یک‌سویه داشت. دیر یا زود، منابع آنها تمام می‌شود و دیگر قادر نخواهند بود به وظیفه خود عمل کنند. مدیر روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان بورس افزود: باید توجه داشته باشیم که اگر در دوره نوسان بازار سهام، بازارگردان‌ها فعال نبودند، معاملات سهام چگونه امکان‌پذیر می‌شد؟ در واقع در سه ماهی که از مصوبه شورای‌عالی بورس درباره الزام به بازارگردانی می‌گذرد، آنها در نقدشوندگی و تثبیت بازار و جلوگیری از قفل شدن معاملات بازار، نقش بسیار مهمی داشتند. این را هم مد نظر داشته باشیم گرچه ۱۷ سال از فعالیت اولین بازارگردان‌ها می‌گذرد اما نهادهای نوپایی محسوب می‌شوند و باید به آنها فرصت دهیم تا بر اساس استانداردهای بین‌المللی خدمات ارائه دهند.
بازارگردانی با تمامی نواقص آن مفید است
در همین زمینه یک کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: بازارگردانی در کل بازارهای مالی دنیا وجود دارد و ممکن است در بازار ما برخی بازارگردانان اشتباهاتی را سهوا یا عمدا انجام دهند. اما در کل نفس بازارگردانی با تمامی نواقص آن مفید است. محمدمهدی ناسوتی‌فرد در خصوص روند بازارگردانی به عصر مالی گفت: به نظر می‌رسد حضور بازارگردان در بازار سرمایه ما مفید باشد. البته اگر بعضی اوقات شرکت‌ها در بازارگردانی نامناسب عمل می‌کنند بحث دیگری است، اما در مجموع، هر فعل و انفعالی که باعث افزایش نقدشوندگی بازار شود، ضروری است. وی به قانون جدید الزام بازارگردانی اشاره کرد و گفت: حضور بازارگردان‌ها در بازار، الزامی بود که از سوی سازمان بورس تعریف شد تا به این ترتیب عملیات بازارگردانی اجباری شود. این ایده جدیدی بود و دستورالعمل آن سریع تصویب شد که دلیل آن هم حضور توده‌های زیاد مردم در بازار سرمایه و رفتارهای هیجانی آنها بود. اما در مجموع، این اجبار، فرصتی شد تا بتوان نقدشوندگی بازار را افزایش داد. ناسوتی‌فرد افزود: البته این جمله همیشه گفته شده که نوسان، ذات بازار سرمایه است. پس نمی‌توان با بازارگردانی جلوی این نوسان را گرفت. بازار مسیر خود را طی می‌کند، اما به هر حال این عمل، باید اتفاق می‌افتاد. بازار سرمایه در یک سال گذشته با رشد چندده میلیونی مشارکت‌کنندگان مواجه شد و به همین علت حضور ابزارهای کنترل‌کننده می‌تواند در این بین مفید باشد. این کارشناس بازار در خصوص انتقادهایی که به عمل بازارگردانی در روزهای اخیر شد، اشاره کرد و افزود: هر فعلی که در بازار روی دهد به هر حال منتقدین و مشوقینی دارد، اما این جمله که بازارگردانان از سهامداران حقیقی نوسان می‌گیرند اشتباه است. ناسوتی‌فرد تاکید کرد: اگر حقیقی‌ها می‌خواهند در روزهای منفی بازار و در صف فروش، سهام خود را عرضه و در صف‌های خرید تقاضا ثبت کنند، این بازی و استراتژی خودشان است و ارتباطی به بازارگردان‌ها ندارد. سهم‌هایی که در روزهای منفی توسط بازارگردان جمع شده، در روزهای مثبت با فروش آنها، بخشی از هیجانات بازار کنترل می‌شود و اگر این فرآیند تغییر کند دیگر بازارگردانی نیست و باید نام جدیدی برای آن تعریف کرد.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانبانک و بیمهپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :