رویگردانی ریسک‌گریزها از بورس

به گزارش جهان صنعت نیوز:  افزایش تنش‌های سیاسی میان ایران و آمریکا، تحولات منطقه‌ای، تغییرات سیاسی داخلی آمریکا و اثرگذاری آن بر اقتصاد جهانی، لایحه بودجه ۱۴۰۰ و تصمیمات متغیر دولت در عرصه‌های مختلف، همگی سبب ایجاد فضای پرابهامی در آینده اقتصادی شده که بازار سرمایه را نیز تحت تاثیر قرار داده است. با این حال به باور روزبه شریعتی تحلیلگر بازار سرمایه ریسک‌های سیاسی و اقتصادی اثرگذار در بازار سرمایه تمامی نخواهد داشت اما با این وجود، همان‌گونه که روند رشد پرشتاب بازار پایدار نبود، روند نزولی آن نیز ادامه نخواهد یافت و در مقطعی متوقف می‌شود.

همواره حاشیه‌های سیاسی و اقتصادی بسیاری وجود دارند که معامله‌گران بازار سرمایه آنها را عاملی برای طی روند صعودی یا نزولی بازار برمی شمرند. کارشناسان بازار سرمایه اما عنوان می‌کنند که بازیگران بازار برای هر روندی به دنبال دلیل‌تراشی هستند. در مدت اخیر هم افزایش تنش‌های سیاسی در منطقه به یکی از عوامل تصمیم‌گیری معامله‌گران برای انتخاب شیوه دادوستدها یا دست‌کم به توجیهی برای این رویکرد بدل شده است. در همین حال برخی تصمیمات اقتصادی دولت یا بلاتکلیفی لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ را نیز نمی‌توان از فهرست متغیرهای اثرگذار بر بازار سرمایه حذف کرد. عواملی که اتفاقا در قیاس با حاشیه‌های سیاسی احتمالا تاثیر بیشتری در روند بلندمدت بازار سرمایه خواهند داشت.

افزایش ریسک‌های سرمایه‌گذاری

روزبه شریعتی تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان ‌صنعت نیوز» در خصوص ریسک‌های تهیدکننده بازار سهام در روز‌های گذشته می‌گوید: نکته‌ای که باید در ابتدا بر آن تاکید کنم این است که حاشیه‌ها و اثرگذاری عوامل بیرونی بر بازار سرمایه تمامی ندارد. یعنی نمی‌توانیم بگوییم که به عنوان مثال،  پس از سالگرد سردار شهید سلیمانی، احتمال تنش یا ابهام سیاسی دیگری موجود نیست. ما پس از آن تایید انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا توسط سنا را پیش‌رو داریم و سپس مساله انتقال قدرت در کاخ سفید و آمدن آقای بایدن تا دوهفته دیگر مطرح خواهد شد.

در همین حال تعیین‌تکلیف لایحه بودجه سال آینده در صدر اخبار است. در سال آینده هم انتخابات‌های داخلی را پیش رو خواهیم داشت و همین‌طور این روند می‌تواند ادامه‌دار باشد. وی تصریح می‌کند: اگر در خاطر داشته باشید بازار سرمایه در اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ شرایط بسیار خوبی را تجربه و به خوبی رشد می‌کرد. اما چرا آن زمان کسی به دنبال دلیل این مساله نبود؟ در آن زمان کسی نمی‌پرسید جهان دارد وارد قرنطینه می‌شود، قیمت‌های جهانی دارند افت می‌کنند و به عنوان مثال، مس از محدوده ۶۲۰۰ دلار تا سطح ۴۸۰۰ دلار ریزش کرده است.

در واقع کسی این را نمی‌گفت که چرا وقتی بازار جهانی دارد افت می‌کند، بازار سرمایه ایران دچار ریزش نمی‌شود؟ زیرا بازار در حال رشد بود و هر زمان سوال می‌شد که چرا بازار سرمایه در حال رشد و صعود است، همه پاسخ می‌دادند به دلیل اینکه مردم عادی دارند وارد بازار می‌شوند. اما هیچ فردی به این مورد اشاره نمی‌کرد که بازار جهانی در حال افت است، پس بازار سرمایه ایران هم نباید با این سرعت رشد کند.  این تحلیلگر بازار سرمایه عنوان می‌کند: اکنون روند معکوسی ایجاد شده است. بازار در حال ریزش است و همه می‌پرسند که چرا این روند طی می‌شود و به دنبال دلیل آن می‌گردند. شریعتی تاکید می‌کند: از دیدگاه روانشناسی مالی- رفتاری، علت این رفتار آن است که ذهن انسان نمی‌تواند یک پدیده خام را بپذیرد و به دنبال این است که حتما دلیلی برای هر اتفاق بیابد.  او می‌افزاید: اکنون هم دلایل مختلفی برای روند بازار مطرح می‌شود؛ اما خلاصه ماجرا این است که آنقدر ریسک سرمایه‌گذاری بالاست که باعث شده است ریسک‌گریزها چندان تمایلی نداشته باشند پرقدرت وارد شوند و جانانه خرید کنند. ریسک‌گریزها حاشیه امن خود را حفظ می‌کنند.

