فقدان دیدگاه کلان اقتصادی در بورس کالا

به گزارش جهان صنعت نیوز: وزارت صمت روز گذشته قیمت پایه شمش فولادی در بورس را بر اساس ۷۰ درصد قیمت CIS اعلام کرده بود. با این حال قائم‌مقام مدیرعامل بورس کالای ایران طی نامه‌ای خطاب به معاون معدنی وزارت صمت، تغییر قیمت پایه محصولات فولادی را نپذیرفت و درخواست وزارت صمت را به دبیرخانه شورای‌عالی بورس ارجاع داد. این در حالی است که سیاست وزارت صمت در راستای کاهش فشار هزینه‌های تولید در بخش‌های مختلف صنعت از جمله خودروسازی، ساختمان و لوازم خانگی و کنترل قیمت‌های فزاینده محصولات فولادی اتخاذ شده است.

وزیر صمت یکی از مهم‌ترین دلایل نحوه تعیین قیمت پایه محصولات فولادی را  جنگ اقتصادی تمام‌عیار اقتصادی دانسته و تاکید کرده که تصمیمات برای عبور از این شرایط جنگی نیز باید سریع، قاطعانه و بر اساس مقتضیات زمانی گرفته شود. با این حال منتقدان عنوان می‌کنند که نرخ جدید محصولات فولادی در بورس کالا موجب ایجاد رانت و فساد در بازار آزاد می‌شود. این در حالی است که در این زمینه می‌توان با تقویت بازوهای نظارتی و ردگیری محصولات عرضه شده در بورس کالا، از احتکار و گرانفروشی آنها در بازار آزاد جلوگیری و مقرراتی را در این زمینه تنظیم کرد. فولادسازان همچنین می‌توانند زیان ادعایی خود در این شیوه را از طریق افزایش صادرات جبران کنند. به ویژه آنکه با توجه به افزایش ملموس و بی‌سابقه نرخ جهانی فلزات اساسی و همچنین احتمال گشایش در حوزه تجارت خارجی، درآمد فزاینده‌ای در انتظار گروه فولادی است. اما آنچه در این میان حائزاهمیت است فقدان یک دیدگاه کلان اقتصادی در میان مسوولان بورس کالاست که کار را به نزاع رسانه‌ای کشانده است.

کاهش هزینه‌های تولید در زمان بحران اقتصادی

رضا محشتمی‌پور قائم‌مقام مدیرعامل بورس کالای ایران در حالی روز گذشته تغییر قیمت پایه محصولات فولادی را رد کرده که در ماه‌های اخیر محصولات این گروه رشد چشمگیری را تجربه کرده‌اند و در نتیجه آن بخش صنعتی یا از تهیه مواد اولیه گروه فولادی بازمانده است یا مجبور به افزایش قیمت محصول نهایی به دلیل بالا رفتن بهای تولید شده است. اگرچه فولادسازان، مسوولان و فعالان بورس در مخالفت با پایه جدید قیمتی برای محصولات فولادی و نگاه دستوری در قیمت‌گذاری کالا به ماده ۱۸ قانون بازار اوراق بهادار استناد می‌کنند که بر اساس آن، کالاهای پذیرفته‌شده در بورس کالایی باید از نظام دستوری قیمت‌گذاری خارج شوند اما به نظر می‌رسد با توجه به بحران تولید و تجارت در کشور و جنگ اقتصادی بین‌المللی نیاز است تا در مواردی با نگاهی کلان به موضوعات پرداخته شود. باید توجه داشت که اگرچه تعداد سهامداران فعال در بازار سرمایه طی دو سال گذشته افزایش چشمگیری داشته، اما با این حال تمامی جمعیت کشور را نمی‌توان در زمره سهامداران گروه‌های فولادی یا سیمانی- که قیمت‌گذاری آن نیز به تازگی حاشیه‌ساز شده است- قرار داد. از ابتدای شدت گرفتن جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران، تورم در گروه‌های مختلف به شدت افزایش یافته است. در بازار املاک نرخ مصالح و مواد کاربردی و اساسی در صنعت ساختمان صعود چشمگیری داشته به نحوی که در کنار دیگر نواقص اقتصادی منجر به پرواز نرخ مسکن و افتادن در تله رکود تورمی شده است. گفتنی است بر اساس اظهارات مشاوران املاک، در حال حاضر دادوستدی در این بازار رخ نمی‌دهد. در همین حال افزایش نرخ گروه فولادی سبب بالا رفتن قیمت تمام‌شده لوازم خانگی شده است. محصولاتی که به طور مستقیم به مصرف‌کنندگان نهایی عرضه می‌شوند و هر گونه افزایش قیمت در آنها، خانوار را متاثر خواهد کرد. در سوی دیگر نیز خودروسازان قرار دارند که یکی از مصرف‌کنندگان اصلی محصولات فولادسازان هستند و زیان انباشته آنها همواره در صدر خبرهای اقتصادی قرار دارد. در یک دید کلی می‌توان زنجیره به هم پیوسته تولید و آثار قیمتی هر کدام از حلقه‌های آن بر حلقه دیگر را به خوبی مشاهده کرد که در نهایت موجب فشار اقتصادی بر خانوارها خواهد شد.

ضرورت پرهیز از موج‌سازی در بازار سرمایه

اما آنچه در نهایت باید مورد توجه مدیران بورس و مسوولان وزارتخانه‌های اقتصادی قرار گیرد، پرهیز از حاشیه‌سازی و ایجاد موج‌های روانی در بازار سرمایه است. آیا بهتر نیست به جای نامه‌نگاری و رسانه‌ای کردن آن، تشکیل جلسات مشترک میان وزارتخانه‌ها و ارکان سازمان بورس در دستور کار قرار گیرد تا معامله‌گران خرد بازار سرمایه نیز هر بار با تکانه خبری جدیدی متضرر نشوند؟ در نهایت اما یا وزارت صمت برنده این بازی خواهد بود و مصوبه را اجرایی می‌کند یا آنکه بورس کالا آرای خود را به کرسی می‌نشاند و قیمت‌های جدید را نمی‌پذیرد اما باید توجه داشت که در نهایت بازار سرمایه پس از مدتی با شرایط جدید منطبق خواهد شد و روند معاملات نیز مسیر خود را باز خواهد یافت. از همین رو کارشناسان بازار سرمایه، معامله‌گران را به حفظ آرامش و پرهیز از اتخاذ تصمیم‌های هیجانی دعوت می‌کنند. در همین حال برخی ناظران بازار سرمایه بر این باورند که در حال حاضر اصلی‌ترین دلیل رشد سهام شرکت‌ها  از جمله شرکت‌های فولادی و… که محصولاتشان در بورس کالا عرضه می‌شود مبتنی بر رشد دارایی‌های آنهاست. به این معنا که بیشتر نگاه دارایی‌محور بر ارزشگذاری سهام شرکت حاکم شده است تا نگاه سودآوری و تغییرات در سود. گفته می‌شود اکنون پارادایم و الگوی تصمیم‌گیری در بازار عمدتا مبتنی بر ارزش دارایی‌هاست و آنها بیشتر تاثیرگذار هستند.