عارضه‌یابی از تولید و صادرات صنعت سنگ تزئینی
به گزارش جهان صنعت نیوز: درباره وضعیت فرآوری سنگ در سطح کشور باید گفت که بیش از شش هزار و ۵۰۰ واحد فرآوری سنگ با توان سالیانه ۲۰۰ میلیون مترمربع فعال هستند، اما اکنون تولید در سطح ۷۰ میلیون مترمربع انجام و در واقع نزدیک به ۳۰ درصد سنگ تزئینی و نما فرآوری می‌شود.
ازآنجاکه در برنامه‌ها مطرح شده دولت بر توسعه بخش معدن تمرکز کند و از درآمدهای نفتی فاصله بگیرد، بنابراین معادن سنگ کشور نیازمند بازنگری هستند. باید بررسی کرد که به چه دلیل تولید در این صنعت حدود یک سوم ظرفیت است و منابع سنگ کشور با چه مشکلاتی روبه‌رو هستند.
به هم خوردن آهنگ عرضه و تقاضا
در همین خصوص رامین قربان‌زاده، کارشناس حوزه سنگ تزئینی در کشور به «جهان‌صنعت» گفت: بزرگ‌ترین مشکل صنعت سنگ در کشور ایران بر هم خوردن آهنگ نظام عرضه و تقاضا است. هر واحد سنگ در صورتی که خودش را با آهنگ جدید نظام عرضه و تقاضا نتواند هماهنگ کند، محکوم به خروج از این صنعت است.
این کارشناس حوزه سنگ در پاسخ به این سوال که برای حل مشکل صنعت سنگ چه اقداماتی باید انجام داد، تصریح کرد: برای حل مشکلات صنعت سنگ چه از طرف بخش خصوصی و چه بخش حکومتی شایسته است روی وجوه تمایز کشور کار شود.
نقش حکومت
قربان‌زاده با اشاره به نقش بخش حکومتی تصریح کرد: بخش حکومتی می‌تواند با بررسی رویکردها و اعمال تشویق‌های صورت گرفته در دیگر کشورهای صاحب صنعت سنگ وجه تمایزی خاص کشور ایران ایجاد کند تا فعالان حاضر در این صنعت به ادامه فعالیت دلگرم‌تر شوند. به عنوان مثال پیشنهاد می‌شود از آنجا که ایران یک کشور معدن‌خیز است، وزارتخانه‌ای جدید و مستقل از وزارتخانه‌های حاضر تشکیل شود. او ادامه داد: وزارتخانه معدن با معاونت‌های مربوطه در بخش‌های معادن فلزی و غیرفلزی می‌تواند بهتر به مشکل معدنکاران رسیدگی کند. در این قالب صنعت سنگ ایران معاون وزیری خواهد داشت که به صنعت سنگ اشراف دارد و درد این حوزه را می‌داند.
اختلاف سلیقه مدیران
این کارشناس حوزه سنگ در پاسخ به این سوال که اختلاف سلیقه مدیران کشوری چقدر در رشد صنعت سنگ مانع‌تراشی کرده است، گفت: اختلاف نظر مشکلی است که نقش پررنگی داشته است. اگر لیستی در این رابطه تهیه شود، شایسته است سراغ تعداد زیادی از فعالان این صنعت رفت تا متوجه شد چقدر از اختلاف سلیقه مدیران در موضوعات مختلف گله‌مند هستند.
قربان‌زاده با اشاره به مشکل وجود ماشین‌آلات معدنی فرسوده در کشور گفت: یکی از مشکلات عمده صنعت سنگ ایران در بخش معدن، استفاده از ماشین‌آلات معدنی فرسوده است. متاسفانه در ۱۵ سال گذشته هیچ گزینه حمایتی در این مورد شامل حال معدنداران کشور نشده است. زمانی هم که یک راه تنفسی برای حل این مشکل باز شد و دولت به فکر ورود ماشین‌آلات معدنی دست دوم با کارکرد ۵ سال افتاد، اختلاف سلیقه مدیران شروع و مانع این روند شد.
این کارشناس حوزه سنگ ادامه داد: برخی مدیران مطرح می‌کردند که به جای واردات ماشین‌آلات دست دوم باید از فلان شرکت ایرانی حمایت کرد تا این قبیل ماشین‌آلات در ایران بومی‌سازی یا مونتاژ شود. در حالی که چنین رویکردی آب در‌هاون کوبیدن است! چراکه کشور ایتالیا با آن پشتوانه صنعتی، وارد‌کننده ماشین‌آلات سنگین معدنی از ژاپن، آمریکا و آلمان است. حال ما می‌خواهیم به پشتوانه فلان شرکت دولتی که مدت‌ها تعطیل بوده، لودری بسازیم که در معدن سنگ بدون دردسر کار کند!
نقش بخش خصوصی
قربان‌زاده با اشاره به نقش بخش خصوصی نیز گفت: در این رابطه تنها می‌توان به این هشدار بسنده کرد که برای بقا در رقابتی که در داخل و خارج کشور بر این صنعت حاکم است، تنها باید تمایز ایجاد شود. این تمایز می‌تواند در شکل‌های مختلف ظهور پیدا کند. فراموش نکنیم در کیفیت نهایی محصول و نحوه تحویل محصول به مصرف‌کننده نهایی نسخه واحدی وجود ندارد و باید بخش خصوصی را آزاد گذاشت.
رونق اقتصادی و بسترسازی
این کارشناس حوزه سنگ در پاسخ به این سوال که برای فعال کردن معادن سنگ غیرفعال چه باید کرد، گفت: بین فعال کردن یا فعال شدن معادن سنگ باید تفاوت قائل شد. برای فعال شدن معادن سنگ غیرفعال کافی است، رونق اقتصادی در کشور حاکم و بسترهای لازم ایجاد شود. برای عرضه بیشتر سنگ‌های ساختمانی در بازار داخل و خارجی تنها راه درمان فعال شدن تعداد بیشتری از معادن است. باید بدانیم حل این مهم از دل خود صنعت سنگ نمی‌گذرد، بلکه بیشتر به عوامل بیرون از صنعت سنگ وابسته است.
قربان‌زاده با بیان اینکه معدن سنگی را سراغ ندارم که با وجود تقاضای بازار برای آن محصول تعطیل باشد، ادامه داد: اگر بدون تقاضا و کشش بازار اصرار بر فعال شدن یا فعال کردن معادن تعطیل و غیرفعال داشته باشیم، این بار از طرف دیگر بام خواهیم افتاد و آن هم تخصیص منابع مالی محدود در جایگاهی اشتباه خواهد بود.
این کارشناس حوزه سنگ در پایان تصریح کرد: اصرار بر کمیت و بیشینه‌سازی نداشته باشیم و اصل را بر کیفیت و راندمان بالا بگذاریم.
نقش پررنگ منابع طبیعی
باقر محمدی، فعال معدنی با اشاره به اینکه هنوز سازمان صمت با منابع طبیعی مشکل دارد به «جهان صنعت» گفت: یکی از مشکلات اصلی چرخه تولید در صنعت سنگ این است که صمت با منابع طبیعی همراهی لازم را نداشته است. در واقع این سازمان از خود سلب مسوولیت کرده و تصمیم‌گیری را بر عهده منابع طبیعی گذاشته است.
این فعال معدنی ادامه داد: سازمان منابع طبیعی و جهاد کشاورزی به بسیاری از محدوده‌های اکتشافی سنگ تزئینی تا نیم هکتار را واگذار کرده و مابقی محدوده را بلوکه می‌کند. این در صورتی است که محدوده ثبتی متقاضی بیش از ۲۰۰ هکتار بوده است. در شرایط حاضر منابع طبیعی یک هکتار مجوز ارائه داده است.
تصمیم اشتباه برای فعال کردن معادن
محمدی ضمن انتقاد به تصمیم‌گیری سه ماهه برای وضعیت معادن غیرفعال تصریح کرد: وزارت صمت تصمیم گرفته بسیاری از معادن بخش خصوصی را ابطال و آزادسازی کند. این در حالی است که چنین اقدامی بدون حل ریشه‌ای مشکلات بخش معدن، غیرعلمی و غیرحرفه‌ای است.
این فعال معدنی با اشاره به اینکه وزارت صمت باید به حل مشکلات حوزه سنگ از جوانب مختلف بپردازد، گفت: یکی از مشکلات کلیدی در معادن سنگ موضوع حمل‌ونقل است. به دلیل تحریم‌ها و افزایش نرخ ارز، ماشین‌آلات سنگین معدنی وارد کشور نشده و بیشتر ماشین‌آلاتی نیز که در کشور وجود دارد، مستهلک است. نرخ اغلب ماشین‌آلات معدنی تا چهار برابر افزایش یافته و یا قطعه اصل را نمی‌‌توان در بازار یافت. او یادآور شد: در شرایط فعلی سنگ تولید شده دست ما مانده و کامیون نداریم که آن را جابه‌جا کنیم.
محمدی تصریح کرد: به این ترتیب با اعمال سیاست‌ها اغلب حق و حقوق گروهی معدنکار قدیمی و خسته ضایع می‌شود و اتفاق جدیدی نخواهد افتاد. انتظار ما این است که حداقل دولت در تصمیم‌گیری‌ها بخش خصوصی را دخیل کرده و از آن مشورت بگیرد. این در حالی است که برای حل مشکلات صنعت سنگ کشور هیچ‌گاه نظر انجمن سنگ ایران یا خانه معدن ایران پرسیده نمی‌شود.
فقدان نقشه راه
بهنام امینی، فعال دیگر حوزه سنگ نیز به «جهان‌صنعت» گفت: بزرگ‌ترین مشکل سنگ در کشور نداشتن نقشه راه، استراتژی مشخص و سازمانی است. به این ترتیب سنگ ایران در حد کارگاه‌های پراکنده باقی مانده و هنوز تبدیل به یک صنعت نشده است.
امینی در پاسخ به این سوال که برای حل مشکل سنگ کشور چه باید کرد، گفت: این مهم نیاز به آموزش، سیستمسازی و تبیین استراتژی دارد. او با اشاره به اختلاف سلیقه مدیران کشور در این حوزه گفت: متاسفانه ضعف سیاستگذاری تبیین هدف چه در بخش خصوصی و چه در دولت برای توسعه صنعت سنگ، این قافله را هر از چند صباحی به سویی کشانده است.
این فعال حوزه سنگ کشور با تقسیم معادن سنگ غیر فعال به دو بخش، تصریح کرد: گاهی شاهد وجود معادنی هستیم که سنگ مطلوب و با کیفیتی تولید نمی‌کنند. گاهی هم معادنی داریم که سنگ خوبی دارند اما به دلیل ضعف مدیریت غیرفعال مانده‌اند.
او درباره اینکه برای راه‌اندازی معادن غیرفعال چه باید کرد، گفت: برای راه‌اندازی معادن غیرفعال، لازم است ابتدا تفکیک فوق انجام شود و مشخص کنیم چه معادن مقرون به صرفه بوده ولی مشکلاتی دارند تا بتوان نقاط ضعف‌شان را حل کرد.
امینی در پایان تصریح کرد: ضروری است که واژه «مطلوب و مرغوب» در سنگ ایران تعریف شود تا به بی‌راهه نرویم.
ضرورت بازگشت ۱۰۰۰ معدن سنگ به چرخه تولید
در این خصوص همچنین دبیرکل انجمن سنگ ایران گفت: اجرای دقیق طرح احیا و نوسازی معادن کوچک‌مقیاس می‌تواند موجب بازگشت ۱۰۰۰ معدن سنگ تزئینی و نما به چرخه تولید و صادرات شود.
احمد شریفی در گفت‌وگو با ایرنا تصریح‌کرد: پیاده‌سازی طرح احیا و نوسازی معادن کوچک‌مقیاس یکی از بهترین برنامه‌های دولت در بخش معادن محسوب می‌شود، اما اختلاف سلیقه مجریان دولتی در این زمینه، مانع از پیشرفت مورد انتظار در این بخش شده است.
دبیرکل انجمن سنگ ایران اعلام‌کرد: امروز تعداد ۲ هزار و ۱۰۰ معدن سنگ تزئینی و نما در سطح کشور پروانه بهره‌برداری دارند، اما به دلایل مختلف تعداد یک‌هزار معدن در این بخش غیرفعال شده‌اند. در این بین می‌توان با عارضه‌یابی نسبت به فعال‌سازی آنها اقدام کرد.
معادن سنگ با ظرفیت ۳۰ میلیون تنی
شریفی بیان کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد ظرفیت سالیانه معادن سنگ کشور افزون بر ۳۰ میلیون تن است، اما اکنون در شرایط کنونی به حدود ۸ تا ۹ میلیون تن رسیده است. این مهم نیازمند بازنگری است و باید بررسی شود که به چه دلیل به تولید حدود یک سوم ظرفیت در این بخش رسیده‌ایم؟
وی توضیح‌داد: امروز در سطح کشور بیش از شش هزار و ۵۰۰ واحد فرآوری سنگ با توان سالانه ۲۰۰ میلیون مترمربع وجود دارد، اما اکنون تولید در سطح ۷۰ میلیون مترمربع انجام و در واقع نزدیک به ۳۰ درصد سنگ تزئینی و نما فرآوری می‌شود.
آمار ۸/۵۳ درصدی معادن فعال
شریفی اضافه‌کرد: وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان متولی بخش معادن، آمار داده که در سطح کشور بیش از ۱۰ هزار و ۴۰۰ معدن وجود دارد که از این میزان ۸/۵۳ درصد با رقم پنج هزار و ۶۰۰ معدن فعال است.
وی خاطرنشان‌کرد: وزارت صمت، اولویت فعال‌سازی معادن غیرفعال را به حوزه فلزی (سنگ آهن، مس و غیره) داد، زیرا خریداران آماده پیش‌خرید این مواد معدنی بودند و از سال ۹۷ حدود ۵۰ تا ۶۰ معدن راکد در این ارتباط فعال شدند.
دبیرکل انجمن سنگ ایران تصریح کرد: همزمان با شکل‌گیری شورای هماهنگی و مشورتی احیای معادن غیرفعال کوچک‌مقیاس در سال ۹۷، بنابر فرمان وزیر صمت مقرر بود سالیانه نزدیک به ۲۰۰ معدن عارضه‌یابی شده و با رفع مشکلات به مدار تولید بازگردند.
وی گفت: انجمن سنگ در هماهنگی با شورای یاد شده در نخستین مرحله تعداد ۲۰ معدن را برای فعال‌سازی معرفی کرد و همه مشکلات آنها از قبیل ماشین‌آلات، میزان استخراج، حقوق دولتی و جرائم مربوطه هم رصد شد، اما اختلاف دیدگاه بین شورای مزبور با معاونت معدنی وزارت صنعت، سبب معطل ماندن طرح فعال‌سازی معادن کوچک‌مقیاس در حوزه سنگ تزئینی و نما شد.
شریفی بیان کرد: انتظار این بود که مصوبه شورای هماهنگی احیای معادن به عنوان تصمیم شورای‌عالی معادن محسوب شود تا کاربردی باشد، اما معاونت معدنی وزارت صمت در دوران وزیر پیشین و فعلی در قالب بوروکراسی اداری و پیچ و خم مربوطه تصمیم‌های شورای مزبور را بلوکه کرد و در عمل شورا تعطیل شد.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدنلینک کوتاه :