چرایی کوچ نقدینگی به سمت سهام کوچک

این تحلیلگر بازار سرمایه ادامه می‌دهد: این داستان با چند اتفاق دیگر همزمان شده است. یکی از مهم‌ترین آنها، کسری صندوق‌های بازنشستگی و تامین مالی صندوق‌ها از بازار سرمایه است. چنین اتفاقی متاسفانه به این روند دامن زده که پول از سمت سهم‌های بزرگی که ارزندگی لازم را دارند به سمت سهام کوچک کوچ کند. شریعتی توضیح می‌دهد: اگر نگاه کنید بازده شاخص هم‌وزن در طول یک ماه گذشته به شکل قابل توجهی از شاخص کل پیشی گرفته است. دلیل آن هم این است که پول سرمایه‌گذارهای بازار سرمایه مثلا به سهامی مانند فولاد ورود نمی‌کند زیرا سرمایه‌گذار وقتی می‌داند فولاد مبارکه صف خرید می‌شود و صندوق‌های بازنشستگی و تامین اجتماعی به دلیل اینکه باید حقوق بدهند، تا می‌توانند می‌فروشند، ترجیحا ورود نمی‌کند و این پول به سمت سرمایه‌های کوچک می‌رود. می‌بینید که حتی در یک روز بسیار بد و منفی مانند روز گذشته، بسیاری از تک‌سهم‌های کوچک در بازار مثبت معامله می‌شوند و حتی این امکان وجود دارد که برخی از این سهم‌ها بی‌دلیل مثبت باشند.  او در ادامه عنوان می‌کند: اما اینکه این مشکل چه زمانی برطرف می‌شود، به نظر من باید چند اتفاق مثبت بیفتد. یکی گذر زمان است که مقداری این ابهامات را کمتر کند و دیگری تثبیت یکسری از متغیرهای مستقیمی است که اثرگذار هستند. مانند نرخ دلار، نرخ سود سپرده بانکی- که در بودجه می‌توانیم چشم‌انداز آن را ببینیم- و روشن‌تر شدن فضای سیاسی دست‌کم تا یک سال آینده.

نگاه افراطی به روند بازار

این تحلیلگر بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که کدام‌یک از متغیرهای سیاسی یا اقتصادی موثرترند، می‌گوید: فکر نمی‌کنم که هر کدام از این متغیرها نسبت به دیگری برتری داشته باشد. هر سرمایه‌گذار با توجه به ذهنیت  خود ادله‌ای را جهت خروج از یک سهم یا ورود به سهم دیگری داشته و رویکردی را اتخاذ می‌کند. به عنوان مثال ممکن است یک سرمایه‌گذار ترجیح دهد  به عملکرد خود در بازار سرمایه با این دید نگاه کند که با توجه به گزارش‌های آذرماه و نرخ‌های فروشی که در حال حاضر در بورس کالا رقم می‌خورد و نیز با توجه به ثبات نرخ دلار در همین محدوده کنونی، در بورس بماند و چشم‌انداز سرمایه‌گذاری را در بازار سرمایه نسبت به بازارهای موازی روشن ببیند. در نتیجه این انتظار را نخواهد داشت که مانند سه‌ماهه نخست سال جاری، بازار ماهانه ۵۰ درصد رشد کند و سود بدهد. اما به این باور دارد که ریال بازار سرمایه نسبت به بانک و بازاری مانند مسکن، طلا، دلار و خودرو ارزنده‌تر خواهد بود. به همین علت سرمایه‌گذاری در بازار سهام را ادامه می‌دهد.

شریعتی ادامه می‌دهد: در همین حال ممکن است فردی به دلیل ریسک‌های سیاسی ترجیح دهد سرمایه‌گذاری نکند. یا فرد دیگری به دلیل اتفاقات جاری در بازار ورود نکند؛ اتفاقاتی مانند عملکرد حقوقی‌ها یا حاشیه‌های قیمت‌گذاری فولاد و مسائلی از این دست. شاید برخی به خاطر نداشته باشند اما زمانی که آقای احمدی‌نژاد رییس‌جمهور شده بودند، بورس را قمارخانه خواندند و در آن سال‌ها بازار سرمایه به دلیل همین صحبت آسیب بسیار بدی را تجربه کرد. اکنون هم حاشیه‌های جدیدی در مورد صنعت فولاد ایجاد شده که همگی می‌توانند به عنوان عوامل تاثیرگذار در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذار عمل کنند. در واقع هر فردی از ظن خود به بازار نگاه می‌کند.

وی تصریح می‌کند: اما به نظر من همواره در نهایت روند بازار درست می‌شود. این‌گونه نیست که بگوییم دیگر تمام شد و تا یک سال آینده همین وضعیت در بازار حاکم است. یا به عنوان مثال بگوییم قیمت فولاد مبارکه همین‌طور ریزش می‌کند تا به ۱۰۰ تومان سال ۹۵ برسد. چنین اتفاقی نمی‌افتد. همیشه در روندهای صعودی خوش‌بینی مفرط اتفاق می‌افتد مثل همان پیش‌بینی‌های شاخص هشت میلیون واحدی که مردم عادی از آن ناحیه بسیار آسیب می‌بینند. در زمان ریزش هم همین نگاه‌های مفرط تکرار می‌شود و سخن از شاخص ۴۰۰ هزار واحدی به میان می‌آید.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژه