متناسب با رفتار همسایگان مرزی عمل کنیم
حسن بهشتی‌پور * اینکه واکنش ایران در قبال رفتار کشورهای همسایه باید به چه نحو باشد، بستگی به این عوامل دارد که فلان کشور همسایه چه رفتاری با ایران داشته است. در موضوعات نه‌چندان مهم به دلیل اینکه کشورهای همسایه در مجاورت با مرزهای کشورمان هستند، باید ملاحظاتی را رعایت کنیم ولی نوع واکنش ما بسته به اقدامی که در قبال ایران انجام می‌دهند، متفاوت است.
اگر کشور همسایه به خاک‌مان تجاوز کند، باید مقابله به مثل کرد و سکوت و انفعال معنایی ندارد مثل زمانی که صدام و کشور عراق به مرزهای ایران تجاوز کرد که رفتارمان مقابله‌ای بود. ولی گاهی خطایی را از سوی رییس جمهوری ترکیه شاهدیم و اردوغان در مراسمی شعر ارس را بدون توجه به اینکه این شعر به جدایی دو سرزمین از رود ارس پرداخته نه مناطق اشغالی آذربایجان با یک تذکر جدی قابل چشم‌پوشی و گذشت است و در همان حد توضیح وزیر خارجه ترکیه و پذیرفتن اشتباه و خطا کفایت می‌کند. کش دادن این اختلافات کمکی به منافع ملی دو کشور نخواهد کرد و در صورتی که تکرار شود، با توجه به اهمیت موضوع مبتنی بر آن می‌توان موضع‌گیری قاطع‌تری داشت.
بنابراین نمی‌توان حکم کلی داد که در قبال کشورهای همسایه چه برخوردی باید داشته باشیم. جمهوری اسلامی ایران متناسب با آن رفتار، اقدام لازم و متناسب را انجام خواهد داد. پس در شرایط مختلف نیازمند موضع‌گیری متفاوت هستیم.
وقتی بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس از جمله عربستان اختلافاتی وجود دارد باید متوجه این موضوع باشیم که تشدید اختلاف بین ایران و عربستان به نفع آمریکا و اسراییل است. آنها منتظرند این اختلافات بالا بگیرد تا هم بتوانند حضور نامشروع خود را در منطقه توجیه کنند و هم بتوانند اسلحه بیشتری را به عربستان، کویت، امارات، بحرین و… به بهانه خطر ایران بفروشند. پس باید هوشمندانه سعی کنیم با وجود اختلافاتی که با کشورهای جنوبی حوزه خلیج‌فارس داریم، بکوشیم مناسبات‌مان را با آنها به شکلی حفظ کنیم که اگر برای هر دو طرف دوستانه نیست، حداقل تنش‌زا هم نباشد.
حتی درباره کشورهایی مثل پاکستان می‌دانیم که هم با افغانستان رقابت دارد و هم تروریست‌هایی که اعمال تروریستی انجام می‌دهد، بعد از آن به خاک پاکستان بازمی‌گردند. ولی این دلیل نمی‌شود که روابط دوستانه سال‌های طولانی با پاکستان را نادیده بگیریم و با این کشور تنش داشته باشیم بلکه بهتر است روابط دیپلماتیک‌مان را تشدید کنیم و با رفت‌و‌آمد دیپلماتیک طرح مشترکی را برای مقابله با تروریسم در دست بگیریم و آنها را متقاعد کنیم که در جهت مقابله با تروریسم با ایران همکاری بیشتر و نزدیک‌تری داشته باشند چرا که پاکستانی‌ها از نظر تروریستی ضربه‌پذیرتر هستند. در این صورت می‌توانیم روابط‌مان را با پاکستان از طریق مذاکره بهتر کنیم.
البته اخیرا یک مرز جدید بین ایران و پاکستان هم باز شده و این بازارچه‌های مرزی می‌توانند به منافع مشترک دو کشور کمک کنند و جلوی فعالیت تروریست‌ها را بگیرند. پس باید با هر کشوری متناسب با شرایطی که در مرز با آن داریم، رفتار کنیم. حتی درباره افغانستان هم اخیرا راه‌آهن بافق به هرات باز شده که می‌تواند هم به گسترش حمل‌و‌نقل ریلی در افغانستان کمک کند و هم منجر به گسترش همکاری ایران و آسیای مرکزی شود چراکه ما می‌توانیم تا شمال افغانستان این راه‌آهن را ادامه دهیم و به تاجیکستان و ازبکستان نزدیک شویم؛ اقدامی که برای هر دو کشور منفعت دارد. پس باید هوشمندانه در قبال کشورهای همسایه رفتار کنیم و متناسب با رفتار آنها قدم برداریم.
* کارشناس مسائل سیاست خارجی و روابط بین‌الملل
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :