بورس در انتظار ثبات سیاست‌های اقتصادی
همایون دارابی * دو هفته‌ای است که بازار سرمایه دچار نوسان و افت‌های مقطعی شده است. اگرچه این روند نزولی موجب نگرانی در میان فعالان بازار شده اما باید توجه داشت که در حال حاضر بازار سرمایه در حالتی از انتظار به سر می‌برد. این انتظار در واقع به دلیل فضای سنگینی است که به ویژه در آخرین هفته‌های کاری دولت دونالد ترامپ در فضای سیاسی ایجاد شده است. در روزهای اخیر شایعات بسیاری در فضای مجازی منتشر شده که در عمل فشار روانی زیادی را به سهامداران وارد می‌کند.
هر چند هیچ‌کدام از این شایعات، مبنای علمی یا قرینه عملیاتی ندارد اما مانند دیگر شایعات تا حدودی بازار را اذیت کرده است. در همین حال انتظار برای تعیین‌تکلیف لایحه بودجه و تغییرات نرخ ارز را نیز باید به عوامل ایجاد چنین شرایطی افزود. از سوی دیگر در روزهای اخیر مجددا نگرانی از آثار قیمت‌گذاری دستوری در میان فعالان اقتصادی و بازیگران بازار سرمایه افزایش یافته است؛ مساله‌ای که رییس سازمان بورس هم در چند روز گذشته بر آن تاکید کرده و نهادهای بالادستی را از ورود به این عرصه بر حذر داشته است.
باید پذیرفت که این مساله به شدت در روند بازار سرمایه اثرگذار است. اما عامل مهم دیگر در بروز شرایط کنونی کاهش حجم نقدینگی در بورس و کند شدن روند ورودی آن به بازار سرمایه است. در این میان یک ابزار مهم در دست مسوولان بازار قرار دارد تا از طریق آن، روند معاملات را مجددا به سمت رونق هدایت کنند و آن، انجام عرضه‌های اولیه است. عرضه اولیه فاکتوری بسیار مهم در حفظ شادابی و پویایی بازار است. در بسیاری از اوقات حتی در یک بازار منفی هم با انجام چند عرضه اولیه و ایجاد شوک ورود نقدینگی به بازار، روندهای بازار سرمایه تغییر یافته و بازار مثبت شده است. عرضه اولیه در حقیقت هم برای سهامداران جذاب است و هم بازار را دچار هیجان می‌کند. همچنین با متنوع‌سازی بازار، حق انتخاب‌های بیشتری به سهامداران می‌دهد. در همین حال باید توجه داشت که این حق بنگاه‌های اقتصادی است که با احراز شرایط لازم وارد بازار شوند.
در جهان هم معمولا ارزیابی عملکرد مدیران بورس‌ها با تعداد عرضه‌های اولیه وابستگی و رابطه بسیار مهمی دارد به نحوی که در زمان بررسی عملکرد مدیران شرکت‌های بورسی و عملیات بورسی در جهان، همواره یک فاکتور مهم مورد سنجش قرار می‌گیرد و آن، تعداد عرضه‌های اولیه انجام شده در دوره مسوولیت فرد است زیرا در حقیقت رقم شاخص یا رکود و رونق معاملات به عملکرد و رفتار سهامداران بازمی‌گردد و مدیران بورس نقشی در آن ندارند. اما فاکتوری که عملکرد مدیران بورس را روشن می‌کند، تعداد عرضه‌های اولیه انجام شده است زیرا توقف عرضه‌های اولیه به معنای جمود و عدم تحرک در بازار است.
از همین رو باید به این نکته توجه داشت که عرضه‌های اولیه در بازار سرمایه به هیچ‌وجه نباید متوقف شوند و باید به طور دائم این عرضه‌ها بر اساس مدل زمان‌بندی خود پیش روند به این معنا که بازار باید اصطلاحا مانند ساعت کار کند. اینکه شاخص بالاست یا پایین، بازار راکد است یا رونق دارد نباید مانع ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه شده و از متنوع‌سازی بیشتر بازار جلوگیری کند. بررسی بازارهای موازی نشان می‌دهد که در حال حاضر این بازارها از جذابیت خاصی برخوردار نیستند و این به معنای یکه‌تازی بازار سرمایه است. انتظار داریم با توجه به نبود تکانه‌ها در انتظارات تورمی جامعه، بازار ارز و سکه در یک سال آینده در همین سطوح باقی بمانند.
در واقع کمتر کسی در حال حاضر در انتظار جرقه در این بازارهاست. در بازار خودرو هم مدت‌هاست رکود کامل برقرار است و حتی با کاهش مساله تحریم‌ها هم احتمالا این رکود از میان نخواهد رفت. در بازار املاک هم نشانه‌های رکود کاملا قابل مشاهده است. در حال حاضر دو بازار فعال در کشور وجود دارد: بازار سرمایه و بازار سپرده بانکی و نقدینگی بین این دو بازار حرکت می‌کند. در نتیجه ما نه‌تنها نشانه‌ای از خروج نقدینگی از بازار نمی‌بینیم بلکه در انتظار ورود نقدینگی هم هستیم. در واقع بیشتر نقدینگی بازار نیز در حال حاضر در صندوق‌های با درآمد ثابت و ابزارهای کم‌ریسک پارک شده است چرا که جو بازار انتظاری است و کاهش حجم معاملات هم به دلیل انتظاراتی است که با نگاه به دولت جدید آمریکا و دوره انتقال سیاسی در آن کشور، بلاتکلیفی لایحه بودجه، عملکرد دستوری دولت در عرصه قیمت‌گذاری و مواردی از این دست شکل گرفته است. در این شرایط معمولا افراد کمتر تصمیم می‌گیرند و بیشتر تمایل دارند به انتظار آینده بنشینند.
* تحلیلگر بازار سرمایه
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :